Statenvertaling.nl

sample header image

Richteren 18 – Statenvertaling editie 1637

Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)

Edities SV:    

Bijbelboek:    

Hoofdstuk: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
Inleiding Bijbelboek
Weergave: Met kanttekeningenZonder kanttekeningen

Richteren 18

Die van den stamme Dan, niet erfdeels genoech hebbende, sonden vijf mannen uyt, om eene plaetse te verspieden, vers 1. Dese comen onderweechs by ’t huys van Micha, ende begeeren, dat de Levijt over hare reyse Godt vrage, 2. D’antwoorde hebbende, verspieden sy de stadt Lais, ende doen daer van rappoort aen hare broederen, die sy aenporren de stadt te overvallen, 7. Daer op trecken ses hondert gewapende Daniters henen, ende benemen onderweechs den Micha sijnen Priester ende de Afgoden, 11. Die Micha te vergeefs weder eyscht, 22. Sy overvallen, herbouwen, ende bewoonen Lais, ende noemense Dan, 27. Stellen eenen Priester, ende stichten Afgoderye met de beelden van Micha, 30.
 
1 IN die dagen en wasser a geen 1 Koninck in Israël: ende in de selve dagen socht de stamme der Daniten voor haer eene erffenisse om te woonen; want haer tot op dien dach onder de stammen Israëls niet [genoechsaem] ter erffenisse was 2 toe gevallen.
a Iud. 17.6. ende 21.25.
1 Siet cap. 17. op vers 6. Dit was d’oorsake, dat die van den stamme Dan hen selven moesten helpen: daer de stammen te vooren malcanderen bygestaen hadden, om elck eenen van bequame ende genoechsame erffenisse te versorgen, volgens het bevel van Mose, Num. 32.21, 22, etc. Ios. 22.2, 3. ende bov. cap. 1.3.
2 T.w. Nochte door het lot, by ’t leven van Iosua, nochte naderhant, door order van hooge Overheyt, ofte hulpe der andere stammen. Hare erffenisse was hen onder Iosua wel toegevallen, maer al te kleyn. Siet Ios. 19.47. Alwaer in’t korte verhaelt wort, dat hier in’t lange beschreven is.
 
2 So sonden de kinderen Dan uyt haer geslachte vijf mannen 3 uyt hare eynden, mannen, die strijdtbaer waren, van 4 Zora ende van Esthaol, om het lant te verspieden, ende dat te doorsoecken; ende sy seyden tot hen; Gaet, doorsoeckt het lant: ende sy quamen aen’t geberchte Ephraims tot aen het huys van 5 Micha, ende vernachteden aldaer.
3 And. van hare uyterste, D. beyds van hoogen ende van legen staet.
4 Siet bov. cap. 13. op vers 2, 25.
5 Siet cap. 17.1, etc.
 
3 Zijnde by het huys van Micha, so kenden sy de stemme 6 den jongelincx, des Levijts: ende sy weecken 7 daer henen, ende seyden tot hem; Wie heeft u hier gebracht, ende wat doet ghy alhier, ende wat hebt ghy hier?
6 Siet bov. cap. 17.7, etc. het kan zijn, dat sy nae by geherbergt zijnde (gelijck gemeenlick by sulcke Afgodts-huysen herbergen plegen te zijn, vermits den toeloop der nieusgierige ende superstitieuse menschen) hem hebben hooren singen, oft spreken, niet als een Ephraimijt, maer als een Iode, in het Godts-huys van Micha.
7 Nae het huys van Micha.
 
4 Ende hy seyde tot hen; Soo ende soo heeft Micha my gedaen: ende hy heeft my gehuert, ende ick ben hem tot eenen Priester.
5 Doe seyden sy tot hem; Vraegt doch 8 Godt: dat wy mogen weten, of onse wech, op welcken wy wandelen, voorspoedich sal zijn.
8 Alsoo noemen sy de Afgoderije des valschen Ephods, ende der beelden, waer van de Levijt geseyt hadde, ende van hen wel onthouden is. Siet ond. vers 14. ende bov. cap 17. op vers 5.
 
6 Ende de Priester 9 seyde tot hen; Gaet in vrede: uwe wech, welcken ghy sult henen trecken, is 10 voor den HEERE.
9 Na dat hy op sijne wijse de Afgoden gevraegt hadde.
10 Als oft hy seyde: de oogen des Heeren (gelijck de H. Schrift oock spreeckt) zijn open over u voornemen, ende desen uwen tocht, om dien te richten ende te segenen: de Heere draegt sorge daer voor. Aldus misbruyckt hy stoutelick des Heeren naem in sijn Afgodisch doen.
 
7 Doe gingen die vijf mannen henen, ende quamen tot 11 Laïs: ende sy sagen het volck, het welcke was in ’t midden derselver, zijnde 12 gelegen in sekerheyt, nae de wijse der Zidoniers, stil ende 13 seker zijnde, ende daer en was 14 geen 15 Erf-heere, die [yemant] 16 om eenige sake schande aendede in dat lant; oock waren sy 17 verre van de Zidoniers, ende 18 hadden niets te doen met eenigen mensche.
11 Siet ond. vers 28.
12 Ofte, bewoont. Verstaet, dat de stadt Lais gelegen was in eene veylige plaetse, buyten allen perijckel van eenigen aenval ofte overval, nae haerlieder eygen ende de gemeene opinie. Andere duyden dit op de inwoonders, waer van in de volgende woorden gesproken wort.
13 Hebr. vertrouwende, D. seker ende sorgeloos zijnde.
14 And. niemant die [hen] eenige schaemte, ofte, schande, aendede, [oock niemant] die de regeringe erflick besat. Sommige duyden dit op het volck, dat sy eene erfvrye Republijcke hadden.
15 Hebr. de regeringe, ofte, het opperste gebiet, bedwanck, erflick besittende: ’Tschijnt dat sy nu desen, dan genen tot Regeerder hebben gebruyckt, die de onderdanen niet heeft willen vertoornen, maer in alles laten geworden. Ofte oock wel sonder Regeerder mogen geweest zijn.
16 Die yemant om eenige misdaet, schaemte ofte schande de dorste aendoen: so dat een yeder dede wat hy wilde, zijnde over sulcx hare sonden rijp ter straffe.
17 So dat sy hen niet konden te hulpe komen, als te verre nae ’t Westen aen de Zee gelegen zijnde.
18 Hebr. sy hadden geen woort, sake, ofte, niets met een mensche: dat is, noch verbont, noch handel, noch wandel met yemanden, maer leefden voor hen selven in alle sorchloosheyt ende weelde.
 
8 Ende sy quamen tot hare broederen te Zora ende te Esthaol, ende hare broederen seyden tot hen; Wat [segt] ghylieden?
9 Ende sy seyden, Maeckt u op ende laet ons tot hen optrecken, want wy hebben dat lant besien, ende siet het is seer goet: soudet ghy dan 19 stille zijn? en weest niet luy om te trecken, dat ghy henen inkomet, om dat lant in erflicke besittinge te nemen.
19 Sonder yets hier toe te seggen, ofte, te doen, by der hant te nemen? Hebr. swijgen. Siet van het gebruyck sulcker woorden, bov. 16.2. Exod. 14.14. 1.Reg. 22.3. Psal. 28.1. met de aenteeck. aldaer.
 
10 (Als ghy daer henen komt, so sult ghy komen tot een sorgeloos volck, ende dat lant is 20 wijt van ruymte) want Godt heeft het in uwe hant gegeven: eene plaetse, alwaer geen gebreck en is van eenich dinck, dat op der aerden is.
20 Hebr. wijt van handen, ofte, zijden. Siet dese maniere van spreken, Gen. 34. op vers 21.
 
11 Doe reysden van daer uyt den geslachte der Daniten, van Zora ende van Esthaol, ses hondert man, aengegordet met krijchs-wapenen.
12 Ende sy togen op, ende legerden hen by 21 Kiriath-Iearim, in Iuda: daerom noemden sy dese plaetse, b 22 Machane-Dan, tot op desen dach; Siet, het is achter Kiriath-Iearim.
21 Anders genoemt Kiriath-Baal. Siet Ios. 15.60. Gelegen op eenen berch aen d’ uyterste grenzen van Iuda ende Dan, tegen ’t noorden.
b Iudic. 13.25.
22 Dat is, Het leger Dans. Siet bov. 13.25.
 
13 Ende van daer togen sy door nae ’t geberchte Ephraims, ende sy quamen tot aen het huys van 23 Micha.
23 Siet bov. 17.1.
 
14 Doe 24 antwoordden de 25 vijf mannen, die gegaen waren om het lant van Laïs te verspieden, ende seyden tot hare broederen; Weet ghylieden oock, dat in 26 die huysen een 27 Ephod is, ende 28 Teraphim, ende een 29 gesneden, ende een gegoten beelt? so 30 weet nu, wat u te doen zy.
24 D. Sy namen het woort, begosten te spreken. Alsoo wort dit woort oock elders gebruyckt. siet 1.Sam. 14. vers 29. 1.Reg. 1.28. ende 13.7. 2.Chron. 29.31. Ezr. 10.2. Ies. 14.10. ende in het Nieuwe Testament, Matth. 11.25. ende 17.4. ende 22.1. ende 28.5. Actor. 5.8. ende 10.47. ende 15.13. Apoc. 7.13.
25 Siet bov. vers 2. etc.
26 D. in een van die huysen. Siet bov. c. 11. op vers 7.
27 Als bov. 17.5.
28 Als bov. 17.5.
29 Siet bov. 17. op vers 3.
30 D. beraetslaegt, oft het niet goet zy, dat wy dit alles met ons nemen, om te gebruycken ter plaetsen daer wy sullen comen, gelijck wy in onse voorgaende reyse Godt daer door raet vraegden. Siet bov. vers 5.
 
15 31 Doe weecken sy daer henen, ende quamen aen het huys des 32 jongelincks, des Levijten, ten huyse van Micha: ende sy 33 vraechden hem nae 34 vrede.
31 Na dat sy besloten hadden, alle dese instrumenten der Afgoderye wech te nemen.
32 Van welcken capit. 17.7.
33 Als hy uytgeeyscht, ofte, door de vijf mannen uytgeleydt was tot voor de poorte.
34 D. Nae sijnen welstant, of het hem noch wel ginck: siet Gen. 37. op vers 14. ende Exod. 18.7.
 
16 Ende de ses hondert mannen, die van de kinderen Dan waren, met hare krijchs-wapenen aengegordet, bleven staen aen de deure van de poorte.
17 Maer de vijf mannen, die gegaen waren om het lant te verspieden, gingen op, quamen daer henen in, namen wech het 35 gesneden beelt, ende den Ephod, ende de Teraphim, ende het gegoten beelt: de Priester nu, die bleef staen aen de deure van de poorte, met de ses hondert mannen, die met krijchs-wapenen aengegordet waren.
35 Van dit gesneden, ende het ander gegoten beelt, siet bov. 17. op vers 3.
 
18 Als 36 die nu ten huyse van Micha waren ingegaen, ende het gesneden beelt, den Ephod, ende de Teraphim, ende het gegoten beelt wechgenomen hadden, so seyde de Priester tot hen; Wat doet ghylieden?
36 T.w. De vijf mannen.
 
19 Ende sy seyden tot hem; Swijgt, 37 legt uwe hant op uwen mont, ende gaet met ons, ende zijt ons tot eenen vader, ende tot eenen Priester: ist beter, dat ghy een Priester zijt voor eenes mans huys, ofte dat ghy Priester zijt voor eenen stam, ende een geslachte in Israël?38
37 D. (als wy spreken) houdt uwen mont toe, bedwingt dien, spreeckt niet tegen, maeckt geen geruchte. Siet dese maniere van spreken Iob 21.5. ende 29.9. ende 39.37. Prov. 30.32. Mich. 7.16.
38 Sy willen seggen, dat hy sijne conditie grootelicx sal verbeteren, ende over sulcx sich hebben te verblijden.
 
20 Doe wert het 39 herte des Priesters 40 vrolick, ende hy nam den Ephod, ende de Teraphim, ende het gesneden beelt: ende hy quam in ’t midden des volcx.
39 Een teecken, dat hy een rechte buyck dienaer was, dien ’t om de wereltsche eere ende profijt te doen was.
40 Hebr. goet. Als bov. c. 16.25.
 
21 Also keerden sy hen, ende togen voort: ende sy stelden de kinderkens, ende het vee, ende de 41 bagagie 42 voor hen.
41 Ofte, tros: ofte oock, het kostelijcke.
42 Op datse buyten perijckel mochten zijn, ende haerlieden niet in den wege zijn, of yemant van achteren op hen mochte aenvallen, om het gestolene weder te halen.
 
22 Als sy nu verre van Michas huys gekomen waren, so werden de mannen, 43 zijnde in de huysen, die by ’t huys van Micha waren, by een geroepen, en sy achterhaelden de kinderen Dan.
43 D. die by ende omtrent hem woonden, de gantsche nabuerschap wert met groot geroep vergadert.
 
23 Ende sy riepen de kinderen Dan na; de welcke hare aengesichten omkeerden, ende seyden tot Micha; wat is u, dat ghy by een geroepen zijt?
24 Doe seyde hy; Ghylieden hebt mijne Goden, die ick gemaeckt hadde, wechgenomen, mitsgaders den Priester, ende zijt wechgegaen; 44 wat heb ick nu meer? wat ist dan, dat ghy tot my segt; Wat is u?
44 Hy wil seggen, als een verblindt Afgodendienaer; dat sy hem benomen hadden, ’t gene hem alder liefst was.
 
25 Maer de kinderen Dan seyden tot hem; Laet uwe stemme by ons niet hooren, op dat niet misschien mannen 45 van bitteren gemoede op u aenvallen, ende ghy u 46 leven verlieset, ende het leven uwes huyses.
45 Hebr. bitter van ziele: D. welcker gemoet op u verbittert ofte bitterlick vertoornt zy: Alsoo 2.Sam. 17.8. Somwijlen beteeckent dese maniere van spreken, bedroeft van geest. 1.Sam. 1.10. Prov. 31.5, etc.
46 Hebr. uwe ziele vergadert, ende de ziele uwes huyses: dat is, ghy ende u huysgesin om het leven komet, ofte, stervet. Vergel. Psal. 26. op vers 9.
 
26 Also gingen de kinderen Dan hares weegs: ende Micha, siende dat sy stercker waren dan hy, so keerde hy om, ende quam weder tot sijn huys.
27 47 Sy dan namen, dat Micha gemaeckt hadde, ende den Priester, dien hy gehadt hadde, ende quamen tot Laïs, tot een 48 stil ende seker volck, ende sloegense 49 met de scherpte des sweerts: ende de stadt verbrandden sy met vyer.
47 De Daniten.
48 Hebr. rustende, ofte, stille zijnde, ende vertrouwende: als bov. vers 7.
49 Hebr. aen de mont des sweerts.
 
28 Ende daer en was niemant diese verloste, want 50 sy was 51 verre van Zidon, ende 52 sy en hadden niets met eenigen mensche te doen; ende 53 sy [lach] in het dal, dat by 54 Beth-Rechob is: daerna herbouwden 55 sy de stadt, ende woonden daer in.
50 De stadt Lais.
51 Oostwaert van Zidon afgelegen, dichte by den berch Libanon, daer de twee fonteynen Ior ende Dan in een loopende, de Iordane maken. Siet wijders Genes. 14. op vers 14. Ios. 19. op vers 47.
52 T.w. de inwoonders. Siet op vers 7.
53 De Stadt.
54 Verg. 2.Sam. 10.6, 8.
55 De Daniten.
 
29 c Ende sy noemden den name der stadt Dan, nae den naem haers Vaders Dan, die den 56 Israël geboren was: hoewel de naem deser stadt te vooren Laïs was.
c Ios. 19.47.
56 D. Iacob. Siet Genes. 30.6.
 
30 Ende de kinderen Dan richteden voor hen dat gesneden 57 beelt op: ende 58 Ionathan, de sone Gersoms, des soons Manasses, hy, ende sijne sonen waren Priesters voor den stam der Daniten, tot den dach toe, dat het 59 lant gevanckelick is wechgevoert.
57 Siet bov. vers 14, 17. ende cap. 17.3.
58 Van welcken boven cap. 17.7, etc.
59 D. de inwoonders des lants: het welcke (als uyt het volgende vers wort afgenomen) geschiet is ten tijde als de Philistijnen Israel sloegen met eene seer groote nederlage, ende de Arke des Heeren wech voerden. 1.Sam. 4.2, 10, 11, 17. Alsulcke groote nederlagen plegen vergeselschapt te zijn met wechvoeringe veler gevangenen.
 
31 Also stelden sy onder hen het gesneden beelt van Micha, dat hy gemaeckt hadde, alle de dagen, dat het huys Godts te 60 Silo was.
60 Waer henen het huys Godes gebracht wert ten tijde van Iosua. Ios. 18.1. D’Arke, van de Philistijnen wechgevoert ende weder gestiert zijnde, wert gebracht te Kiriath-Iearim, 1.Sam. 7.1, 2. ende alle Afgoden van Samuel afgeschaft. 1.Sam. 7.3, 4. waer onder sonder twijffel desen Afgodt Miche ende der Daniten mede geweest is. Daerna wert de Arke van David binnen Ierusalem gehaelt. 2.Sam. 6.16, 17.

Einde Richteren 18