Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
1 De Phariseen ende Sadduceen eysschen een teecken, maer worden van Christo bestraft, ende op het teecken Ione gewesen. 5 Christus waerschouwt sijne Discipelen voor der selver suer-deesem. 13 Verscheyden gevoelen des gemeynen volcks van Christo. 15 Petri belijdenisse van den selven, welcken Christus prijst, ende belooft hem de sleutelen des hemelrijcks. 21 Voorsegt sijnen doodt ende opstandinge, ende verwerpt de verkeerde afradinge Petri. 24 Hoemen Christum moet navolgen ende de ziele bewaren. 27 Van Christi toekomste in sijne heerlickheyt. |
|
1 a ENde de Phariseen ende Sadduceen tot hem gecomen zijnde, ende [hem] 1 versoeckende, begeerden van hem, dat hy haer een teecken 2 uyt den Hemel soude toonen. |
| a Matth. 12.38. Marc 8.11. Luce 11.29. ende 12.54. Ioan 6.30. |
| 1 Willende beproeven of hy sulcks soude konnen doen, om hem beschaemt te maken. |
| 2 D. ’t welck uyt, aen, ofte van den hemel soude geschieden, gelijck als op het gebedt Iosue de Sonne ende Mane stil stonden. Ios. 10.12. als het vyer uyt den hemel quam op het gebedt van Elias. 2.Reg. 1.9. ende als de Sonne ten tijden van Esaias te rugge ginck. Iesa. 38.8. |
|
2 Maer hy antwoordde ende seyde tot haer, b Als het avont geworden is, segt ghy, Schoon weder, want de Hemel is 3 root: |
| b Luce 12.54. |
| 3 Gr. root als vyer. D. schoon ofte klaer root. |
|
3 Ende des morgens, Heden onweder, want den Hemel is droevich root. Ghy geveynsde, het 4 aenschijn des Hemels weet ghy wel te onderscheyden, ende en condt ghy 5 de teeckenen der tijden niet [onderscheyden]? |
| 4 D. gestalte ofte gedaente. |
| 5 N. die na de voorsegginge der Propheten de komste ende tegenwoordicheyt des Messie aenwijsen. siet Matt. 11. versen 4, 5. ende de aent. op Luc. 12.56. |
|
4 c 6 Het boos ende overspelich geslachte versoeckt een teecken: ende [haer] en sal 7 geen teecken gegeven worden dan het teecken d Ione des Propheten. Ende haer verlatende ginck hy 8 wech. |
| c Matth. 12.39. Luce 11.29. |
| 6 Siet het selve bov. Matt. 22.39. |
| 7 N. om haer krachtiger te overtuygen. |
| d Ioan. 1.17. |
| 8 N. over de zee. siet Marc. 8.13, 14. |
|
5 Ende als sijne Discipelen op d’ander zijde gecomen waren, hadden sy vergeten brooden [mede] te nemen. |
6 e Ende Iesus seyde tot haer, Siet toe, ende wacht u van den suerdeessem der Phariseen ende Sadduceen. |
| e Marc. 8.14. Luce 12.1. |
|
7 Ende sy 9 overleydden by haer selven, seggende, [’T is] om dat wy geen brooden [mede] genomen en hebben. |
| 9 Ofte, sy spraken onder malkanderen. |
|
8 Ende Iesus [dat] wetende seyde tot haer, Wat overleght ghy by u selven, ghy cleyn-geloovige, dat ghy geen brooden [mede] genomen en hebt? |
9 f En verstaet ghy noch niet? noch en gedenckt ghy niet aen de vijf brooden der vijf duysent [mannen], ende hoe veel corven ghy opnaemt? |
| f Matt. 14.17. Luce 9.13. Ioan. 6.9. Marc. 6.38. |
|
10 g Noch aen de seven brooden der vier duysent [mannen], ende hoe veel manden ghy opnaemt? |
| g Matt. 15.34. |
|
11 Hoe en verstaet ghy niet, dat ick u van geen broodt gesproken en hebbe, [als ick seyde] dat ghy u wachten soudt van den suerdeessem der Phariseen ende Sadduceen? |
12 Doe verstonden sy, dat hy niet geseght en hadde, dat sy haer wachten souden van den suerdeessem des broodts, maer van de 10 leere der Phariseen ende Sadduceen. |
| 10 Die by een suerdeessem hier vergeleecken wort, overmits de selve de suyverheyt der ware leere met valsche ende van menschen ingestelde leere vermengde, ende de mensche door een ydele waen van eygene gerechticheyt, ende met geveynstheyt, opgeblasen maeckte. |
|
13 h Als nu Iesus gecomen was in de deelen 11 Cesaree Philippi, vraechde hy sijne Discipelen, seggende, Wie seggen de menschen, dat ick, de Sone des menschen, ben? |
| h Marc. 8.27. Luce 9.18. |
| 11 Dit was een stadt aen den voet des berchs Libani, omtrent den oorspronck van den Iordaen, alsoo genaemt om datse gebouwt was ter eeren des Keysers Tiberij: ende wort toegenaemt Philippi, om datse gebouwt is van der Vier-vorst Philippus, Ioseph. l. 18. c. 3. ende tot onderscheyt van een ander Cesarea van sijn Vader Herodes ter eeren des Keysers Augusti aen de Middelandsche zee gebouwt. Ioseph. l. 15. c. 13. Act. 10.1. |
|
14 Ende sy seyden: i Sommige, Ioannes de Dooper, ende andere, Elias, ende andere, Ieremias, ofte een van de Propheten. |
| i Matth. 14.1. |
|
15 Hy seyde tot haer, Maer ghy, wie seght ghy dat ick ben? |
16 k Ende Simon Petrus 12 antwoordende seyde, Ghy zijt 13 de Christus, de Sone des levendigen Godts. |
| k Ioan. 6.69. |
| 12 N. uyt aller name: alsoo Christus haer alle gevraecht hadde. Daerom oock de antwoorde Christi, hoewelse tot Petrum geschiet, tot allen gehoort. |
| 13 D. de Messias, ofte gesalfde. siet Ioa. 1.41. |
|
17 Ende Iesus antwoordende seyde tot hem, Salich zijt ghy, Simon 14 Bar-Iona: want 15 vleesch ende bloedt en heeft u [dat] niet geopenbaert, l maer mijn Vader, die in de Hemelen is. |
| 14 D. Ionas sone. Want het woort Bar in de Chaldeeusche sprake een Soon beteeckent. |
| 15 D. noch u eygen, noch eenich natuerlick vernuft noch eenich mensche, siet Gal. 1.16. |
| l Matth. 11.25. |
|
18 m Ende ick segge u oock, dat ghy zijt Petrus, ende op n dese 16 Petra sal ick mijn gemeynte bouwen, ende o de 17 poorten der Helle en sullen de selve niet overweldigen. |
| m Ioan. 1.42. Psal. 118.22. |
| n Iesa. 28.16. 1.Cor. 3.11. |
| 16 D. steen, ofte steenrotze. Namelick op dese uwe belijdenisse, die ghy van my doet. ofte, op my die ghy beleden hebt. Want Christus is alleen het fondament sijner Gemeynte, 1.Cor. 3.11. hoewel oock Petrus, ende oock d’andere Apostelen, ten aensien van hare leere, fondamenten der Gemeynte konnen genaemt worden: gelijck te sien is, Apoc. 21.19. |
| o Iesa. 33.20. |
| 17 D. noch de listicheyt noch het gewelt des Duyvels ende sijner instrumenten. Want eertijts de raedt-huysen ende sterckten der steden inde poorten waren. Gen. 22.17. |
|
19 p Ende ick sal u geven de 18 sleutelen van het Coninckrijck der Hemelen: ende 19 so wat ghy sult binden op der aerden, 20 sal in de Hemelen gebonden zijn. Ende so wat ghy ontbinden sult op der aerden, sal inde Hemelen ontbonden zijn. |
| p Ioan. 20.22. Matth. 18.18. |
| 18 D. een geestelicke macht om van Godes wege, ende in Christi name, te verkondigen den geloovigen ende boetveerdigen vergevinge harer sonden, ende datse veel hebben aen het rijcke Godts, ende ’t selve door de H. Sacramenten aen haer te verzegelen. Ende daerentegen den ongeloovigen ende onboetveerdigen, datse geen deel en hebben aende vergevinge der sonden ende ’trijcke Godts, ende volgens dien haer van het gebruyck der selve Sacramenten te weeren, ende van de gemeynschap der geloovige uyt te sluyten: Welcke macht de Gemeynte Mat. 18.18. ende alle den Apostelen, Ioan. 20. vers 21. oock gegeven wort. Siet 2.Cor. 10.8. |
| 19 N. na Christi bevel ende voorschrift. |
| 20 D. Godt sal voor vast ende bondig houden ’tgene alsoo na sijn bevel door sijne dienaers gedaen sal zijn. |
|
20 Doe verboodt hy sijne Discipelen, dat sy niemandt seggen en souden, dat hy was Iesus de Christus. |
21 q Van doen aen begon Iesus sijne Discipelen te vertoonen, dat hy 21 moeste henen gaen na Ierusalem, ende vele lijden van de 22 Ouderlingen ende Overpriesteren, ende Schriftgeleerden, ende gedoot worden, ende ten derden dage opgeweckt worden. |
| q Matth. 17.22. ende 20.18. Marc. 8.31. ende 9.31. ende 10.33. Luce 9.22. ende 18.31. ende 24.7. |
| 21 N. om dat sulcks van Godt besloten Actor. 2.23.van de Propheten voorseght, Luce 24.26, 27. ende tot versoeninge der sonden noodich was. Hebr. 9.23. |
| 22 D. de oudste des volcks. |
|
22 Ende Petrus hem tot sich genomen hebbende, begon hem te bestraffen, seggende, 23 Heere [zijt] u genadich: dit en sal u geensins geschieden. |
| 23 Ofte, Godt zy u genadich Heere: D. Godt behoede u daer voor. Dat zy verre van u. |
|
23 Maer hy hem omkeerende seyde tot Petrum, Gaet wech achter my 24 Satana, r ghy zijt 25 my een aenstoot: want ghy en versint niet de dingen die Godts zijn, maer die der menschen zijn. |
| 24 D. wederpartie. welcken naem wel voor-naemlick den Duyvel wort toegeschreven. Siet Matth. 4.10. maer hier oock Petro gegeven, om dat hy Christum uyt verkeerde liefde socht in het uytvoeren sijns ampts hinderlick te zijn. siet 2.Sam. 19.22. |
| r 2.Sam. 19.22. |
| 25 Gr. mijn aenstoot. |
|
24 Doe seyde Iesus tot sijne Discipelen, s So yemandt 26 achter my wil comen, die 27 verloochene hem selven, ende neme sijn cruys op, ende volge my. |
| s Matth. 10.38. Marc. 8.34. Luce 9.23. ende 14.27. |
| 26 D. my als een Discipel wil volgen. |
| 27 Hem selven verloochenen is sijn eygen verstant, wille, ende genegentheden afgaen, ende de selve Godts woort ende wille onderwerpen. |
|
25 t Want so wie sijn 28 leven sal willen behouden, die sal ’t selve verliesen: maer so wie sijn leven verliesen sal, om mijnen’t wille, die sal ’t selve vinden. |
| t Matth. 10.39. Marc. 8.35. Luce 9.24. ende 17.33. Ioan. 12.25. |
| 28 Gr. ziele. siet Matth. 10.39. |
|
26 v Want wat baetet een mensche, so hy de geheele werelt gewint, ende lijdt schade sijner ziele? Ofte x wat sal een mensche geven, tot 29 lossinge van sijne ziele. |
| v Luce 9.25. |
| x Psal. 49.9. Marc. 8.37. |
| 29 Gr. verwisselinge, tegen-lossinge, ofte, mangelinge, daer tegen ofte daer voor yemant gelost wort. |
|
27 y Want de Sone des menschen sal comen inde z heerlickheyt sijns Vaders met sijne Engelen, ende a alsdan sal hy een yegelijck vergelden 30 na sijn doen. |
| y Matth. 24.30. ende 25.31. ende 26.64. |
| z Matth. 25.31. |
| a Iob 34.11. Psal. 62.13. Rom. 2.6. |
| 30 D. na dat hy gedaen sal hebben, goet ofte quaet. Siet de verklaringe hier van, Matth. 25.36. |
|
28 b Voorwaer segge ick u, daer zijn sommige van die 31 hier staen, de welcke den doot niet smaecken en sullen, tot dat sy den Sone des menschen sullen hebben 32 sien komen in sijn Coninckrijcke. |
| b Marc. 9.1. Luce 9.27. |
| 31 D. die hier tegenwoordich zijn. |
| 32 Dit kan verstaen worden, ofte van sijne verrijsenisse ende hemel-vaert, ofte van de sendinge des H. Geests ende verbreydinge des Euangeliums onder de heydenen, ofte oock van sijne verklaringe op den berch, daer van gesproocken wort in’t begin des volgenden Capittels. |