Statenvertaling.nl

sample header image

Lukas 22 – Statenvertaling editie 1637

Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)

Edities SV:    

Bijbelboek:    

Hoofdstuk: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
Inleiding Bijbelboek
Weergave: Met kanttekeningenZonder kanttekeningen

Lukas 22

1 De Overpriesters ende Schriftgeleerde houden raet hoe sy Christum sullen dooden. 3 Iudas komt met haer over een om hem over te leveren. 7 Christus laet het Pascha bereyden. 14 ende eet het selve met sijne twaelf Apostelen. 19 Stelt daer nae sijn Avontmael in. 21 Voorseght de verraderye Iude. 24 Vermaent sijne Discipelen haer te wachten voor eergiericheyt, ende wereltsche heerschappye. 28 belovende haer de gemeynschap sijns Coninckrijcks. 31 Waerschouwt den Apostelen, ende voornamelick Petrum tegen de versoeckinge des Satans. 34 ende voorseght hem sijnen val. 35 ende allen anderen Apostelen hare ende sijne aenstaende swaricheden. 39 Bidt op den olijf-bergh, ende wort in sijn groote benauwtheyt van een Engel gesterckt. 45 Vermaent sijne Discipelen, die sliepen, tot waecken ende bidden. 47 Wort van Iuda met eenen kus verraden, ende van de Ioden gevangen. 50 Heelt de afgehouwene oore eens dienstknechts. 54 Wort in des Hoogenpriesters huys gebracht, waer hem Petrus driemael verloochent. 61 waer over Christus hem aensiet, ende hy beweent sijnen val. 63 Christus wort mishandelt, ende voor den Ioodtschen Raedt gestelt zijnde, bekent dat hy de Sone Godts is.
 
1 a ENde het 1 feest der ongehevelde [brooden], genaemt Pascha, was 2 na by.
a Matth. 26.2. Marc. 14.1. Exod. 12.15.
1 Van dit feest siet Exod. 12.14, etc. ende 23.14, etc.
2 N. nae twee dagen. Matth. 26.2.
 
2 b Ende de Over-priesters ende de Schriftgeleerde sochten, hoe sy hem ombrengen souden: want sy vreesden het volck.
b Psal. 2.2. Ioan. 11.47. Actor. 4.27.
 
3 c Ende de Satan 3 voer in Iudas, die toegenaemt was Iscarioth, zijnde uyt het getal der twaelve.
c Matth. 26.14. Marc. 14.10. Ioan. 13.27.
3 Niet lichamelick, maer door sijn stercker ingeven, ende aenritsen. siet Ioan. 13.2, 27.
 
4 Ende hy ginck henen, ende sprack met de Overpriesters ende 4 de hooft-mannen, hoe hy hem haer soude overleveren.
4 D. de overste des krijghs-volcks, dat den Tempel van buyten bewaerde. Siet vers 52. Actor. 4.1. ende 5.24, 26.
 
5 Ende sy waren verblijdt, ende zijn’t eens geworden, dat sy hem 5 gelt geven souden.
5 N. dertigh silverlingen. Mat. 26.15. Verstaet, als hy hem soude haer overgelevert hebben.
 
6 Ende hy beloofde het, ende socht 6 gelegentheyt om hem haer over te leveren 7 sonder oproer.
6 Ofte, bequamen tijdt.
7 Ofte, sonder schare, D. in het afwesen van de schare die hem gemeenlick volghde.
 
7 d Ende de dach der ongehevelde [brooden] quam, op den welcken het Pascha 8 moest geslacht worden.
d Matth. 26.17. Marc. 14.12, 13.
8 N. nae de Wet, op den veertienden dagh van d’eerste maendt, Exod. 12.6, 18. welcken dagh Christus onderhouden heeft, maer de Ioden hebben ’t uytgestelt tot op den volgenden dagh, om de reden aengeteeckent Matth. 26.20.
 
8 Ende hy sondt Petrum ende Ioannem uyt, seggende, Gaet henen, ende bereydt ons het Pascha, op dat wy het eten mogen.
9 Ende sy seyden tot hem, Waer wilt ghy dat wy het bereyden?
10 Ende hy seyde tot haer, Siet, als ghy in de 9 stadt sult gekomen zijn, soo sal u een mensche ontmoeten, dragende 10 een kruycke waters, volght hem in het huys daer hy ingaet.
9 N. Ierusalem, alwaer het Pascha alleen moeste geslachtet ende gegeten worden. Siet Deut. 16. versen 5, 6, 7.
10 Ofte, een aerden vat.
 
11 Ende ghy sult seggen tot den 11 huysvader van dat huys, De Meester 12 seght u, Waer is de 13 eet-sale, daer ick het Pascha met mijne discipelen eten sal?
11 Gr. heere des huys.
12 D. laet u seggen.
13 Gr. uytspanninge.
 
12 Ende hy sal u een groote 14 toegeruste opper-sale wijsen, bereydt het aldaer.
14 Ofte, gespreydt, dat is, met tafels toebereyt, ende met beddekens, daer op sy eertijts plachten liggende te eten.
 
13 Ende sy henen gaende, vonden ’t gelijck hy haer geseght hadde, ende bereydden het Pascha.
14 e Ende als de 15 uyre gekomen was, sat hy aen, ende de twaelf Apostelen met hem.
e Matth. 26.20. Marc. 14.17.
15 N. op welcke het Paeschlam gegeten moeste worden, op den veertienden dagh der eerster maent, na der Sonnen onderganck. Siet Exod. 12.6. Deut. 16.6.
 
15 Ende hy seyde tot haer, Ick hebbe 16 grootelijcks begeert dit Pascha met u te eten, eer dat ick lijde.
16 Gr. met begeerte begeert. Een Hebreeusche maniere van spreken.
 
16 Want ick segge u, dat ick niet meer daer van eten en sal, tot dat 17 het vervult sal zijn in het Coninckrijcke Godts.
17 N. ’t gene door het Pascha was afgebeeldt, nae welcken tijdt wy met Christo het geestelick Pascha houden. 1.Corinth. 5.7.
 
17 Ende als hy 18 eenen drinck-beker genomen hadde, ende gedanckt hadde, seyde hy, Neemt desen, ende deelt [hem] onder u-lieden.
18 Dese eerste drincbeker schijnt van Christo gegeven te zijn tot een besluyt van ’t Pascha, nae der Ioden gewoonte, waerop de instellinge des avontmaels terstont is gevolght, in welcke na het uytdeelen des broodts oock de beker uyt-gedeelt is. Siet versen 19, 20. ende 1.Cor. 11.25.
 
18 Want ick segge u, dat ick niet drincken en sal van de vrucht des wijn-stocks, tot dat het Coninckrijcke Godts sal gekomen zijn.
19 f Ende hy nam broodt, ende als hy gedanckt hadde brack het, ende gaf’t haer, seggende, 19 Dat is mijn lichaem ’twelck voor u 20 gegeven wort: Doet dat tot mijner gedachtenisse.
f Matth. 26.26. Marc. 14.22. 1.Corint. 11.23, 24.
19 De verklaringe hier van siet Matt. 26.26.
20 Ofte, overgegeven, namelick in den doodt.
 
20 Desgelijcks oock den drinck-beker na het 21 avontmael, seggende, 22 Dese drinck-beker 23 [is] het nieuwe 24 testament in mijnen bloede, ’twelck voor u vergoten 25 wort.
21 Ofte, avondt-eten.
22 D. dese wijn in den drinckbeker.
23 Alsoo voeght Paulus dit woordeken is daer by, 1.Corinth. 11.25.
24 D. een teecken ende segel des Nieuwen Testaments ofte verbondts, ’twelck bevesticht is door het bloetvergieten Iesu Christi Hebr. 9.15, 16, 17.
25 D. sal worden, N. aen het cruyce.
 
21 g Doch, siet, de handt des genen, die my verraet, is met my aen de tafel.
g Matth. 26.23. Marc. 14.18. Ioan. 13.21.
 
22 Ende de Sone des menschen gaet wel henen, h gelijck 26 besloten is: Doch wee dien mensche door welcken hy 27 verraden wort.
h Psal. 41.10. Ioan. 13.18. Actor. 1.16.
26 Gr. bepaelt, namelick door den raet ende voorsienicheydt Godts. Actor. 2.23. ende 4.28.
27 Of, overgelevert.
 
23 Ende sy begonden onder malkanderen te vragen, wie van haer het doch mochte zijn, die dat doen soude.
24 Ende daer wiert oock 28 twistinge onder haer, wie van haer 29 scheen de meeste te zijn.
28 Ofte, strijt, welcke schijnt ontstaen te zijn overmits Christus vers 18. hadde gesproken van het oprechten sijns Coninckrijcks.
29 Ofte, geacht soude worden te zijn.
 
25 Ende hy seyde tot haer, i De Coningen 30 der volckeren 31 heerschen over haer: ende die macht over haer hebben worden 32 weldadige [Heeren] genaemt.
i Matth. 20.25. Marc. 10.42.
30 Ofte, der heydenen.
31 D. hebben ende gebruycken wereltsche macht, welcke hier den kercken-dienaren verboden wort. 1.Petr. 5.3.
32 Ofte, gelijckmen nu spreeckt, genadige Heeren. Dat is, haer worden groote tijtelen toegeschreven.
 
26 k Doch ghy niet alsoo: l maer 33 de meeste onder u, die zy gelijck de 34 minste: ende die 35 voorganger is, als een die dient.
k 1.Pet. 5.3.
l Luc. 9.48.
33 D. die onder u meest wil geacht zijn. Siet Matth. 20.26.
34 Gr. de jonger, D. de jonghste, ofte laetste, ofte minst-geachte. want de jongeluyden van wegen hare jonckheyt gemeynlick minder aensien hebben als de oude.
35 Dat is, Heer, ofte meester.
 
27 Want wie is meerder? Die 36 aensit, ofte die dient? en is’t niet die aensit? m Maer ick ben in’t midden van u, als een die dient.
36 Namel. ter tafel.
m Matth. 20.28. Ioan. 13.14. Philip. 2.7.
 
28 Ende ghy zijt de gene, die met my steedts gebleven zijt in mijne versoeckingen.
29 n Ende ick 37 verordinere u het Coninckrijck, gelijckerwijs mijn Vader my [dat] verordineert heeft:
n Luc. 12.32.
37 D. bestelle, besette, ofte bespreke gelijck als by testament. Hebr. 9.17.
 
30 Op dat ghy 38 etet ende drincket aen mijne tafel in mijn Coninckrijck, ende o sittet op throonen, 39 oordeelende de twaelf geslachten Israëls.
38 D. gemeynschap hebt aen mijne vreugde ende heerlickheyt, gelijck ghy hier hebt aen mijn lijden ende verachtinge. Rom. 8.17. 2.Timot. 2. versen 11, 12.
o Matth. 19.28. Apoc. 3.21.
39 Siet hier van Matth. 19.28.
 
31 Ende de Heere seyde, Simon, Simon, siet p de Satan heeft u lieden 40 zeer begeert, om te 41 siften als de terwe:
p 1.Pet. 5.8.
40 Ofte, ge-eyscht, ofte, seer gesocht.
41 D. herwaerts ende derwaerts worpen ofte schudden, gelijck het koren als het gewannet, ofte gesift wort, sonder u eenige ruste te laten met d’eene versoeckinge op d’andere, 1.Pet. 5.8.
 
32 Maer ick hebbe voor u gebeden, dat uw’ geloove niet 42 op en houde: ende ghy als ghy eens sult bekeert zijn, so versterckt uwe broeders.
42 Ofte, af en late, Dat is, teenemael en vergae, ofte uyt-gebluscht en worde, door de versoeckinge des Satans die u sal bejegenen. Alsoo bidt hy oock voor alle geloovige Ioa. 17.20. Rom. 8.32.
 
33 Ende hy seyde tot hem, Heere ick ben bereydt met u oock inde gevanckenisse ende in den doot te gaen.
34 Maer hy seyde, q Ick segge u Petre, 43 de haen en sal heden niet krayen, eer ghy drymael sult verloochent hebben, dat ghy my kent.
q Matth. 26.34. Marc. 14.30. Ioan. 13.38.
43 Siet hier van Marc. 14.30.
 
35 Ende hy seyde tot haer, r Als ick u uytsondt, sonder buydel, ende maele, ende schoenen, heeft u oock yet ontbroken? Ende sy seyden, Niets.
r Matth. 10.9. Marc. 6.8. Luc. 9.3.
 
36 Hy seyde dan tot haer, 44 Maer nu, wie eenen buydel heeft, die neme hem, desgelijcks oock een maele: ende die 45 geen en heeft, die verkoope sijn kleedt, ende koope een sweerdt.
44 D. van nu af ende hier naer als ick u andermael sal uytsenden, sullen u sulcke swaricheden bejegenen, dat ghy u moet bereyden om veel gebreck te lijden, ende vele perijckelen uyt te staen, in ’t bedienen uwes ampts.
45 N. sweert. ofte, die geen buydel, ofte maele en heeft, die verkoope, etc. Met welcke gelijckenisse Christus den Apostelen vermaent, gelijck in eenen geweldigen overval ende noodt van vyanden een yegelijck besich is, om hem met sweerden ende andere wapenen te voorsien, om den vyand tegen te staen: dat sy oock alsoo in dese sware aenstaende tijden van vervolginge haer moeten voorsien met geestelicke wapenen, om daer door stercken wederstant te doen, Siet 2.Cor. 10.4. Eph. 6.12. 1.Tim. 1.18. ’T welck de Apostelen doe niet en verstonden dan van de uyterlicke wapenen, gelijck blijckt uyt het volgende vers.
 
37 Want ick segge u dat noch dit ’twelck geschreven is, in my moet volbracht worden, namelijck, s Ende hy is met 46 de misdadige gerekent. Want oock die dingen die van my [geschreven zijn], 47 hebben een eynde.
s Iesa. 53.12. Marc. 15.28.
46 Gr. de ongerechtige.
47 D. gaen na het eynde, om haest vervult te worden.
 
38 Ende sy seyden, Heere siet hier twee sweerden. Ende hy seyde tot haer, 48 Het is genoech.
48 N. hier van geseght: de sake selve sal het haest wijsen van wat sweerden dat ick spreke. Ioa. 18.36.
 
39 t Ende uytgaende vertrock hy, 49 gelijck hy gewoon was, na den Olijf-bergh: ende hem volghden oock sijne Discipelen.
t Matth. 26.36. Marc. 14.32. Ioan. 8.1. ende 18.1.
49 Gr. na gewoonheyt.
 
40 Ende als hy aen die plaetse gekomen was, seyde hy tot haer, Biddet, dat ghy niet in versoeckinge en komt.
41 v Ende 50 hy scheydde hem van haer af, ontrent eenen steen-worp, ende knielde neder, ende badt,
v Matt. 26.39. Marc. 14.35.
50 Gr. hy wiert van haer afgeruckt.
 
42 Seggende, Vader, 51 of ghy wildet desen drinck-beker van my wechnemen! doch niet mijnen wille, x maer den uwen, geschiede.
51 And. soo ghy wilt, neemt desen drinckbeker van my wech. Van dit gebedt Christi siet Mat. 26.39.
x Ioan. 6.38.
 
43 Ende van hem wiert gesien een Engel uyt den hemel, die hem versterckte.
44 y Ende in 52 swaren strijdt zijnde, badt hy te ernstiger. Ende sijn sweet wiert gelijck 53 groote droppelen bloedts, die op de aerde afliepen.
y Ioan. 12.27. Hebr. 5.7.
52 Ofte, grooten angst, benautheyt. ende wort eygentlick gesegt van de bangicheyt die yemant heeft eer den strijt aengaet; welcke hier in Christo geweest is, niet so zeer van wegen de aenstaende lichamelicke doot, maer van wegen den last des toorns Godts tegen de sonden der menschen, die hy droegh Gal. 3.13. Hebr. 5.7, 8, 9.
53 Het Gr. woort beteeckent eygentl. droppelen van geronnen bloet: maer wort oock genomen voor groote dicke droppelen.
 
45 Ende als hy van het gebedt opgestaen was, quam hy tot sijne Discipelen, ende vondt haer slapende van droefheyt.
46 Ende hy seyde tot haer, Wat slaept ghy? Staet op ende biddet, op dat ghy niet in versoeckinge en komt.
47 z Ende als hy noch sprack, siet daer een schare: ende een van de twaelve, die genaemt was Iudas, ginck haer voor, ende quam by Iesum, 54 om hem te cussen.
z Matth. 26.47. Marc. 14.43. Ioan. 18.3.
54 N. volgens het teecken, dat hy haer te voren gegeven hadde. Matth. 26.48.
 
48 Ende Iesus seyde tot hem, Iuda, verraedt ghy den Sone des menschen met eenen kus?
49 Ende die by hem waren siende wat daer geschieden soude, seyden tot hem, Heere, sullen wy met den sweerde slaen?
50 a Ende 55 een uyt haer sloech 56 den dienstknecht des Hoogen-priesters, ende hieuw [hem] sijn rechter oore af.
a Matth. 26.51. Marc. 14.47.
55 N. Petrus.
56 Genaemt Malchus. Ioan. 18.10.
 
51 Ende Iesus antwoordende seyde, Laet’se tot hier toe [geworden]. Ende raeckte sijne oore aen, ende heelde hem.
52 b Ende Iesus seyde 57 tot de Overpriesters ende de hooft-mannen des Tempels, ende Ouderlingen, die tegen hem gekomen waren, Zijt ghy uytgegaen met sweerden ende 58 stocken als tegen eenen 59 moordenaer?
b Matth. 26.55. Marc. 14.48.
57 N. tot eenige uyt deselve, vande andere gesonden om dit werck te beleyden. Matth. 26.47.
58 Gr. houten.
59 Ofte, straet-schender.
 
53 Als ick dagelijcks met u was inden Tempel, so en hebt ghy de handen tegen my niet uyt-gesteken: maer dit is uwe uyre, ende 60 de macht der duysternisse.
60 D. de macht die den Duyvel, die een Prince der duysternisse genaemt wort, Ephes. 6.12. ende sijne instrumenten, van Godt over my gegeven is. Col. 1. vers 13.
 
54 c Ende sy grepen hem ende leydden [hem wech], ende brachten hem in 61 het huys des Hoogen-priesters, Ende Petrus volghde van verre.
c Matth. 26.57. Marc. 14.53. Ioan. 18.12, 24.
61 N. eerst tot Annas, ende daerna tot Cajaphas. Ioan. 18.13, 24.
 
55 d Ende als sy vyer ontsteken hadden, in ’t midden van de sale, ende sy te samen nedersaten, sat Petrus in ’t midden van haer:
d Matth. 26.69. Marc. 14.54, 66. Ioan. 18.16, 25.
 
56 Ende een seker dienst-maecht siende hem by 62 het vyer sitten, ende hare oogen op hem houdende, seyde, Oock dese was met hem.
62 Gr. licht. D. vyer. Siet vers 55. ende Marc. 14.54.
 
57 Maer hy verloochende hem, seggende, Vrouwe, ick en kenne hem niet.
58 Ende korts daernae een ander hem siende, seyde, Oock ghy zijt van 63 die. Maer Petrus seyde, Mensche ick en ben niet.
63 N. discipelen Iesu.
 
59 Ende als’t ontrent een uyre geleden was, bevestighde [dat] een ander, seggende, In der waerheyt oock dese was met hem: want hy oock 64 een Galileer is.
64 Alsoo het blijckt uyt sijn tale. Matt. 26.73.
 
60 Maer Petrus seyde, Mensche ick en weet niet wat ghy seght. Ende terstont als hy noch sprack 65 kraeyde de hane.
65 N. voor de tweede reyse, tegen den dageraet. Siet Marc. 14.72.
 
61 Ende de Heere hem omkeerende, sagh Petrum aen, ende Petrus wiert indachtich des woorts des Heeren, hoe hy hem geseght hadde, e Eer de hane 66 sal gekraeyt hebben, sult ghy my drymael verloochenen.
e Matth. 26.34. 75. Marc. 14.72. Ioan. 13.38. ende 18.27.
66 Dat is, sal sijn craeyen ge-eyndight hebben.
 
62 Ende Petrus nae buyten gaende, weende bitterlick.
63 f Ende de mannen, die Iesum hielden, bespotteden hem, g ende sloegen [hem].
f Matth. 26.67. Marc. 14.65.
g Ioan. 19.2. Iob 16.10. Ies. 50.6.
 
64 Ende als sy hem overdeckt hadden, sloegen sy hem op ’t aengesicht, ende vraegden hem, seggende, Propheteert wie het is, die u geslagen heeft.
65 Ende vele andere dingen 67 seyden sy tegen hem, lasterende.
67 D. lasterlijck van hem, ende tot hem sprekende.
 
66 h Ende als het dagh geworden was, 68 vergaderden 69 de Ouderlingen des volcks, ende de Overpriesters ende Schriftgeleerde, ende brachten hem in haren 70 Raedt,
h Matth. 27.1. Marc. 15.1. Ioan. 18.28. Psal. 2.2.
68 N. voor de tweede reyse, om hem naerder te examineren, ende Pilato over te leveren. Van de eerste vergaderinge siet Matth. 26.57.
69 Gr. het ouderlinghschap.
70 Gr. Synedrion, waer van siet Mat. 5.22.
 
67 Seggende, 71 Zijt ghy de Christus? segget ons. Ende hy seyde tot haer, Indien ick ’t u segge, ghy en sult het niet gelooven.
71 Ofte, so ghy de Christus zijt, segget ons.
 
68 Ende indien ick oock vrage, ghy en sult my niet antwoorden, ofte los laten.
69 i 72 Van nu aen sal de Sone des menschen geseten zijn aen de rechter [hant] der kracht Gods.
i Matth. 16.27. ende 24.30. ende 25.31. ende 26.64. Marc. 14.62. Actor. 1.11. 1.Thess 1.10. Apoc. 1.7. Dani. 7.9.
72 N. na dat hy gedoodt zijnde wederom sal opstaen van den dooden, ende ten hemel varen.
 
70 Ende sy seyden alle, Zijt ghy dan de Sone Gods? Ende hy seyde tot haer, 73 Ghy segget, dat ick het ben.
73 Ofte, ghylieden seght het, want ick ben het. Siet van dese maniere van spreken, Matt. 26. vers 25.
 
71 Ende sy seyden, Wat hebben wy noch getuygenisse van noode? Want wy selve hebben ’t uyt sijnen mondt gehoort.

Einde Lukas 22