Statenvertaling.nl

sample header image

Markus 12 – Statenvertaling editie 1637

Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)

Edities SV:    

Bijbelboek:    

Hoofdstuk: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Inleiding Bijbelboek
Weergave: Met kanttekeningenZonder kanttekeningen

Markus 12

1 Door de gelijckenisse van eenen wijngaert verhuert aen de lant-lieden, die haers heeren dienst-knechten ende sone mishandelden ende doodden, verkondight Christus den Ioden hare verwerpinge ende onderganck. 13 Beantwoort de vrage, oft geoorloft is den Keyser schattinge te geven. 18 Gelijck oock de vrage der Sadduceen van een vrouwe die seven mans gehadt hadde, ende bewijst tegen henlieden de opstandinge uyt den dooden. 28 Verklaert welck het grootste gebodt is. 35 Leert dat de Messias beyde een Heere ende een Sone Davids is. 38 Waerschouwt sijne toehoorders voor de eergiericheyt ende geveynstheyt der Schriftgeleerde. 41 Prijst de geringe aelmoesse van een arme weduwe.
 
1 a ENde hy begon door 1 gelijckenissen tot haer te seggen, 2 Een mensche b plantede eenen wijngaert, ende settede eenen 3 tuyn daer om, ende groef eenen 4 wijnpers-back, ende bouwde eenen toorn, ende 5 verhuerde dien aen 6 de lantlieden, ende reysde buyten lants.
a Matth. 21.33. Luce 20.9.
1 Gr. Parabelen. siet daer van de verklaringe Matth. 13.3.
2 Van dese gelijckenisse siet de verklaringe Matt. 21.33.
b Iesa. 5.1. Psal. 80.9. Ier. 2.21. ende 12.10.
3 Ofte, heyninge, hegge.
4 N. daer de wijn onder de perse in loopt, ende vergadert wort.
5 Gr. gaf uyt.
6 Ofte, land-bouwers, waer door hier voornamelick wijngardeniers verstaen worden.
 
2 Ende als de 7 tijt was, sont hy eenen dienstknecht tot de lantlieden, op dat hy van de landtlieden ontfinge van de vrucht des wijngaerts.
7 D. ter bequamer ofte rechter tijt, als de vruchten rijp zijnde ingesamelt waren.
 
3 Maer sy namen ende sloegen hem, ende sonden [hem] ledich henen.
4 Ende hy sondt wederom eenen anderen dienstknecht tot haer, ende dien steenighden sy, ende wondeden hem het hooft, ende sonden [hem] henen 8 schandelick gehandelt zijnde.
8 Gr. onteert.
 
5 Ende wederom sondt hy eenen anderen, ende dien doodden sy: ende vele andere, [waer van] sy de sommige sloegen, ende de sommige doodden.
6 Als hy dan noch eenen sone hadde, die hem lief was, so heeft hy oock dien 9 ten laetsten tot haer gesonden, seggende, Sy sullen immers mijnen sone ontsien.
9 Gr. den laetsten.
 
7 Maer die lantlieden seyden onder malkanderen, c Dese is de erfgenaem, d komt, laet ons hem dooden, ende de erffenisse sal onse zijn.
c Psal. 2.8.
d Gen. 37.18. Matth. 26.3. Ioan. 11.53.
 
8 Ende sy namen ende doodden hem, ende wierpen [hem] uyt buyten den wijngaert.
9 Wat sal dan de Heere des wijngaerts doen? 10 Hy sal komen ende de lantlieden verderven, ende den wijngaert aen andere geven.
10 Dit antwoorden de Phariseen selve op de vrage Christi by Matth. 21.41. ende wort hier Christo toegeschreven, om dat hy deselve antwoorde verhaelde, ende voor goet kende.
 
10 En hebt ghy oock dese Schrift niet gelesen? 11 De e steen, dien de bouwlieden verworpen hebben, dese is geworden tot een hooft des hoecks.
11 Siet hier van de verklaringe Matt. 21.42.
e Psal. 118.22. Iesa. 28.16. Matth. 21.42. Luc. 20.17. Actor. 4.11. Rom. 9.33. 1.Pet. 2.6.
 
11 Van den Heere is 12 dit geschiet, ende het is wonderlick in onse oogen.
12 And. dese sake, ofte, dit, N. hooft des hoecks, is van den Heere geworden.
 
12 Ende sy sochten hem te vangen, maer sy vreesden de schare: want sy verstonden dat hy die gelijckenisse op haer sprack: ende sy verlieten hem ende gingen wech.
13 f Ende sy sonden tot hem eenige der Phariseen ende 13 der Herodianen, op dat sy hem 14 in [sijne] reden 15 vangen souden.
f Matth. 22.15. Luc. 20.20.
13 Van de Herodianen siet de verklaringe op Matt. 22. vers 16.
14 Ofte, met haren woorde, D. met hare vrage.
15 Het Gr. woort is genomen van de gelijckenisse van jagers, ende oock van visschers, die door stricken, netten, ende lagen het wilt, ofte de visschen vangen.
 
14 Dese nu quamen ende seyden tot hem, Meester, wy weten dat ghy waerachtich zijt, ende nae niemant en vraeght, want ghy en siet den 16 persoon der menschen niet aen, maer ghy leert 17 den wech Godts in der waerheyt: Is het geoorloft den Keyser schattinge te geven ofte niet? Sullen wy geven, ofte niet geven?
16 Gr. het aen-gesicht. Siet hier van Matth. 22.16.
17 D. de leere, die Godt voorschrijft om tot de salicheyt te komen.
 
15 Ende hy wetende hare geveynstheyt seyde tot haer, Wat versoeckt ghy my? brenght my eenen 18 penninck, dat ick [hem] sie.
18 Gr. Denarius. daer van siet, Mat. 18.28.
 
16 Ende sy brachten [eenen]. Ende hy seyde tot haer, Wiens is dit beeldt, ende het opschrift? ende sy seyden tot hem, Des Keysers.
17 Ende Iesus antwoordende seyde tot haer, g Geeft dan den Keyser dat des Keysers is, ende Gode dat Godes is. Ende sy verwonderden haer over hem.
g Rom. 13.7. Matth. 17.25. ende 22.21.
 
18 h Ende de 19 Sadduceen quamen tot hem, welcke seggen, datter geen opstandinge en is, ende vraeghden hem, seggende,
h Matth. 22.23. Luc. 20.27. Actor. 23.8.
19 Van de secte der Sadduceen siet Act. 23.8.
 
19 i Meester, 20 Moses heeft ons geschreven, indien yemants broeder sterft, ende een wijf achterlaet, ende geene kinderen na en laet, dat sijn broeder des selfs wijf nemen sal, ende sijnen broeder 21 zaedt verwecken.
i Deut. 25.5, 6.
20 Dese wet behoorde tot de politijcke wetten der Ioden, ende hadde oock yet ceremoniaels, ende heeft daerom met der Ioden politie opgehouden.
21 D. eenen sone, die des af-gestorvenen name voerde, ende sijn erfgenaem was.
 
20 Daer waren nu seven broeders, ende de eerste nam een wijf, ende stervende en liet geen zaet nae.
21 De tweede nam haer oock, ende is gestorven, ende oock dese en liet geen zaedt nae: ende de derde desgelijcks.
22 Ende [alle] de seven namen de selve, ende en lieten geen zaedt nae: de laetste van allen is oock het wijf gestorven.
23 In de opstandinge dan, wanneer sy sullen opgestaen zijn, wiens wijf sal sy van dese zijn? want die seven hebben haer tot een wijf gehadt.
24 Ende Iesus antwoordende seyde tot haer, En dwaelt ghy niet, daer om dat ghy de Schriften niet en weet, noch de kracht Godts?
25 Want als sy uyt den dooden sullen opgestaen zijn, so en trouwen sy niet, noch en worden niet ten houwelicke gegeven: maer sy zijn k gelijck Engelen, die in de hemelen [zijn].
k Matth. 22.30. 1.Ioan. 3.2.
 
26 Doch aengaende de doode, dat sy opgeweckt sullen worden, hebt ghy niet gelesen in het boeck Mosis, hoe Godt in 22 den doornen-bosch tot hem gesproken heeft, seggende, l Ick ben de Godt Abrahams, ende de Godt Isaacs, ende de Godt Iacobs?
22 Ofte, braembosch, ofte, braem, gelijck Luce 6.44.
l Exod. 3.6. Matth. 22.31, 32. Actor. 7.32. Hebr. 11.16.
 
27 23 Godt en is niet een [Godt] der doode, maer een Godt der levende. Ghy dwaelt dan 24 seer.
23 Van den sin ende kracht van dit bewijs siet Matth. 22.32.
24 Gr. veel.
 
28 m Ende een der Schriftgeleerde hoorende dat sy 25 te samen in woorden waren, [ende] wetende dat hy haer wel geantwoort hadde, quam tot hem, ende vraeghde hem, Welcke is het 26 eerste gebodt van allen?
m Matth. 22.34. Luc. 10.25.
25 D. te samen disputeerden met onderlinge vragen ende antwoorden.
26 D. het voornaemste ende grootste van de geheele wet Godts.
 
29 Ende Iesus antwoorde hem, Het eerste van alle de geboden is, n Hoort Israël, 27 De Heere onse Godt is een eenich Heere.
n Deut. 6.4. ende 10.12. Luc. 10.27.
27 Met het woort Heere wort overgeset het Hebr. woort Iehova, ’twelck beteeckent het Godtlijck wesen, dat van eeuwicheyt in ende van hem selven bestaet, ende allen dingen haer wesen geeft.
 
30 Ende ghy sult den Heere uwen Godt lief hebben uyt geheel uw’ herte, ende uyt geheel uwe ziele, ende uyt geheel uwen 28 verstande, ende uyt geheel uwe kracht. Dit is het eerste gebodt.
28 Ofte, gedachte, D. overlegginge des verstants.
 
31 Ende het tweede [desen] gelijck, [is] dit, o Ghy sult uwen naesten liefhebben als u selven. Daer en is geen ander gebodt grooter dan 29 dese.
o Matth. 22.39. Levit. 19.18. Rom. 13.9. Galat. 5.14. Iac. 2.8.
29 N. Dese twee voornaemste geboden.
 
32 Ende de Schriftgeleerde seyde tot hem, Meester, ghy hebt wel in der waerheyt gesegt, datter een eenich Godt is, ende daer en is geen ander dan hy.
33 Ende hem lief te hebben uyt geheel het herte, ende uyt geheel het verstant, ende uyt geheel de ziele, ende uyt geheel de kracht: ende den naesten lief te hebben als hem selven, is meer dan alle de 30 brant-offeren ende de slacht-offeren.
30 Brand-offers waren offeranden, die op den altaer gelegt, ende aldaer geheel verbrandt wierden. Slacht-offers, daer van maer een deel op den altaer verbrandt wiert, ende de andere stucken, so van de Priesters ende Leviten, als van de gene die offerden, gegeten wierden. Siet. Lev. 1. ende 2. etc. Hoewel somwijlen dit woort oock breeder genomen wort.
 
34 Ende Iesus siende dat hy verstandelick geantwoort hadde seyde tot hem, Ghy en zijt 31 niet verre van het Coninckrijcke Godts. Ende niemant en durfde hem meer vragen.
31 Overmits dese sijne belijdenisse uyt een leersaem gemoet scheen voort te komen vers 32. ende met de leere Christi dus verre over een quam: ende de bekentenisse van de wet een middel konde zijn om hem verder te brengen tot kennisse van hem selven, ende alsoo voorts tot Christum. Galat. 3.19.
 
35 p Ende Iesus antwoordde ende seyde, leerende in den Tempel, Hoe seggen de Schriftgeleerde, dat de Christus een Sone Davids is?
p Matth. 22.41. Luc. 20.41.
 
36 Want q David selve heeft door den heyligen Geest gesegt, De Heere heeft gesegt tot mijnen Heere, 32 Sit aen mijne rechter-[handt], tot dat ick uwe vyanden sal geset hebben tot een voet-banck uwer voeten.
q Psal. 110.1. Actor. 2.34. 1.Cor. 15.25. Hebr. 1.13. ende 10.13.
32 Siet hier van breeder Matth. 22. vers 44.
 
37 David dan selve noemt hem [sijnen] Heere: ende 33 hoe is hy sijne sone? Ende de menichte der schare hoorde hem geerne.
33 Gr. van waer.
 
38 r Ende hy seyde tot haer in sijne leere, 34 Wacht u voor de Schriftgeleerde, die daer geerne willen wandelen in 35 lange kleederen, ende 36 gegroet zijn op de merckten.
r Matth. 23.5, 6. Luc. 11.43. ende 20.46.
34 Gr. Siet voor u, N. dat ghy door hare schijn-heylicheyt niet bedrogen, ofte door haer exempel tot diergelijcke geveynstheyt niet gebracht en wort.
35 Gr. Stolais, het welck beteeckent lange rocken ofte tabbaerden tot de voeten toe, om daer door te aensienlicker by de menschen te wesen: So dat Christus hier niet en verwerpt de kleederen, maer de eergiericheyt, die daer onder schuylde.
36 Gr. de groetenissen, N. hebben.
 
39 Ende de voorgestoelten [hebben] in de Synagogen, ende de voor-aensittingen in de 37 maeltijden.
37 Gr. avont-malen.
 
40 s Welcke de huysen der weduwen op eten, ende [dat] onder den schijn van lange te bidden. Dese sullen 38 swaerder 39 oordeel ontfangen.
s Matth. 23.14. Luce 20.46. 2.Tim. 3.6. Tit. 1.11.
38 Gr. overvloediger.
39 D. swaerder straffe in het oordeel.
 
41 t Ende Iesus geseten zijnde tegen over v de 40 Schat-kiste, sach hoe de schare 41 gelt wierp in de Schat-kiste, ende vele rijcke wierpen vele [daer in].
t Luce 21.1.
v 2.Reg. 12.9.
40 Van dese Schat-kiste siet, 2.Reg. 12. vers 9. ende Matth. 27.6.
41 Gr. koper.
 
42 Ende daer quam een arme weduwe, die wierp twee kleyne [penningskens daer in], welck is een 42 oort.
42 Gr. Kodrantes, van het Latijnsch Quadrans, D. een vierde-part van een obolus, welcke was het seste deel van een drachma silvers, welck seste-deel, na onse rekeninge, is ontrent een stuyver, so dat een quadrans, na onse rekeninge is ontrent een oortgen.
 
43 Ende [Iesus] sijne Discipelen tot hem geroepen hebbende, seyde tot haer, Voorwaer ick segge u, dat x dese arme weduwe meer ingeworpen heeft, dan alle die in de Schat-kiste geworpen hebben.
x 2.Cor. 8.12.
 
44 Want sy alle hebben van haren overvloet [daer in] geworpen: maer dese heeft van 43 haer gebreck, al wat sy hadde [daer in] geworpen, haren gantschen 44 leeftocht.
43 Ofte, van ’t gene sy selve gebreck hadde.
44 Gr. leven, D. wat sy overich, ende van doen hadde om te leven.

Einde Markus 12