Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
| 1 Christus predickt wederom binnen Capernaum met grooten toeloop des volcks. 3 tot hem wort gebracht een geraeckte, ofte lamme, welcken hy de sonden vergeeft ende geneest, bewijsende tegen de Schriftgeleerde, dat hy oock macht heeft de sonden te vergeven. 13 beroept Mattheum van den Tol. 15 eet ende drinckt met de tollenaers ende sondaers, ende verantwoort dat selve. 18 geeft redenen waerom sijne Discipelen alsdoen niet en vasteden, gelijck de discipelen Ioannis ende der Phariseen deden. 23 De Discipelen plucken op den sabbath coren-ayren, ende worden van Christo verdedicht. |
| |
| 1 ENde a na 1 [sommige] dagen is hy wederom binnen Capernaum 2 gecomen, ende het wiert gehoort dat hy in 3 huys was. |
| a Matth. 9.1. Luc. 5.17. |
| 1 Het woort sommige wort by den Hebreen veeltijts nagelaten, wanneer daer eenigen tijdt tusschen beyden komt. Gen. 4.3. ende 24.55. ende nochtans daer by verstaen. |
| 2 N. stillekens ende onverwacht. |
| 3 Namel. daer hy in woonde, ofte te huys was. siet Matt. 4.13. |
| |
| 2 Ende terstont vergaderden [daer] vele, alsoo dat oock selfs de [plaetsen] ontrent de deure [haer] niet meer en conden vaten, ende hy sprack 4 het woort tot haer. |
| 4 N. des Coninckrijcx, ofte des Euangeliums. |
| |
| 3 b Ende daer quamen [sommige] tot hem, brengende eenen 5 geraeckten, die van vier 6 gedragen wierdt. |
| b Matth. 9.1. Luce 5.18. |
| 5 Ofte, lammen, gelijck Matth. 4.24. |
| 6 Gr. Opgenomen. |
| |
| 4 Ende niet konnende tot hem genaecken overmits de schare, ontdeckten sy het 7 dack daer hy was: ende [dat] 8 opgebroken hebbende, lieten sy het 9 beddeken neder daer de geraeckte op lach. |
| 7 Ofte, Solderinge. |
| 8 Gr. Uytgegraven. Want de daken waren boven plat, ende met gebackene steenen ofte tegelen gedeckt, diese hier uytgroeven. Siet Luc. 5.19. |
| 9 Gr. Crabbaton, het welck was een licht beddeken, gelijck een matras, daermen des middaechs plach op te rusten, ende daermen de siecke veel op plach te leggen om bequaemlick van de eene plaetse tot de andere te dragen. |
| |
| 5 Ende Iesus 10 haer geloove siende, seyde tot den geraeckten, Sone, uwe sonden zijn u vergeven. |
| 10 N. so des geraeckten, als der gene die hem droegen. |
| |
| 6 Ende sommige van de Schriftgeleerde saten aldaer, ende overdachten in hare herten, |
| 7 Wat spreeckt dese aldus 11 [Godts-]lasteringen? c Wie can de sonden vergeven dan alleen Godt? |
| 11 Siet hier van de aenteeck. Matth. 9.3. |
| c Psal. 32.5. ende 51.3. Iesa. 43.25. |
| |
| 8 Ende Iesus terstont in sijnen 12 geest bekennende dat sy alsoo in haer selven overdachten, seyde tot haer, Wat overdenckt ghy dese dingen in uwe herten? |
| 12 D. in sijne ziele, namelick door de openbaringe sijner Godtheyt die oock door het woort geest dickwils uytgedruct wort. Rom. 1.4. Hebr. 9.14. 1.Pet. 3.18. |
| |
| 9 13 Wat is lichtelicker, te seggen tot den geraeckten, De sonden zijn u vergeven: ofte te seggen, Staet op, ende neemt uw’ beddeken op, ende wandelt? |
| 13 Siet hier van, ende van ’t volgende, de aenteeck. Matth. 9.5, etc. |
| |
| 10 Doch op dat ghy meught weten, dat de Sone des menschen macht heeft om de sonden op der aerden te vergeven (seyde hy tot den geraeckten.) |
| 11 Ick segge u, Staet op ende neemt uw’ beddeken op, ende gaet henen na uw’ huys. |
| 12 Ende terstont stondt hy op, ende het beddeken opgenomen hebbende, ginck hy uyt in aller tegenwoordicheyt: so dat sy haer alle ontsetteden, ende verheerlickten Godt, seggende, Wy en hebben noyt 14 sulcks gesien. |
| 14 Gr. alsoo. |
| |
| 13 d Ende hy ginck wederom uyt 15 na de zee, ende de geheele schare quam tot hem, ende hy leerde’se. |
| d Matth. 9.9. Luc. 5.27. |
| 15 N. het meyr van Galilea ofte Gennezareth, aen ’t welcke Capernaum lach. |
| |
| 14 Ende voor by gaende sach hy 16 Levi [den sone] Alphei sitten 17 in het Tol-huys, ende seyde tot hem, Volght my, Ende hy opstaende volghde hem. |
| 16 Die oock Mattheus genaemt was. Siet Matth. 9.9. |
| 17 Ofte, op den tol, ofte, aen het tol-huys. |
| |
| 15 Ende het geschiedde als hy 18 aensat in des selven huys, dat oock vele tollenaren ende sondaren aensaeten met Iesu ende sijne Discipelen: want sy waren vele, ende waren hem gevolght. |
| 18 N. ter tafel. |
| |
| 16 Ende de Schriftgeleerde ende de Phariseen, siende hem eten met den 19 tollenaren ende sondaren, seyden tot sijne Discipelen, Wat [is’t] dat hy met de tollenaren ende sondaren eet ende drinckt? |
| 19 Siet d’aenteeck. Matth. 9.10. |
| |
| 17 Ende Iesus [dat] hoorende seyde tot haer, Die gesont zijn en hebben den medecijn-meester niet van nooden, maer die 20 sieck zijn: e Ick en ben niet gecomen om te roepen rechtveerdige, maer sondaers tot bekeeringe. |
| 20 Gr. die qualick hebben, D. die qualick te passe, ofte qualick gestelt zijn. |
| e Matth. 9.13. ende 21.31. Luce 5.32. ende 19.10. 1.Tim. 1.15. |
| |
| 18 f Ende de discipelen Ioannis ende der Phariseen 21 vasteden, ende sy quamen ende seyden tot hem, 22 Waerom vasten de discipelen Ioannis ende der Phariseen, ende uwe discipelen en vasten niet? |
| f Matth. 9.14. Luce 5.33. |
| 21 N. dickwils, gelijck verklaert wort, Matth. 9.14. ende Luc. 5.33. |
| 22 Siet oock van dese geheele historie ende gelijckenissen, Matth. 9.14. |
| |
| 19 Ende Iesus seyde tot haer, g Connen oock de bruylofts-kinderen vasten, terwijle de Bruydegom by haer is? So langen tijdt sy de Bruydegom by haer hebben, en connen sy niet vasten. |
| g Iesai 62.5. 2.Corint. 11.2. |
| |
| 20 Maer de dagen sullen komen, wanneer de Bruydegom van haer sal wech genomen zijn, ende als dan sullen sy vasten in de selve dagen. |
| 21 Ende niemandt en naeyt eenen lap ongevoldt laeckens op een oudt cleedt, anders scheurt des selven nieuwe aengenaeyde lap [yet] af van het oude [cleedt], ende daer wort een erger scheure. |
| 22 h Ende niemandt en doet nieuwen wijn in oude [leder-] sacken: anders de nieuwe wijn doet de [leder-] sacken 23 bersten, ende de wijn wort uytgestort, ende de [leder-] sacken 24 verderven: maer nieuwen wijn moetmen in nieuwe [leder-] sacken doen. |
| h Matth. 9.16. |
| 23 Ofte, scheuren, |
| 24 Ofte, gaen verloren. |
| |
| 23 i Ende het geschiedde, dat hy op eenen 25 sabbath-dach 26 door het gezaeyde ginck, ende sijne discipelen begonsten 27 al gaende ayren te plucken. |
| i Matth. 12.1. Luc. 6.1. Deuter. 23.25. |
| 25 Gr. Sabbatthen. |
| 26 Siet hier van oock de verklaringe in de aenteeckeninge op Matth. 12.1. |
| 27 Gr. te gaen ayren pluckende. |
| |
| 24 Ende de Phariseen seyden tot hem, Siet, waerom doen sy op den 28 sabbathdag k dat niet geoorloft en is? |
| 28 Gr. Sabbathen. |
| k Exod. 20.10. |
| |
| 25 Ende hy seyde tot haer, Hebt ghy noyt gelesen wat l David gedaen heeft, als hy noodt hadde, ende hem hongerde, ende den genen die met hem [waren]? |
| l 1.Sam. 21.6. |
| |
| 26 Hoe hy in gegaen is in het huys Godts, ten tijde 29 Abjathars des Hoogenpriesters, ende de toon-brooden gegeten heeft, die niemandt en zijn geoorloft te eten m dan den priesteren, ende oock gegeven heeft den genen die met hem waren? |
| 29 Dese Abiathar wort Achimelech genaemt 1.Sam. 21.1. ende sijn soon wort Abiather genaemt. Doch het blijckt uyt verscheyden plaetsen der Schrifture dat den Vader ende den Sone beyde dese namen gegeven worden. Siet 2.Sam. 8.17. 2.Sam. 15.29, 35. 1.Reg. 2.26, 27. ende 1.Paral. 24.6. |
| m Levit. 24.9. |
| |
| 27 Ende hy seyde tot haer, de Sabbath is 30 gemaeckt 31 om den mensche, niet de mensche om den Sabbath. |
| 30 Gr. geworden. |
| 31 N. om den mensche te dienen tot versterckinge na de ziele, ende verquickinge na sijn lichaem: ende niet om hem te laten vergaen. |
| |
| 28 n Soo is dan de Sone des menschen een Heere oock van den Sabbath. |
| n Matth. 12.8. Luc. 6.5. |
