Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
| Een prophetisch klaeg-liedt over Tyrus, met beschrijvinge van hare heerlickheyt, weelde, ende ’t gerijf dat vele natien door allerleyen koophandel van hare hadden, vers. 1, 2, etc. ende ter contrarie van haren schricklicken val, mitsgaders de schade, ontsettinge, rouwe, ende aenfluytinge, die daer over sal wesen by de volckeren ende der selver Coningen, 26, etc. |
| |
| 1 Wijders geschiedde des HEEREN woort tot my, seggende: |
| 2 Ghy dan, menschen kint, heft een klaeg-liedt op over Tyrus; |
| 3 Ende segt tot Tyrus, die daer woont aen 1 d’ingangen der zee, 2 handelende met de volcken in vele 3 eylanden: Soo seyt de Heere HEERE; ô Tyrus, Ghy segt, ick ben a volmaeckt in schoonheyt. |
| 1 D. daermen uyt de zee aenvaert, ende daer de zee rontom aenslaet. siet 1.Reg. 5. op vers 1. |
| 2 Ofte, die de principaelste is onder de volcken in’t handelen, ofte, koophandel te drijven. Hebr. eygentl. de handelersse der volckeren. |
| 3 Siet Psal. 72. op vers 10. |
| a Ezech. 28.12. |
| |
| 4 Uwe lantpalen zijn in’t 4 herte der zeen: uwe bouwers hebben uwe schoonheyt volkomen gemaeckt. |
| 4 D. in’t midden, (als vers 32.) ofte, recht inde zee. Vergel. Deut. 4. op vers 11. alsoo ond. versen 25, 26, 27. ende cap. 28.2, 8. |
| |
| 5 Sy hebben alle uwe 5 denningen [uyt] denneboomen van 6 Senir gebouwt: sy hebben 7 cederen van den Libanon 8 gehaelt, om 9 masten voor u te maken. |
| 5 Hebr. twee tafelen, waer door den overloop der schepen ofte scheeps denninge (alsmen seyt) verstaen wort. Het Hebr. woort staet in ’t getal van tween, gelijck den overloop der schepen veel in tween gedeylt is, afgaende aen beyde zijden. |
| 6 Wassende op dat geberchte. siet Deut. 3.9. |
| 7 Hebr. Ceder. Siet Iud. 9. op vers 15. |
| 8 Hebr. genomen. D. genomen ende gebracht ofte gehaelt. Siet Gen. 12. op vers 15. ende Ierem. 37. op vers 17. |
| 9 Hebr. mast boom. |
| |
| 6 Sy hebben uwe riemen [uyt] b eycken van Basan gemaeckt: 10 uwe berderen hebben sy gemaeckt [van] 11 wel betreden 12 elpenbeen, uyt de eylanden der 13 Chittiten. |
| b Ies. 2.13. |
| 10 Hebr. u berdt, ofte, banck, ofte men soudet konnen oversetten, banckwerck. |
| 11 Hebr. een dochter der treden, ofte, gangen. D. ’twelck lange in d’aerde gelegen, ende daermen, volgens, lange over gegaen heeft, dat voor het rechte elpenbeen gehouden wort. Plin. lib. 8. cap. 3. siet van dese maniere van spreken Iob 5. op vers 7. Ies. 5. op vers 1. And. uwe [scheeps] bancken, (daer men op roeyde, ofte daer de passagiers op saten, tot pracht) hebben die vande Companie der Assyriers, (ofte, Aschuriten, siet 2.Sam. 2.9. met d’aenteeck.) gemaeckt van elpenbeen, etc. om dat de Hebr. woorden Aschur ende Asschur malkanderen seer naekomen. |
| 12 Siet 1.Reg. 10. op vers 18. |
| 13 Siet Genes. 10. op vers 4. sommige verstaen de natien, die westwaert van Palestina gelegen waren. |
| |
| 7 14 Fijn linnen met 15 sticksel uyt Egypten was u uytbreydsel, dat het u tot een 16 zeyl ware: 17 hemels-blaeuw ende purper, uyt de eylanden van 18 Elisa was u decksel. |
| 14 Siet Genes. 41. op vers 42. |
| 15 Ofte, borduersel. |
| 16 Ofte, vane, vlagge. |
| 17 D. kleederen van die verwe. |
| 18 Siet Gen. 10. op vers 4. |
| |
| 8 De inwoonders van 19 Zidon ende 20 Arvad waren uwe roeyers: uwe 21 wijsen, O Tyrus, [die] in u waren, die waren uwe 22 schippers. |
| 19 Siet Gen. 10. op vers 15. |
| 20 Siet Gen. 10. op vers 18. alsoo vers 11. |
| 21 Die kloeck, ervaren ende bedreven waren inde zeevaert: alsoo vers 9. |
| 22 Ofte, piloots, stierlieden: alsoo in’t volgende. |
| |
| 9 De outste van 23 Gebal, ende hare wijsen waren in u, verbeterende uwe 24 breucken: alle schepen der zee ende hare zee-lieden waren in u, om 25 onderlingen handel met u te drijven. |
| 23 Siet 1.Reg. 5. op vers 18. |
| 24 Hebr. breucke, splete, scheure. D. om uwe kostelicke gebouwen, ende huysen te verbeteren, ofte, als sommige, om de gaten te stoppen, de schepen te kalfateren, ofte, te braeuwen. |
| 25 Hebr. om uwe menginge te mengen. D. om sich met u in koophandel te begeven. De Hebr. woorden, zijnde van eenen oorspronck, worden gebruyckt van trafijcke, koopmanschap, yets met malkanderen te verhandelen, contraheren, borge worden, etc. alsoo in’t volgende. |
| |
| 10 Persen, ende 26 Lydiers, ende 27 Puteërs waren in u heyr, uwe 28 krijchslieden: schilt ende helm 29 hingen sy in u op; die 30 maeckten uwen cieraet. |
| 26 Siet Gen. 10. op vers 13. Hebr. Lud ende Put. |
| 27 Siet Genes. 10. op vers 6. |
| 28 Die ghy soo voor u garnisoen, als andersins, tot hulpe van vrienden, vreese van vyanden, ende tot pracht, in uwen dienst seer statelick onderhieldet. |
| 29 Tot pronck ende cieraet, gelijckmen noch hedendaechs met schoone wapenen doet. |
| 30 Ofte, brachten uwen cieraet aen. Hebr. eygentl. gaven, hebben gegeven, Dat is, sy maeckten u cierlick, vercierden u, dienden tot uwen cieraet. |
| |
| 11 De kinderen van Arvad, ende u heyr, waren rontom op uwe mueren, ende de 31 Gammaditen waren op uwe 32 torens: hare schilden hingen sy rontom aen uwe muren; die maeckten uwe schoonheyt volkomen. |
| 31 Dese worden by sommige gestelt in eene contreye van Phenicien, ofte, sekere stadt aldaer, genoemt Gammale, met verwisselinge van de letter d. in een l. (siet Plin. lib. 2. cap. 93.) niet verre van Tyrus, Noortwaert. Hebr. Gammadin. Sommige gissen, dat het komt van’t woort gomed, Iudic. 3.16. beteeckenende eene elle, ofte, cubijt, elleboge, waer van dese den naem souden hebben gehadt, als kloecke schutters, ofte, wachters, garden, die de vestingen bewaerden, zijnde sterck van ellebogen, armen ende vuysten, ende alsoo tot sulcx bequaem ende dienstich. |
| 32 D. stadts sterckten, ende vestingen. |
| |
| 12 33 Tharsis 34 dreef koophandel met u: van wegen de veelheyt van 35 allerley goet; met silver, yser, tin, ende loot 36 handelden sy 37 [op] uwe merckten. |
| 33 Siet Gen. 10. op vers 4. |
| 34 Ofte, was uwe handelersse. alsoo vers 16, 18. |
| 35 Hebr. alle. D. allerley rijckdom, have, goederen, als vers 33. alsoo vers 18, 22. |
| 36 Ofte, stelden sich in, begaven sich, vervoechden sich: Hebr. gaven. ofte, hebben sy gegeven. ende soo dickwijls in’t volgende. |
| 37 Dit is hier in gevoegt uyt vers 16. ende 19. alsoo in’t volgende vers 14. |
| |
| 13 38 Iavan, Tubal, ende Mesech, die waren uwe 39 kooplieden: met 40 menschen zielen, ende kopere vaten, dreven sy onderlingen handel met u. |
| 38 D. de nakomelingen van dese drie. siet Genes. 10. op vers 2. |
| 39 Ofte, kramers, facteurs, verhandelaers. |
| 40 D. persoonen, ofte menschen. Siet Gen. 12. op vers 5. ende Apoc. 18.13. Verst. om die tot slaven te verkoopen, ofte andersins te verhandelen. |
| |
| 14 Uyt den 41 huyse van 42 Togarma, 43 leverden sy peerden, ende ruyteren, ende muyl-ezels [op] uwe merckten. |
| 41 D. geslachte ofte volck. |
| 42 Siet Gen. 10. op vers 3. |
| 43 Ofte, brachten sy, handelden sy [met] etc. als vers 12, etc. |
| |
| 15 44 De kinderen van 45 Dedan waren uwe kooplieden; vele eylanden waren den koophandel uwer 46 hant, hoornen van Elpenbeen ende Ebenhout 47 gaven sy u weder [tot] eene vereeringe. |
| 44 D. nakomelingen. |
| 45 Siet Gen. 10. op vers 7. Ierm. 25. op vers 23. |
| 46 D. die ghy tot uwen koophandel ende trafijcke aen de hant hadt, ofte, met dewelcke ghy handeldet in koopen ende verkoopen, waer in het hant geven, ofte, kloppen inde hant, het toestaen van den koop, gebruycklick was, als oock in andere onderhandelingen. Vergel. ond. vers 21. |
| 47 Ofte, brachten. Hebr. brachten sy weder uwe vereeringe. D. u tot eene vereeringe. ofte (als sommige) in betalinge. |
| |
| 16 48 Syrien dreef koophandel met u, van wegen de veelheyt uwer 49 wercken: met Smaragden, purper, ende 50 gestickt werck, ende zijde, ende 51 Ramoth, ende 52 Cadkod, handelden sy op uwe merckten. |
| 48 Hebr. Aram. siet Genes. 10. op vers 22. Verst. de Syriers. |
| 49 Ofte, maeckselen. D. allerley koopware die in u bereyt wiert, om te verhandelen. alsoo vers 18. |
| 50 Ofte, geborduert, borduersel. |
| 51 Siet Iob 28. op vers 18. |
| 52 Siet Ies. 54.12. |
| |
| 17 53 Iuda, ende het lant Israëls, die waren uwe kooplieden: met tarwe van 54 Minnit, ende 55 Pannag, ende honich, ende olye, ende 56 balsem, dreven sy onderlingen handel met u. |
| 53 Vergel. 1.Reg. 5.9. Act. 12.20. |
| 54 Siet Iud. 11.33. |
| 55 Dat sommige houden, voor balsem, andere voor Phenicien. |
| 56 Siet Genes. 37.25. ende Ier. 8.22. |
| |
| 18 57 Damascus dreef koophandel met u, 58 om de veelheyt uwer 59 wercken, van wegen de veelheyt van 60 allerley goet; met wijn van 61 Chelbon, ende witte wolle. |
| 57 Siet Gen. 14. op vers 15. ende 2.Sam. 8. op vers 5. |
| 58 Ofte, met, in. |
| 59 Als vers 16. |
| 60 Als bov. vers 12. |
| 61 Dat sommige houden voor Chalibon in Syrien. |
| |
| 19 Oock 62 leverden 63 Dan ende 64 Iavan, de 65 omreyser, op uwe merckten: glat yser, Casia ende Calmus, was in uwen onderlingen koophandel. |
| 62 Ofte, handelden, als vers 12. |
| 63 Nakomelingen van Dan. woonende te Dan, aen’t geberchte van Libanon. siet Iud. 18.29. |
| 64 Siet Gen. 10. op vers 2. |
| 65 Hebr. Muzzal. D. die gedaen, D. gedreven is om te reysen, af ende aen, die omgejaecht, omgedreven wort, T.w. door begeerte van gewin, als kooplieden ende kramers. sommige houden ’t voor een eygen naem eener natie. |
| |
| 20 66 Dedan handelde met u met 67 kostelick gewant tot 68 wagens. |
| 66 Dat is, de nakomelingen Dedans. Siet Genes. 25.3. |
| 67 Hebr. kleederen der vryheyt, D. die vrye persoonen, ende geen knechten ofte slaven gebruycken. D. cierlicke, kostelicke. |
| 68 Ofte, rijd-tuych, sadel-tuych. |
| |
| 21 69 Arabien, ende alle Vorsten van 70 Kedar, die waren de kooplieden uwer 71 hant: met lammeren, ende rammen, ende bocken, daermede handelden sy met u. |
| 69 D. de Arabiers. |
| 70 Siet Genes. 25. op vers 13. Ierem. 2. op vers 10. |
| 71 Siet bov. vers 15. |
| |
| 22 De kooplieden van 72 Scheba ende Rahma, die waren uwe koop-lieden: met 73 alle hooft-specerye, ende met alle kostelick gesteente, ende gout, handelden sy [op] uwe merckten. |
| 72 Siet van dese beyde Gen. 10. op vers 7. |
| 73 D. allerleye principaelste ende uytnemende speceryen. alsoo in’t volgende. Vergel. boven vers 12. |
| |
| 23 74 Haran, ende 75 Canne, ende 76 Eden, de kooplieden van 77 Scheba, 78 Assur, [ende] 79 Kilmad, handelden met u. |
| 74 Siet Gen. 11. op vers 31. |
| 75 Dat sommige houden voor Calne Gen. 10.10. |
| 76 Siet Genes. 2. op vers 8. |
| 77 Sommige houden dit voor Seba in woest Arabien, aen Mesopotamien. Siet Iob. 1, op vers 15. |
| 78 D. de Assyriers. Siet Gen. 10. op vers 22. |
| 79 Dit houden sommige voor een lantschap in’t bovenste van Meden, tusschen Assyria ende Parthia gelegen. |
| |
| 24 Die waren uwe kooplieden met 80 volkomene cieragien, met 81 packen van hemels-blaeuw ende 82 gestickt werck, ende met 83 schatkisten van schoone kleederen: gebonden met koorden, ende in 84 ceder gepackt, 85 onder uwe koopmanschap. |
| 80 Siet boven 23.12. ofte, allerley sorteringe, ofte, in’t gros. Hebr. volcomendheden, volmaecktheden. |
| 81 Ofte, balen, gevouwene stucken. Hebr. als ofmen seyde, voudselen, inwindselen. And. mantels, rocken, tabbaerden. |
| 82 Ofte, geborduert. |
| 83 Ofte, kofferen. |
| 84 Hebr. gecedert. D. in cederen kisten gedaen, geleyt, ofte, ingemaeckt. ofte, van cederen gemaeckte kisten, cederkisten. |
| 85 Ofte, op uwe beurse. |
| |
| 25 De 86 schepen van 87 Tharsis songen van u, 88 [van wegen] den onderlingen koophandel met u: ende ghy waert 89 vervult, ende seer verheerlickt in ’t 90 herte der zeen. |
| 86 D. het zeevarende volck, ofte, de passagiers. |
| 87 De stadt Tharsis, ofte Oceaensche zee. Siet 1.Reg. 10. op vers 22. |
| 88 Ofte, [op] uwe merckten. |
| 89 T.w. met allerleyen rijckdom. |
| 90 Als bov. vers 4. ende in ’t volgende. |
| |
| 26 Die u 91 roeyen, hebben u in 92 groote wateren gevoert: De c 93 ooste wint heeft u verbroken in’t herte der zeen. |
| 91 D. uwe Regenten, Coninck ende Vorsten, die uwe leytslieden zijn, gelijck de roeyers in de schepen. |
| 92 Ofte, geweldige: D. in groot peryckel ende noot van schipbreucke. Vergel. 2.Sam. 22. op vers 17. ofte, ghy zijt tot sulck eene hoochte opgeklommen, dat uwen val des te swaerder sal zijn, daer toe ghy d’occasie hebt gegeven door uwe groote pracht, gelijck schepen, in sware ruyme wateren met hooge zeylen gevoert, te lichter vanden storm worden getroffen ende verbroken. |
| c Ezech. 17.10. |
| 93 Siet Exod. 10. op vers 13. Iob 27. op vers 21. Psal. 48.8. ende boven 17.10. |
| |
| 27 d U goet, ende uwe merckt-waren, uwen onderlingen koophandel, uwe zeelieden, ende uwe schippers: die uwe breucken verbeteren, ende die onderlingen handel met u drijven, ende alle uwe krijchslieden, die in u zijn, selfs met de gantsche gemeynte die in’t midden van u is, sullen vallen in’t herte der zeen, ten dage uwes vals. |
| d Apoc. 18.9. etc. |
| |
| 28 Dan ’t geluyt des geschreeuws uwer schippers, sullen de 94 voorsteden e beven. |
| 94 And. gedrevene baren der zee. |
| e Ezech. 26.10, 15. |
| |
| 29 Ende alle die den riem handelen, zeelieden, [ende] alle schippers van de zee, sullen uyt hare schepen neder-klimmen: op het lant sullense staen blijven. |
| 30 Ende sy sullen hare stemme over u laten hooren, ende bitterlick schreeuwen: ende sy syllen 95 stof op hare hoofden 96 werpen, sy sullen sich 97 wentelen in der asschen. |
| 95 Siet 2.Sam. 1. op vers 2. |
| 96 Hebr. doen opkomen, opbrengen, opwerpen. |
| 97 Als Ierem. 6.26. |
| |
| 31 Ende sy sullen sich over u 98 gantsch f kael maken, ende 99 sacken aengorden: ende sullen over u weenen met 100 bitterheyt der ziele, [ende] bittere rouwklage. |
| 98 Hebr. Eygentl. kaelheyt, ofte sich [met] kaelheyt kaelmaken. Siet Ierem. 16. op vers 6. |
| f Ierem. 48.37. |
| 99 Siet Gen. 37. op vers 34. |
| 100 Dat is, bittere droefheyt des herten. |
| |
| 32 Ende sy sullen 101 in haer gekerm een klaegliedt over u opheffen, ende over u weeklagen, [seggende]: Wie is geweest als Tyrus, als de 102 uytgeroeyde in’t midden der zee? |
| 101 And. hare kinderen sullen, etc. |
| 102 T.w. stadt. |
| |
| 33 Als uwe merckt-waren uyt de zeen voortquamen, hebt ghy vele volcken versadicht: met de veelheyt uwer goederen, ende uwen onderlingen koophandel, hebt ghy de Coningen der aerde rijck gemaeckt. |
| 34 Ter tijt, dat ghy uyt de zeen verbroken zijt in de diepten der wateren; zijn uwen onderlingen koophandel, ende uwe gantsche gemeynte, in ’t midden van u gevallen. |
| 35 Alle inwoonders der 103 eylanden zijn over u ontsett: ende haren Coningen 104 staen de hayren te berge, sy zijn verbaest van 105 aengesichte. |
| 103 Vergel. bov. 26. vers 15. |
| 104 Als onder 32. vers 10. |
| 105 Toonende groote verschricktheyt in haer gelaet. |
| |
| 36 De handelaers onder de volcken fluyten 106 u aen: ghy zijt eenen 107 grooten g schrick geworden; ende en sulter niet 108 [meer] zijn tot in eeuwicheyt. |
| 106 Ofte, over u. Siet 1.Reg. 9. op vers 8. ende Ierem. 18. op vers 16. |
| 107 Hebr. verschrickingen: alsoo onder 28.19. |
| g Ezech. 26.21. |
| 108 Vergel. boven 26.14. met d’aent. |
