Statenvertaling.nl

sample header image

Johannes 13 – Statenvertaling editie 1637

Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)

Edities SV:    

Bijbelboek:    

Hoofdstuk: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
Inleiding Bijbelboek
Weergave: Met kanttekeningenZonder kanttekeningen

Johannes 13

1 Christus van het avontmael opstaende omgordt hem, ende wascht de voeten sijner Discipelen. 6 ’t welck Petrus in’t eerste weygert, ende daer nae toelaet. 12 Christus vermaent haer dit exempel sijner nedricheyt ende gediensticheyt nae te volgen. 18 Voorseght dat een van haer hem verraden soude, waer tegen hy sijne Discipelen vertroost. 22 ende wijst Ioanni aen met het geven van een ingedoopte bete, dat het Iudas was. 27 die nae dat de Duyvel in hem gevaren was, uyt-gaet. 31 Christus spreeckt daer nae met sijne andere Discipelen van sijne verheerlickinge. 34 ende vermaentse tot onderlinge liefde. 37 Petrus wil sijn leven voor hem setten: maer Christus voorseght hem dat hy hem drymael verloochenen sal.
 
1 ENde 1 voor a het Feest van het Pascha, Iesus wetende dat sijne uyre gekomen was, dat hy uyt dese werelt soude 2 over gaen tot den Vader, alsoo hy de sijne, die inde werelt waren, lief gehadt hadde, so heeft hy’se lief gehadt 3 tot den eynde.
1 Namel. ’savonts voor sijn lijden ende sterven. Want Christus heeft het Pascha gehouden op den rechten tijdt, nae de instellinge Godts, maer de Ioden stelden het doen ter tijde uyt, op den volgenden dach. De reden hier van siet in de aent. op Mat. 26.20.
a Matth. 26.2. Marc. 14.1. Luc. 22.1.
2 Namel. door sijne doodt, opstandinge, ende hemelvaert.
3 N. van sijn leven: ofte, sonder ophouden. Ioan. 17.12.
 
2 Ende als het 4 avontmael gedaen was ( b doe nu de duyvel in het herte van Iudas Simonis Iscariot 5 gegeven hadde, dat hy hem verraden soude),
4 D. de maeltijdt, in welcke het Paeschlam van haer gegeten was, alsoo dat sy noch saten aen de tafel, die noch niet opgenomen en was. vers 12. nae welcke Christus daer na sijn Avontmael heeft ingestelt ende gehouden. Siet Luc. 22.15, etc. Andere setten het over als het Avontmael gehouden wiert.
b Luc. 22.3. Ioan. 13.27.
5 Gr. geworpen.
 
3 Iesus, wetende c dat de Vader hem alle dingen 6 in de handen gegeven hadde, d ende dat hy van Godt uytgegaen was, ende tot Godt henen ginck,
c Matth. 11.27. Ioan. 3.35.
6 D. in sijne macht gestelt. Matt. 28.18.
d Ioan. 16.28.
 
4 Stont op van het avontmael, ende leyde [sijne] 7 cleederen af, ende nemende eenen lijnen doeck, 8 omgordde hem selven.
7 N. opper-kleederen, gelijck dit woort dickwils genomen wort. Siet Mat. 5.40. ende Luc. 6.29. Aldus plachten de dienstknechten hare heeren te dienen. siet Luc. 17.8.
8 N. om te veerdiger te zijn tot desen dienst, ende met dese dwale de voeten te droogen.
 
5 Daer na 9 goot hy water in het 10 becken, ende begon de voeten der Discipelen te wasschen, ende af te droogen met den lijnen doeck, daer mede hy omgordt was.
9 Gr. wierp.
10 Ofte, wasch-vat.
 
6 Hy dan quam tot Simon Petrus, ende die seyde tot hem, Heere, e sult 11 ghy my de voeten wasschen?
e Matth. 3.14.
11 N. die mijn Heere ende Meester zijt. Hoe wel hy dit seght uyt eerbiedinge, soo is daer nochtans onverstant mede gemengt, alsoo Christus wil dat wy hem gehoorsaemen, oock als ’t ons dunckt dat hy wat vremts gebiedt.
 
7 Iesus antwoordde ende seyde tot hem, 12 Dat ick doe en weet ghy nu niet, maer ghy sult het 13 na desen verstaen.
12 D. waerom ick sulcks doe.
13 N. als ick het u sal verklaert hebben, gelijck hy doet vers 13, 14.
 
8 Petrus seyde tot hem, Ghy en sult mijne voeten niet wasschen 14 in der eeuwicheyt. Iesus antwoordde hem, 15 Indien ick u niet en wassche, ghy en hebt geen deel met my.
14 D. nimmermeer sal ick dat toelaten.
15 Christus neemt gelegentheydt van het uyterlick wasschen, om te spreken van het geestelick wasschen, ofte reynigen der sonden, door sijn bloet ende geest, 1.Corint. 6.11. Tit. 3.3. 1.Ioan. 1. versen 7.8. gelijck hy diergelijcke occasien meermaels waerneemt.
 
9 Simon Petrus seyde tot hem, Heere, niet alleen mijne voeten, maer oock de handen ende het hooft.
10 Iesus seyde tot hem, 16 Die gewasschen is en heeft niet van noode dan de voeten te wasschen, maer is geheel reyn. f Ende ghy lieden zijt 17 reyn, doch niet alle.
16 Christus leert hier, gelijck de gene die in de badt-stoven haer geheel lichaem gewasschen hebben, de voeten ook daer nae moeten wasschen, dat alsoo oock sijne Discipelen inwendelick door sijn bloedt ende geest gewasschen zijnde, uyterlick oock hare gangen ende haer doen moeten reynigen.
f Ioan. 15.3.
17 D. gereynight door my van de sonde, ende heerschappye der selve. Ro. 6.11, 12.
 
11 g Want hy wist wie hem verraden soude: daerom seyde hy, Ghy en zijt niet alle reyn.
g Ioan. 6.64.
 
12 Als hy dan hare voeten gewasschen, ende sijne cleederen genomen hadde, sat hy wederom aen, ende seyde tot haer, Verstaet ghy 18 wat ick u lieden gedaen hebbe?
18 D. waer toe ick dit gedaen hebbe?
 
13 h Ghy heet my Meester, ende Heere, ende ghy seght wel: want ick 19 ben’t.
h Matth. 23.8, 10. 1.Cor. 8.6. ende 12.3. Philip. 2.11.
19 Namel. in der waerheyt.
 
14 Indien dan ick, de Heere ende de Meester, uwe voeten gewasschen hebbe, i so zijt ghy oock schuldigh malcanders 20 voeten te wasschen.
i Galat. 6.1, 2.
20 D. veel meer allerley diensten der liefde des noot zijnde malkanderen te betoonen, oock die van de geringste anders plegen gedaen te worden, maer niet om sulcks als een Sacrament te gebruycken: alsoo dit Christi oogh-merck hier niet en is.
 
15 k Want ick hebbe u een exempel gegeven, op dat gelijckerwijs ick u gedaen hebbe, ghy lieden oock doet.
k 1.Pet. 2.21. 1.Ioan. 2.6.
 
16 Voorwaer, voorwaer segge ick u, l Een dienstknecht en is niet meerder dan sijn heere, noch 21 een gesante meerder dan die hem gesonden heeft.
21 Ofte, gesondene. Gr. Apostolos.
l Matth. 10.24. Luc. 6.40. Ioan. 15.20.
 
17 Indien ghy 22 dese dingen weet, saligh zijt ghy so ghy de selve doet.
22 N. die ick u met mijn exempel geleert hebbe, als liefde, nedricheyt, ende onderlinge gediensticheyt.
 
18 Ick en segge niet 23 van u allen: ick weet welcke ick 24 uytvercoren hebbe: maer [dit geschiet] op dat de Schrift vervult werde, 25 m Die met my het broodt eet, heeft tegen my sijn 26 verssen opgeheven.
23 N. dat ghy alle dat sult naekomen. want Iudas en soude het niet doen, gelijck volght.
24 N. tot de eeuwige salicheydt. Ephes. 1.4.
25 D. die dagelicks aen mijn tafel is, ende met my omgaet:
m Psal. 41.10. Matth. 26.23. 1.Ioan. 2.19.
26 D. heeft hem vyandelick tegen my gestelt. Siet de aent. op Psal. 41.10.
 
19 n Van nu segge ick het u lieden, eer het geschiet is, op dat wanneer het geschiet sal zijn, ghy gelooven meught 27 dat ick ’t ben.
n Ioan. 14.29. ende 16.4.
27 Namel. de ware Messias ende Sone Godts, die alles te voren weet.
 
20 Voorwaer, voorwaer segge ick u, o So ick yemandt sende, wie [dien] ontfangt, die ontfanght my: ende wie my ontfanght, die ontfanght hem die my gesonden heeft.
o Matth. 10.40. Luc. 10.16.
 
21 p Iesus dese dingen geseght hebbende, wiert ontroert 28 inden geest, ende betuyghde, ende seyde, Voorwaer, voorwaer ick segge u, dat een van u lieden my sal verraden.
p Matth. 26.21. Marc. 14.18. Luc. 22.21. Actor. 1.17. 1.Ioan. 2.19.
28 D. in sijn gemoet, door overdenckinge soo van de verraderye Iude, als vande straffe die hem daerom soude overkomen.
 
22 De Discipelen dan sagen op malcanderen, twijfelende van wien hy [dat] seyde.
23 q Ende een van sijne Discipelen 29 was aensittende inden schoot Iesu, 30 welcken Iesus lief hadde.
q Ioan. 20.2. ende 21.7, 20.
29 Gr. was gelegen, namelick nae de wijse der oude, die aen de tafel niet en saten als wy, maer lagen op beddekens, op den elleboogh: so dat Ioannes liggende naest Christum, bequamelick sijn hooft konde neygen nae de borst Christi.
30 D. Ioannes, dien de Heere Christus bysonderlick lief hadde: also beschrijft hy oock hem selven. Ioan. 21.20, 24.
 
24 Simon Petrus dan wenckte desen, dat hy vragen soude, wie hy doch ware van welcken hy [dit] seyde.
25 Ende dese 31 vallende op de borst Iesu, seyde tot hem, Heere, wie is’t?
31 D. neygende sijn hooft nae de borst Christi, om in ’t stille ende secretelick te verstaen, wie de verrader soude zijn.
 
26 Iesus 32 antwoordde, dese is’t dien ick de bete, als ick’se ingedoopt hebbe, geven sal: Ende als hy de bete ingedoopt hadde, gaf hy’se Iude Simonis Iscariot.
32 N. stillekens aen Ioannem alleen, gelijck blijckt vers 28.
 
27 Ende 33 na de bete, 34 doe voer de Satan in hem. Iesus dan seyde tot hem, Dat ghy 35 doet, doet het haestelick.
33 N. van Iuda ontfangen.
34 D. nam hem voorts geheel in, om sijne verraderye uyt te voeren, die hy te voren door des Duyvels ingevinge belooft hadde aen de Overpriesters. Siet Luc. 22.3. ende hier vers 2.
35 D. voor hebt te doen. Met dese woorden en wil Christus niet gebieden dat Iudas in sijne verraderye soude voortgaen, maer geeft daer mede te kennen dat sijne verraderye hem bekent was, ende dat hy gewilligh was sulcks te lijden. Siet diergelicke wijse van spreken Apoc. 22.11.
 
28 Ende dit en verstondt niemandt der gene die aensaten, waer toe hy hem [dat] seyde.
29 Want sommige meynden, r 36 dewijle Iudas de burse hadde, dat hem Iesus seyde, Coopt’t gene wy van noode hebben 37 tot het Feest: ofte, dat hy den armen wat geven soude.
r Ioan. 12.6.
36 D. ’t gelt ontfingh, bewaerde ende uytgaf, dat Christo, tot zijn ende sijner Discipelen onderhoudt, van Godtsalige vrouwen ende andere gegeven wiert. Luc. 8.3.
37 D. tot de kosten om het feest voort uyt te houden.
 
30 Hy dan de bete genomen hebbende 38 ginck terstont uyt. Ende het was nacht.
38 N. nae de Overpriesters ende Hooftmannen, om de verraderye in het werck te stellen.
 
31 Als hy dan uytgegaen was seyde Iesus, 39 Nu is de Sone des menschen verheerlickt, ende Godt is in hem verheerlickt.
39 D. nu is de tijt nae by, dat ick door mijn lijden ende sterven den duyvel ende doot sal te niete doen, ende daer nae in mijne heerlickheydt ingaen.
 
32 40 Indien Godt 41 in hem verheerlickt is, so sal oock Godt hem verheerlicken in hem selven, s ende hy sal hem terstont verheerlicken.
40 Ofte, overmits.
41 D. door hem. Siet hier van de aenteeck. op Ioan. 17.1.
s Ioan. 12.23. ende 17.1.
 
33 Kinderkens, noch eenen kleynen [tijdt] ben ick by u. t Ghy sult my 42 soecken, ende gelijck ick den Ioden geseght hebbe, 43 Daer ick henen gae en condt ghy niet komen, [alsoo] 44 segge ick u lieden nu oock.
t Ioan. 7.34. ende 8.21.
42 D. nae mijne tegenwoordigheyt verlangen.
43 N. inden hemel, daer ick binnen korten tijt sal opvaren, nae mijne doot ende opstandinge.
44 N. dat ghy voor desen tijdt met my niet en kondt daer gaen. Siet Ioan. 8.21. ende hier vers 36.
 
34 v Een 45 nieuw’ gebodt geve ick u, dat ghy malcanderen lief hebt. Gelijck ick u lief gehadt hebbe, dat oock ghy malcanderen lief hebt.
v Levit. 19.18. Matth. 22.39. Ioan. 15.12. Ephes. 5.2. 1.Thess. 4.9. 1.Pet. 4.8. 1.Ioan. 3.23. ende 4.21.
45 D. nieuwlijcks van my, door mijn leere ende exempel mijner bysondere liefde, verklaert ende versterckt. Ioan. 15.13. want hetselve gebodt oock in den Ouden Testamente geweest is. Siet 1.Ioan. 2.7, 8. ende 2.Ioan. vers 5.
 
35 x Hier aen sullen sy alle bekennen, dat ghy 46 mijne Discipelen zijt, so ghy liefde hebt onder malcanderen.
x 1.Ioan. 2.5. ende 4.20.
46 D. mijne rechte ende ware Discipelen, die ick daer voor erkenne.
 
36 Simon Petrus seyde tot hem, Heere, waer gaet ghy henen? Iesus antwoordde hem, Daer ick henen gae, en condt ghy my nu niet volgen: y maer ghy sult my 47 namaels 48 volgen.
y Ioan. 21.18. 2.Petr. 1.14.
47 N. als ghy uwen loop ende dienst sult volbracht hebben, ende in den geloove stercker sult zijn.
48 N. door een gelijcke doodt in mijne heerlickheyt. Ioan. 21.19.
 
37 Petrus seyde tot hem, Heere, waerom en can ick u nu niet volgen? z Ick sal mijn leven voor u setten.
z Matth. 26.33. Marc. 14.29. Luc. 22.33.
 
38 Iesus antwoordde hem, Sult ghy u leven voor my setten? a Voorwaer, voorwaer segge ick u, de haen en sal niet 49 craeyen, tot dat ghy my driemael verloochent sult hebben.
a Matth. 26.34. Marc. 14.30. Luc. 22.34.
49 D. sijn kraeyen desen nacht niet vol-eyndight hebben. Siet Matth. 26.34. ende Marc. 14.30.

Einde Johannes 13