Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
1 NA-de-mael vele ter hant genomen hebben, om in orden te stellen een verhael van de dingen, die onder ons volkomene sekerheyt hebben, |
2 Gelijck ons overgelevert hebben die van den beginne selve aenschouwers ende dienaers des woorts geweest zijn: |
3 Soo heeft het oock my goet gedacht, hebbende alles van voren aen neerstelick ondersocht, vervolgens aen u te schrijven, voortreffelicke Theophile: |
4 Op dat ghy meucht kennen de sekerheyt der dingen, daer van ghy onderwesen zijt. |
5 I N de dagen Herodis des Conincks van Iudea, was een seker Priester met name Zacharias, van de dagh-orden Abie: ende sijn wijf was uyt de dochteren Aarons, ende haren naem Elisabet. |
6 Ende sy waren beyde rechtveerdigh voor Godt, wandelende in alle de geboden ende rechten des Heeren onberispelick. |
7 Ende sy en hadden geen kindt, om dat Elisabet onvruchtbaer was, ende sy beyde verre op hare dagen gecomen waren. |
8 Ende het geschiedde, dat als hy het Priester-ampt bediende voor Godt inde beurte sijner dagh-orden, |
9 Na de gewoonte der Priesterlicke bedieninge, hem te lote was gevallen, dat hy soude ingaen inden Tempel des Heeren om te reuck-offeren. |
10 Ende alle de menichte des volcks was buyten biddende ter uyre des reuckoffers. |
11 Ende van hem wiert gesien een Engel des Heeren staende te rechter [zijden] van den altaer des reuck-offers. |
12 Ende Zacharias [hem] siende, wiert ontroert ende vreese is op hem gevallen. |
13 Maer de Engel seyde tot hem, En vreest niet Zacharia, want uw’ gebedt is verhoort, ende uw’ wijf Elisabet sal u eenen sone baren, ende ghy sult sijnen naem heeten Ioannes. |
14 Ende u sal blijdschap ende verheuginge zijn, ende vele sullen haer over sijne geboorte verblijden. |
15 Want hy sal groot zijn voor den Heere: noch wijn noch stercken dranck en sal hy niet drincken, ende hy sal met den heyligen Geest vervult worden, oock van sijns moeders lijve aen. |
16 Ende sal vele der kinderen Israëls bekeeren tot den Heere haren Godt. |
17 Ende hy sal voor hem henen gaen in den geest ende cracht Elie, om te bekeeren de herten der vaderen tot de kinderen, ende de ongehoorsame tot de voorsichticheyt der rechtveerdige, om den Heere te bereyden een toegerust volck. |
18 Ende Zacharias seyde tot den Engel, Waer by sal ick dat weten? want ick ben oudt, ende mijn wijf is verre op hare dagen gecomen. |
19 Ende de Engel antwoordde, ende seyde tot hem, Ick ben Gabriel, die voor Godt stae, ende ben uytgesonden om tot u te spreken, ende u dese dingen te vercondigen. |
20 Ende siet ghy sult swijgen, ende niet konnen spreken, tot op den dagh dat dese dingen geschiedt sullen zijn, om dies wille dat ghy mijne woorden niet gelooft en hebt, welcke vervult sullen worden op haren tijdt. |
21 Ende het volck was wachtende op Zachariam, ende waren verwondert, dat hy so lange vertoefde inden tempel. |
22 Ende als hy uyt quam en konde hy tot haer niet spreken: ende sy bekenden dat hy een gesichte inden tempel gesien hadde. Ende hy wenckte haer toe, ende bleef stom. |
23 Ende het geschiedde, als de dagen sijner bedieninge vervult waren, dat hy na sijn huys ginck. |
24 Ende na die dagen wiert Elisabet sijn wijf bevrucht: ende sy verberghde haer vijf maenden, seggende, |
25 Alsoo heeft my de Heere gedaen, inde dagen in welcken hy [my] aengesien heeft om mijne versmaetheyt onder de menschen wech te nemen. |
26 Ende in de seste maendt wiert de Engel Gabriel van Godt gesonden na een stadt in Galilea genaemt Nazareth, |
27 Tot een maeghd die ondertrouwt was met eenen man, wiens name was Ioseph, uyt den huyse Davids, ende de name der Maget was Maria. |
28 Ende de Engel tot haer ingekomen zijnde, seyde, Weest gegroet ghy begenadighde, de Heere [is] met u, ghy [zijt] gesegent onder de vrouwen. |
29 Ende als sy [hem] sagh wiert sy zeer ontroert over dit sijn woort, ende overleyde hoedanige dese groetenisse mochte zijn. |
30 Ende de Engel seyde tot haer, En vreest niet Maria, want ghy hebt genade by Godt gevonden. |
31 Ende siet, ghy sult bevrucht worden, ende eenen sone baren, ende sult sijnen name heeten JESUS. |
32 Dese sal groot zijn, ende de Sone des Allerhooghsten genaemt worden. Ende Godt de Heere sal hem den throon sijns vaders Davids geven. |
33 Ende hy sal over het huys Iacobs Coninck zijn in der eeuwicheyt, ende sijns Coninckrijcx en sal geen eynde zijn. |
34 Ende Maria seyde tot den Engel, Hoe sal dat wesen? dewijle ick geenen man en bekenne. |
35 Ende de Engel antwoordende seyde tot haer, De heylige Geest sal over u komen, ende de cracht des Allerhooghsten sal u overschaduwen. Daerom oock dat heylige dat uyt u geboren sal worden, sal Godts Sone genaemt worden. |
36 Ende siet Elisabet uwe nichte is oock selve bevrucht met eenen sone in haren ouderdom: ende dese maendt is haer, die onvruchtbaer genaemt was, de seste. |
37 Want geen dinck en sal by Godt onmogelick zijn. |
38 Ende Maria seyde, Siet de dienstmaeght des Heeren: my geschiede na uwen woorde. Ende de Engel ginck wech van haer. |
39 Ende Maria opgestaen zijnde in die selve dagen, reysde met haeste na het geberghte in een stadt Iuda. |
40 Ende quam in het huys Zacharie, ende groettede Elisabet. |
41 Ende het geschiedde als Elisabet de groetenisse Marie hoorde, so sprongh het kindeken op in haren buyck: ende Elisabet wiert vervult met den heyligen Geest. |
42 Ende riep uyt met grooter stemme, ende seyde, Gesegent [zijt] ghy onder de vrouwen, ende gesegent [is] de vrucht uwes buycks. |
43 Ende van waer [komt] my dit, dat de moeder mijns Heeren tot my komt? |
44 Want siet als de stemme uwer groetenisse in mijne ooren geschiedde, so spronck het kindeken van vreuchden op in mijnen buyck. |
45 Ende salich is [sy] die gelooft heeft: Want de dingen, die haer van den Heere geseght zijn, sullen volbracht worden. |
46 Ende Maria seyde, Mijn ziele maeckt groot den Heere: |
47 Ende mijnen geest verheught hem in Godt mijnen Salichmaker: |
48 Om dat hy de nederheyt sijner dienstmaeght heeft aengesien: Want siet van nu aen sullen my salich spreken alle de geslachten. |
49 Want groote dingen heeft aen my gedaen hy die machtich is, ende heylich [is] sijnen naem. |
50 Ende sijne barmherticheyt is van geslachte tot geslachte over de gene die hem vreesen. |
51 Hy heeft een crachtigh werck gedaen door sijnen arm: Hy heeft verstroyt de hooghmoedige in de gedachten harer herten. |
52 Hy heeft machtige van de throonen afgetrocken, ende nedrige heeft hy verhooght. |
53 Hongerige heeft hy met goederen vervult: ende rijcke heeft hy ledich wech gesonden. |
54 Hy heeft Israël sijnen knecht opgenomen, op dat hy gedachtich ware der barmherticheyt, |
55 (Gelijck hy gesproken heeft tot onse vaderen, [namelick] tot Abraham, ende sijnen zade) inder eeuwicheyt. |
56 Ende Maria bleef by haer ontrent drie maenden, ende keerde weder tot haer huys. |
57 Ende de tijdt Elisabets wiert vervult, dat sy baren soude, ende sy baerde eenen sone. |
58 Ende die daer rontom’ woonden, ende hare magen, hoorden dat de Heere sijne barmherticheyt grootelicks aen haer bewesen hadde: ende waren met haer verblijdt. |
59 Ende het geschiedde dat sy op den achtsten dagh quamen, om het kindeken te besnijden, ende noemden het Zachariam, na den name sijns vaders. |
60 Ende sijne moeder antwoordde ende seyde, Niet [also]: maer hy sal Ioannes heeten. |
61 Ende sy seyden tot haer, Daer en is niemandt in uw’ maeghschap, die met dien naem genaemt wort. |
62 Ende sy wenckten sijnen vader, hoe hy wilde dat hy genaemt soude worden. |
63 Ende als hy een schrijf-tafelken ge-eyscht hadde, schreef hy, seggende, Ioannes is sijnen name. Ende sy verwonderden haer alle. |
64 Ende terstont wiert sijnen mondt geopent, ende sijne tonge [los gemaeckt], ende hy sprack, Godt lovende. |
65 Ende daer quam vreese over alle die rontom haer woonden, ende in het geheele geberchte van Iudea wiert veel gesproken van alle dese dingen. |
66 Ende alle die het hoorden namen het ter herten, seggende, Wat sal doch dit kindeken wesen? Ende de handt des Heeren was met hem. |
67 Ende Zacharias sijn vader wiert vervult met den heyligen Geest, ende propheteerde, seggende, |
68 Gelooft [zij] de Heere, de Godt Israëls, want hy heeft besocht, ende verlossinge te wege gebracht sijnen volcke: |
69 Ende heeft eenen hoorn der salicheyt ons opgerecht, in het huys Davids sijns knechts. |
70 Gelijck hy gesproken heeft door den mondt sijner heyliger Propheten, die van den beginne der werelt [geweest zijn], |
71 [Namelick] eene verlossinge van onse vyanden, ende van de handt aller der gene die ons haten. |
72 Op dat hy barmherticheyt dede aen onse Vaderen, ende gedachtich ware sijns heyligen verbondts: |
73 [Ende] des eedts, dien hy Abraham onsen Vader gesworen heeft, om ons te geven, |
74 Dat wy verlost zijnde uyt de handt onser vyanden, hem dienen souden sonder vreese, |
75 In heylicheyt ende gerechticheyt voor hem, alle de dagen onses levens. |
76 Ende ghy kindeken sult een propheet des Alderhooghsten genaemt worden: want ghy sult voor het aengesicht des Heeren voor henen gaen, om sijne wegen te bereyden. |
77 Om sijnen volcke kennisse der salicheyt te geven, in vergevinge harer sonden. |
78 Door de innerlicke bewegingen der barmherticheyt onses Godts, met welcke ons besocht heeft de Opganck uyt der hoochte. |
79 Om te verschijnen den genen die geseten zijn in duysternisse, ende schaduwe des doots: om onse voeten te richten op den wech des vredes. |
80 Ende het kindeken wies op, ende wiert gesterckt inden geest, ende was inde woestijnen tot den dagh sijner vertooninge aen Israël. |