Statenvertaling.nl

sample header image

Deuteronomium 33 – Statenvertaling editie 1637

Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)

Edities SV:    

Bijbelboek:    

Hoofdstuk: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34
Inleiding Bijbelboek
Weergave: Met kanttekeningenZonder kanttekeningen

Deuteronomium 33

Mose segent de twaelf stammen Israëls voor sijnen doot, ende voorseyt wat elcken stam wedervaren sal.
 
1 DIt nu is de 1 segen, met welcken Mose, de 2 man Godts, de kinderen Israëls gesegent heeft: voor sijnen doot.
1 Siet Genes. 27. op vers 4.
2 D. de Propheet, sprekende door ingeven des H. Geests, 2.Pet. 1.21. Siet wijders van desen tijtel Iud. 13. op vers 6.
 
2 Hy seyde dan; 3 De HEERE is van Sinai gecomen, ende is haerlieden opgegaen van Seïr, hy is blinckende verschenen van ’t geberchte 4 Paran, ende is aengekomen met tien duysenden der 5 heyligen: tot sijne rechterhant was eene 6 vyerige wet aen 7 hen.
3 Mose schijnt hier Godes openbaringen, by sijnen tijt aen Israël gedaen, te vergelijcken by den ganck der Sonne, die her voor breeckt, allencxkens ende by trappen rijst, ende meerder licht geeft, tot dat sy ten laetsten het klaer middags licht voortbrenge. Alsoo heeft de Heere eerst sijne wet gegeven op den berch Sinai. Exod. 19. ende 20. Daer na heeft hy water uyt de rotze gegeven ende aen ’t geberchte Seïr, ofte der Edomiten, de metalen slange, (zijnde neffens het Man voorbeelden Christi) doen oprichten. Num. 20. ende 28. 1.Cor. 10.4. Iohan. 3.14. Ten laetsten heeft hy door Mosen inder Moabiten lant, sijne wet seer heerlick verklaert, dat prophetisch liet, ende desen segen, voor sijn volck geopenbaert: als in dit gantsche boeck te sien is. Vergel. Habac. 3.3, 4, etc.
4 Van Seïr ende Paran, Siet Genes. 14. op vers 6. ende bov. cap. 1.1.
5 Hebr. der heylicheyt. Verst. de millioenen der H. Engelen, welcker hooft de Sone Godts is. Siet Actor. 7.53. Gal. 3.19. ende verg. Psal. 68.18. Dan. 7.10, etc.
6 Hebr. vyer der wet. Verst. dat groote vyer, uyt welckes midden de wet tot den volcke uitgesproken wert. Siet bov. cap. 4.11, 12, 33, 36. ende 5.22, 23, 24, 25, 26. ende Exod. 19.16, 18. and. hadden sy (te weten de H. Engelen) een vyer der wet.
7 Den Israëliten.
 
3 Immers bemint hy de 8 volcken, alle sijne heyligen zijn 9 in uwe hant: 10 sy sullen in ’t midden tusschen uwe voeten geset worden, een yeder sal 11 ontfangen van uwe woorden.
8 Verst. de stammen Israëls: als Iud. 5.14. ende ond. vers 19, etc.
9 D. ghy aenschouwt, besorgt, ende bewaertse. Moses spreeckt hier Godt aen.
10 And. laetse, etc. T.w. als Discipulen aen de voeten hares Meesters. Siet 2.Reg. 2. op vers 3 ende 4. op vers 38. Act. 22.3.
11 ’T gene hem tot onderwijs ende salicheyt moge strecken.
 
4 Mose heeft ons de wet geboden: eene 12 erffenisse van 13 Iacobs gemeynte.
12 Die Godes volck soo lief ende dierbaer moet zijn, als eenen mensche sijn erfdeel is.
13 De gemeynte, die van Iacob afcomstich is.
 
5 Ende hy was 14 Coninck in 15 Ieschurun: als de hoofden des volcks sich vergaderen, met samen de stammen Israëls.
14 Wetten gevende, ende ’t volck regerende, als een Coninck. oock wort het woort Coninck, voor een Vorst ofte Prins genomen. Ier. 19.3. ende 46.25. siet d’ aent. aldaer.
15 Siet bov. cap. 32. op vers 15.
 
6 Dat Ruben leve, ende niet en sterve: ende dat sijne lieden 16 [van] getale zijn.
16 Ofte, datse [niet] weynich van getale zijn. D. groot van getal. and. hoewel sijne lieden weynich van getale zijn.
 
7 Ende 17 dit is van Iuda, dat 18 hy seyde; 19 Hoort, HEERE, de stemme van Iuda, ende 20 brengt hem weder tot sijn volck: 21 sijne handen moeten hem genoechsaem zijn, ende zijt ghy [hem] eene hulpe 22 tegen sijne vyanden.
17 D. dit is de segen van Iuda: waer onder Simeon mede begrepen is, als hebbende sijn lant onder Iuda verspreyt, ende met hem ten oorloge uyttreckende. Siet Ios. 19.1. Iud. 1.3. 1.Chron. 14.24.
18 Naemlick Mose, ende soo in ’t volgende.
19 Als sy u bidden om victorie.
20 Maeckt, dat hy overwinne, ende behouden weder tot den sijnen kome.
21 Geeft hem genoechsame kracht, om tegens sijne vyanden te bestaen.
22 Hebr. Van. D. die hem bystae, ende redde van sijne vyanden.
 
8 Ende van Levi seyde hy; 23 Uwe Tummim ende uwe Urim zijn aen den man, uwen 24 gunstgenoot: dien ghy 25 versocht hebt in Massa, met welcken ghy getwist hebt aen de wateren van Meriba.
23 Mose spreeckt hier, gelijck oock inde volgende verssen, Godt aen: Van Urim ende Tummim, Siet Exod. 28.30.
24 T.w. den Hoogen-Priester, die een man Godts, ende in Godes gunste was. And. uwen welbeminden, uwen weldadigen, goetgunstigen, goedertierenen.
25 Siet de Historie Num. 20.
 
9 26 Die tot sijnen vader, ende tot sijne moeder seyde; Ick 27 sie hem niet, ende die sijne broederen niet en kende, ende sijne sonen niet en 28 achtede: want sy onderhielden u woort, ende bewaerden u verbont.
26 N. Levi.
27 Dat is, ick verschoonse, ofte spaerse niet: wanneer Godt my sulcks gebiedt. dit siet op de Historie Exod. 32.26, etc.
28 Hebr. kende.
 
10 Sy sullen Iacob uwe rechten leeren, ende Israël uwe wet: 29 sy sullen reuckwerck voor uwen 30 nes e leggen, ende dat gantsch 31 verteert sal worden, op uwen 32 altaer.
29 T.w. de Levitische Priesteren. Exod. 40.26.
30 Menschelick van Godt gesproken. D. voor u, die ghy op eene bysondere wijse tegenwoordich zijt by de Arke des verbonts, die in’t alderheylichste was, achter welckes voorhanck de Reuck-altaer stont.
31 Met vyer, als brant-offeren, ende eenige andere offeren.
32 Des brant-offers.
 
11 Segent, HEERE, sijn 33 vermogen, ende laet u het werck sijner handen welbevallen: 34 verslaet de lendenen der gener, die tegens hem opstaen, ende hem haten, 35 dat sy niet weder op staen.
33 Oft, sijn heyr, D. heyren: alsoo de Leviten in hun ordens tot verscheydene diensten onderscheyden waren. siet Num. cap. 4.
34 Ofte, verwondt, doorsteeckt. D. verbreeckt hare kracht. Verg. Psal. 18.39.
35 And. soo haest als sy opstaen.
 
12 Ende van Benjamin seyde hy; De 36 beminde des HEEREN, hy sal seker 37 by hem woonen: hy sal hem den gantschen dach 38 overdecken, ende 39 tusschen sijne schouderen sal hy woonen.
36 Dit siet op de tedere liefde Iacobs tot Benjamin, tot dewelcke Iacob sonder twijfel van Godt gedreven was. Siet daer van Gen. 42.36, 38. ende 43.6, 14. ende 44.20, 22, 29, etc.
37 By den HEERE: gelijck Benjamin eertijts by sijnen vader Iacob.
38 Ofte beschutten.
39 Tusschen Benjamins schouderen sal de HEERE woonen: D. in Ierusalem, de hooft-stadt sijner besittinge. Alsoo wort Ierusalem vergeleken by ’t hooft, staende tusschen de schouderen, ende Benjamins lant, by’t lichaem.
 
13 Ende van Ioseph seyde hy; a Sijn lant zy gesegent van den HEERE, van het 40 uytnemenste des Hemels, van den dauw, ende van de 41 diepte, die beneden is liggende:
a Gen. 49.25.
40 Verst. de uytnemenste vruchten, die door den regen der lucht voortkomen ende wassen. Siet Gen. 49.25.
41 D. de diepe wateren. Siet Gen. 49. op vers 25.
 
14 Ende vande 42 uytnemenste inkomsten der Sonne, ende van de uytnemenste voortsettinge der 43 Mane.
42 Hebr. van het uytnemenste der inkomsten vande Sonne. ende soo in ’t volgende: dat is, de schoonste vruchten, die door de warmte der Sonne voortkomen ende rijpen.
43 Die de Mane in verscheyden maenden is voortsettende ofte voortstootende, door dien sy het aerdrijck bevochticht.
 
15 Ende van’t 44 voorneemste der 45 oude bergen, ende van het uytnemenste der eeuwiger heuvelen:
44 Hebr. van’t hooft, D. het principaelste, voorneemste, als Exo. 30.23. Verst. de schoone gesonde kruyden, boom-vruchten, wijnstocken, de schoone olijf, ende vijch-boomen, die seer lieflick op de bergen ende heuvelen voortkomen.
45 Hebr. bergen der outheyt, ende alsoo, heuvelen der eeuwicheyt: D. die van ’t begin der werelt geweest zijn. Siet Gen. 49.26.
 
16 Ende van het uytnemenste der aerde, ende harer volheyt, 46 ende [van] de goetgunsticheyt des genen, 47 die in ’t braem-bosch woonde: kome [de segeninge] op het hooft 48 Iosephs, ende op den schedel des b 49 afgesonderden van sijne broederen.
46 Ofte, ende [dit door] de goetgunsticheyt Godes: zijnde de Fonteyne deses segens.
47 Die Mose in ’t bosch verscheen. Exod. 3.2.
48 D. Iosephs naekomelingen.
b Gen. 49.26.
49 Siet Gen. 48.22. ende 49. op vers 26.
 
17 Hy heeft de heerlickheyt des 50 eerstgeborenen sijnes osses, ende sijne hoornen zijn hoornen des 51 eenhoorns; met de selve sal hy de volcken te samen stooten tot aen de eynden 52 des lants: 53 Dese nu zijn de tienduysenden van 54 Ephraim, ende dese zijn de duysenden van Manasse.
50 D. hy is schoon, sterck ende wacker, als de eerstgeborene van eenen sijner ossen.
51 Siet Num. 23.22. ende 24.8. De gelijckenisse van hoornen, wort dickwijls inde Schriftuere gebruyckt, om te beteeckenen, macht, sterckte, ende bescherminge, heerlickheyt, eere, weerdicheyt, hoochmoet, verhooginge, item, vasticheyt ende duersaemheyt eenes dincks. Siet 1.Sam. 2.1. 2.Sam. 22.3. Iob 16.15. Psal. 22.21. ende 75.4, 5, 11. ende 89.17, 24. ende 92.10. ende 112.9. ende 132.17. ende 148.14. Ier. 48.25. Thren. 2.3, 17. Ezech. 29.21. ende 34.21. Mich. 4.13. Luc. 1.69, etc.
52 Ofte, der aerde.
53 D. dese hoornen van Ioseph beduyden, etc.
54 Ephraim wort grooter gerekent, om dat het recht der eerstgeboorte op hem was overgebracht van Iacob: Siet Gen. 48.14, 17, 18, 19.
 
18 Ende van Zebulon seyde hy; Verheucht u, Zebulon, over uwen 55 uyttocht: ende Issaschar, over uwe 56 hutten.
55 D. van wegen uwen Zeevaert, ende trafijcke, waer door ghy rijckdom bekomen sult. siet Gen. 49.13. Ios. 19.11. Mat. 4.15.
56 D. over uwen vee-handel, waer toe de hutten dienden. Siet Gen. 4.20. ende verg. Gen. 49.14, 15.
 
19 57 Sy sullen de volcken tot den berch roepen; daer sullen sy offerhanden 58 der gerechticheyt offeren: want sy sullen den 59 overvloet der zeen suygen, ende de 60 bedeckte verborgene dingen des 61 zants.
57 D. sy sullen, door Godes segen verweckt zijnde, yveren, om d’andere stammen met haer exempel, als verre van daer woonende, te noodigen; ende op te wecken, om mede nae den berch Zion te gaen, tot den Godtsdienst. Sommige verstaen oock, dat sy door het middel der Zee-vaert de Heydenen souden noodigen tot de ware Religie.
58 D. wettelicke offerhanden, ofte, danck-offeren, die sy nae recht schuldich zijn.
59 D. die waren ende rijckdommen, die over zee gebracht worden.
60 Verstaet allerleye kostelickheden, als gout, edel gesteenten, etc. die men pleegt op te sluyten ende te verbergen: dese worden (als men seyt) over zee ende lant gevoert.
61 Dat is, der zee, welckers oeveren ende gront vol sants zijn: ofte, de kostelickheden, die gemeenlick op den gront in de zee seer overvloedich, vermits schipbreucken, verborgen zijn, ende somtijts aen den oever worden uytgeworpen, oft andersins gevischt ende opgehaelt.
 
20 Ende van Gad seyde hy: 62 Gesegent zy, 63 die Gad ruymte maeckt: hy woont als een 64 oude leeuw, ende verscheurt den arm, ja oock den schedel.
62 D. gelooft, gepresen. Siet Genes. 14. op vers 20.
63 Naemlick, Godt, die den Gaditen, als sy mede van de Ammoniten benaeuwt waren, ruymte gaf door Iephte den Gileaditer. Siet Iud. 11. ende verg. Genes. 49.19. Psal. 4.2, etc.
64 Moedich, ende onvertsaecht, uyt sijn leger, als een Leeuw, hervoor tredende, om sijne vyanden onder te brengen. Siet de vervullinge. 1.Chron. 5.19, 20, 21, 22.
 
21 Ende 65 hy heeft sich van ’t eerste voorsien; om dat hy aldaer [in] het deel des wet-gevers bedeckt was: daerom quam hy met de hoofden des volcx, hy verrichtte de gerechticheyt des HEEREN, ende sijne gerichten met Israël.
65 Hy sach in ’t begin eene bequame woon-plaetse voor sich uyt, ofte, van ’t eerste. D. vande eerste plaetse die hem voorquam, te weten, Gilead. Num. 32.1, etc. dewelcke oock van den wet-gever Mose hen toegestaen is. Num. 32.33, etc. ende aldaer lieten de Gaditen, volgens hare presentatie, ende Mosis consent, hare vrouwen, kinderen ende vee onder Godts beschuttinge in sekere vaste steden, gaende gewapent vooraen met de andere Israëliten, om Godts oordeel tegen de Canaaniten uyt te voeren. Siet Num. 32.16, 17, etc. ende bov. cap. 4.16, 18, 19, 20.
 
22 Ende van Dan seyde hy, Dan is een jonge 66 Leeuw: hy sal [als] uyt 67 Basan voortspringen.
66 Wacker ende hertich tegen de vyanden.
67 Hier uyt wort afgenomen, dat aldaer vele ende stercke Leeuwen geweest zijn. Verg. Iud. 14.5. van Basan siet bov. cap. 32. op vers 14.
 
23 Ende van Naphtali seyde hy; ô Naphtali, zijt versadicht van de 68 goetgunsticheyt, ende vol van den segen des HEEREN: besitt erflick het 69 Westen, ende het Suyden.
68 Van gaven, die uyt de gunste ende den segen des Heeren voortkomen.
69 Hebr. de Zee. om dat de middellantsche Zee Canaan ten westen gelegen was. Siet Genes. 12. op vers 8.
 
24 Ende van Aser seyde hy; Aser zy gesegent 70 met sonen: hy zy sijnen broederen aengenaem, ende 71 doppe sijnen voet in olye.
70 And. boven de [andere] sonen, dat is, syne broederen: ofte, gesegent, dat is, gedanckt ende geroemt, van [d’andere] sonen: als die van de vruchtbaerheyt sijns lants genieten sullen.
71 Verg. Gen. 49.20. ende Iob 29.6.
 
25 72 Yser ende koper sal 73 [onder] uwe schoe zijn: ende uwe 74 sterckte gelijck uwe dagen.
72 Hebr. yser ende koper [zy] uwe schoe. De sin is: In u aerdrijck, onder uwe voeten, sal yser ende koper zijn. Vergel. bov. cap. 8.9. and. uwe grendel sal yser ende koper zijn: dat is, u lant sal als met ysere ende kopere grendelen gesloten ende bewaert zijn.
73 And. uwe besluytinge zijn. verstaende het geberchte waer in dese metalen souden gevonden worden.
74 And. vermaertheyt. De sin is, soo lange ghy een volck sult zijn, sult ghy sterck, machtich, ofte, vermaert van wegen uwe sterckte ofte vermogen zijn, uwe ouderdom sal zijn als uwe jeucht.
 
26 75 Niemant isser gelijck Godt, ô Ieschurun: die 76 op den hemel vaert tot uwe hulpe, ende 77 met sijne hoocheyt op de 78 bovenste wolcken.
75 Ofte, daer is niemant, gelijck de Godt van Ieschurun. Siet van Ieschurun bov. cap. 32.15.
76 D. op de lucht, van waer hy sijn volck hulpe toeschickt tegens hare vyanden, die hy van daer met schrickelick onweder van hagel, blixem ende donder slaet ende verderft. Siet eene heerlicke verklaringe Psal. 18. van vers 7, tot vers 20.
77 D. met sijne hooge ende heerlicke werckingen.
78 Ofte, dunste, die in ’t opperste deel der lucht voortgebracht worden.
 
27 79 De eeuwige Godt zy u 80 eene wooninge; ende van onder, 81 eeuwige armen: ende hy verdrijve den vyant voor u aengesichte, ende segge; Verdelgt.
79 Het Hebreeusch woort, van schepselen gebruyckt, beteeckent, dat in voortijden, van outs, ofte, van ’t begin der werelt geweest is, als bov. vers 15: maer van Godt gebruyckt, beteeckent het oock eeuwicheyt, ofte, die voor alle tijden geweest is. Hebr. Godt der eeuwicheyt.
80 D. als eene verhevene plaetse, daer in ghy stil ende seker moogt leven.
81 Hebr. armen der eeuwicheyt. D. de eeuwige almachticheyt Godts salse beneden op aerden helpen ende beschutten.
 
28 c Israël dan sal seker alleen woonen, [ende] 82 Iacobs ooge sal zijn op een lant van koorn, ende most: ja sijn Hemel sal van dauwe druypen.
c Ierem. 23.6. ende 33.4.
82 D. Iacobs nakomelingen sullen in vrede woonen, met hare oogen de vruchtbaerheyt hares lants mogen aenschouwen, ende daer inne haren lust scheppen. And. Iacobs Fonteyne, dat is, een durende oorspronck ende vloet alles segens, zy onder het volck Israëls, dat uyt Iacob gesproten is, etc.
 
29 Wel-gelucksalich zijt ghy, ô Israel! wie is u gelijck? ghy zijt een volck verlost door den HEERE, 83 den schilt uwer hulpe, ende die een 84 sweert is uwer hoocheyt: daerom sullen sich uwe vyanden u 85 geveynsdelick onderwerpen, ende ghy sult op 86 hare hoochten treden.
83 Ofte, u schilt der hulpe, dat is, u helpende schilt: gelijck Psal. 2.6. den berch mijner heylicheyt, dat is, mijnen heyligen berch.
84 Die voor u vecht, om u te verhoogen.
85 Sullen gedwongen worden sich u t’onderwerpen, alhoewel sy ’t van herten niet sullen meynen. Siet 2.Sam. 22. op vers 45. Psal. 18.45. ende vergel. Psal. 66.3. ende 81.16.
86 Siet bov. cap. 32. op vers 13.

Einde Deuteronomium 33