Statenvertaling.nl

sample header image

Jeremia 50 – Statenvertaling editie 1637

Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)

Edities SV:    

Bijbelboek:    

Hoofdstuk: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52
Inleiding Bijbelboek
Weergave: Met kanttekeningenZonder kanttekeningen

Jeremia 50

Wijtloopige prophetye vande verstooringe der stadt Babel ende des lants der Chaldeen, door de Persen ende Meden, van wegen hare afgoderye, tyrannye, ende hoochmoet: met tusschen ingevoegde schoone beloften van de verlossinge des Ioodschen volcks uyt de Babylonische gevanckenisse, ende der algemeyne kercke uyt de geestelicke gevanckenisse door den Messia.
 
1 HEt woort, dat de HEERE gesproken heeft tegen Babel, tegen ’t lant der Chaldeen; door den 1 dienst des Propheten Ieremie.
1 Hebr. hant.
 
2 Verkondiget onder de heydenen, ende doet hooren, ende 2 werpet eene baniere op, latet hooren, en verbergtet niet: segget, Babel 3 is ingenomen, a 4 Bel is beschaemt, 5 Merodach is verplettert, 6 hare 7 afgoden zijn beschaemt, hare 8 dreck-goden zijn verplettert.
2 Om elck eenen tot opmerckinge te verwecken, ende insonderheyt Godts volc, als door een teecken ofte signael by een te roepen, ende haer dese vreemde ende andersins ongelooflicke Prophetye van Babels gewissen val ende onderganck, mitsgaders de verlossinge, van Godts volck, tot sijner eere ende aller geloovigen troost, bekent te maken. De maniere van spreken is genomen van krijchs-saken.
3 D. sal soo sekerlick worden ingenomen, als of ’t alreets geschiet ware. alsoo in ’t volgende.
a Ies. 46.1. Ierem. 51.44.
4 De voorneemste Afgodt der Babyloniers. Siet Iesa. 46.1. ende ond. 51.44.
5 Dit schijnt oock een naem van eenen Afgodt geweest te zijn, hoewelder oock Coningen van Babel vermelt worden, die dien naem gevoert hebben, (siet Iesa. 39.1.) vermoedelick ter eere deses Afgodts, gelijck de kinderen Israëls den name Godts, Ia ende El, veel in hare namen gebruyckt hebben, alsoo deden de Babyloniers oock met den name der Afgoden, Bel ende Nebo ofte Nebu, etc.
6 Der stadt Babel.
7 Siet van ’t Hebr. woort 1.Sam. 31. op vers 9. ende 2.Sam. 5. op vers 21.
8 Siet Levit. 26. op vers 30.
 
3 Want een volck komt tegen haer op van ’t 9 Noorden; dat sal haer lant setten in verwoestinge, datter geen inwoonder in en sal zijn; van den 10 menschen aen tot de beesten toe zijnse 11 wechgesworven, doorgegaen.
9 Verst. de Persen ende Meden, welcke Noordtwaert van Chaldeen gelegen waren, door de welcke dit oordeel Godts over Babylonien begonnen, ende voorts van tijt tot tijt vervolgt soude worden, tot de eyndelicke ende geheele verwoestinge toe.
10 Hebr. van den mensche tot het beest toe. maniere van spreken, die d’ uyterste verwoestinge beteeckent. Siet bov. 4.25. ende 9.10.
11 Als bov. 9.19.
 
4 In de selve dagen, ende ter selver tijt, spreeckt de HEERE, sullen de kinderen 12 Israëls komen, sy ende de kinderen Iuda te samen: wandelende ende 13 weenende sullen sy henen gaen, ende den HEERE haren Godt soecken.
12 Voor soo veel als dese belofte d’ uyterlicke verlossinge uyt de gevanckenisse van Babel mach aengaen, kanmen dit verstaen van de gene, die van de tien stammen in den lande overgebleven zijnde, daer na met die van Iuda ende Benjamin gevancklick zijn wechgevoert nae Babel, ende met deselve uyt de gevanckenisse souden wederkeeren. Siet 1.Chron. 9.3. ende Nehem. 11. op vers 3. aengaende het geestelicke, dat in desen het principaelste is, siet bov. 3.18. met d’ aenteeck.
13 Van wegen hare onweerdicheyt, ende Godts onverdiende groote genade.
 
5 Sy sullen nae Zion vragen; op den wech herwaert sullen hare 14 aengesichten zijn: 15 sy sullen komen ende den HEERE toegevoegt worden, 16 [met] een eeuwich verbont, [dat] niet en sal worden vergeten.
14 D. sy sullen sonder omsien, ofte, recht toe recht aen, (alsmen seyt) nae Zion trecken: daer haer herte is, derwaerts sullen sy haesten.
15 And. [seggende:] komt ende laet ons voegen tot den Heere, ofte, vervoegt u tot den Heere.
16 Ofte, het eeuwich verbont en sal niet vergeten worden. Hebr. verbont der eeuwicheyt. siet bov. 31.31, 32, 33.
 
6 Mijn volck waren verlorene schapen, hare 17 herders haddense verleydt, sy haddense gevoert [nae] de bergen: sy gingen van berch tot heuvel, sy vergaten hare 18 legeringe.
17 Kerckelicke ende politijcke Reegeerders.
18 Gelijck de kudden hare rustplaetsen plegen te hebben, daerse nederliggen. de sin is, dat Godts volck van geestelicken ende lichamelicken welvaert ende ruste berooft was: als in’t volgende verklaert wort.
 
7 Alle die haer vonden 19 aten haer op, ende hare wederpartijders seyden, Wy en sullen geene schult hebben: daerom dat sy gesondigt hebben tegen den HEERE, [in] de b 20 wooninge der gerechticheyt, 21 ja [tegen] den HEERE, de verwachtinge harer vaderen.
19 Vergel. Deut. 7. op vers 16. ende Psal. 14. op vers 4. alsoo ond. 51.34.
b Ier. 31.23.
20 N. in Iudea, ende bysonderlick Ierusalem, daer Godt ende sijn volck woonden, ende daer Godt de ware gerechticheyt geopenbaert hadde. siet bov. 31.23.
21 Ofte, daer, hoewel, de HEERE de verwachtinge harer vaderen geweest is. D. die gene, op welcken hare voorvaders gehoopt hebben, (siet bov. 14.8.) welcker voetstappen sy nu niet gevolgt en hebben, daerom met recht van hem gestraft, ende van ons oock geplaegt zijn, willen sy seggen, spottender wijse.
 
8 c Vliedet wech uyt het midden van Babel, ende gaet uyt, uyt der Chaldeen lant: ende weset als de 22 bocken 23 voor de kudde henen.
c Iesa. 48.20. Ierem. 51.6. Apoc. 18.4.
22 Cloeckmoedichlick ende onvertsaecht daer henen treckende, gelijck de bocken voor de schapen voor aen treden.
23 Hebr. voor ’t aengesichte der kudde.
 
9 Want siet, ick sal eene versamelinge van groote volcken uyt den lande van ’t Noorden verwecken, ende tegen Babel opbrengen; die sullen sich tegen haer 24 rusten, van daer sal sy ingenomen worden: 25 hare pijlen sullen zijn als eenes 26 kloecken helts, geene en sal 27 ledich wederkeeren.
24 Ofte, in order stellen. alsoo vers 14.
25 Der voorseyde versamelinge.
26 Ofte, ervarenen. And. eens helts die van kinderen berooft. D. die selfs de jongelingen, ofte jonge manschap nedervelt.
27 Geen van hare pijlen sal vergeefs geschoten worden. Vergel. 2.Sam. 1.22. ofte, [die] (T.w. helt) niet ledich wederkeert, sonder nederlage sijns vyants.
 
10 Ende Chaldeen sal ten roove zijn: alle die ’t berooven sullen 28 versadigt worden, spreeckt de HEERE.
28 Van roof ende buyt vol op hebben.
 
11 Om dat ghy u verblijdt hebt, om dat ghy van vreuchde hebt opgesprongen, 29 ghy plunderaers mijner 30 erffenisse: om dat ghy 31 geyl geworden zijt als een grasige veerse, [ende] hebt gebriescht als de stercke 32 [peerden]:
29 Ofte, plunderende, ofte, als ghy plunderdet.
30 Des lants Canaan, ende mijns volcks.
31 Ofte, gegroeyt zijt, aen den lichaem toegenomen hebt, als eene jonge veerse, die in jonck teder gras gaet weyden.
32 Als bov. 47.3.
 
12 So is uwe 33 moeder seer beschaemt; die u gebaert heeft, is schaemroot geworden: Siet, sy is geworden de 34 achterste der heydenen, eene woestijne, dorheyt ende wildernisse.
33 Babylon, de hooftstadt van Chaldea.
34 D. de snootste, vijlste, slechtste onder alle natien. Hebr. het achterste.
 
13 Van wegen de verbolgentheyt des HEEREN en sal sy niet bewoont worden, maer sy sal geheelick eene verwoestinge worden: d al wie aen Babel voor by gaet, sal sich ontsetten, ende 35 fluyten over alle hare plagen.
d Ier. 49.17.
35 Ofte, schuyffelen. siet bov. 18.16.
 
14 Rustet u tegen Babel rontomme, alle ghy die den boge 36 spannet, schietet 37 in haer, en sparet de 38 pijlen niet: want sy heeft tegen den HEERE gesondigt.
36 Hebr. tredet.
37 Ofte, op, tegen.
38 Hebr. pijle.
 
15 Iuychet over haer rontomme, sy heeft hare 39 hant gegeven; hare fondamenten zijn gevallen, hare mueren zijn afgebroken: want dat is des HEEREN wrake, wreket u aen haer, 40 doet haer, gelijck als sy gedaen heeft.
39 D. haer den Persen ende Meden onderworpen. Siet 2.Chron. 30.8. met d’ aenteeck.
40 Als onder vers 29.
 
16 Roeyt uyt van Babel den 41 zaeyer, ende dien die 42 den sickel handelt in den oogst-tijt: 43 laetse van wegen het 44 verdruckende sweert, sich keeren, een yegelijck tot sijn volck, ende vlieden, een yegelijck nae sijn lant.
41 Selfs de lantlieden, die meest weerloos zijn, ende nochtans seer noodich in den lande.
42 D. den maeyer.
43 Ofte, sy sullen sich keeren-vlieden, etc. T.w. die uyt andere landen gekomen waren, om aldaer (als in een seer rijck lant) te verkeeren, ofte die sy in dienstbaerheyt getrocken hadden, ofte haer te hulpe mochten gekomen zijn.
44 Vergel. bov. 25.38. ende 46.16. met d’ aenteeck.
 
17 Israël is een verbystert lam, [dat] de Leeuwen verjaegt hebben: De eerste, [die] hem heeft 45 opgegeten, was de Coninck van 46 Assur, ende dese de laetste, Nebucadrezar de Coninck van Babel, heeft hem de 47 beenderen verbrijselt.
45 Als bov. vers 7.
46 D. Assyrien. T.w. Pul, Tiglath Pileser, ende Salmanassar. Siet 2.Reg. 15.19, 20, 29. ende 16.7. ende 17.3. etc.
47 Hebr. als ofmen seyde: heeft hem gebeendert, ofte, ontbeent. dat is ten uyttersten verdorven, ende machteloos gemaeckt.
 
18 Daerom, soo seyt de HEERE der heyrscharen, de Godt Israëls; Siet ick sal 48 besoeckinge doen over den Coninck van Babel, ende over sijn lant: gelijck als ick besoeckinge gedaen hebbe over den e Coninck van Assur.
48 Met straffen. siet Gen. 21. op vers 1.
e 2.Reg. 19.35, 37. Ies. 37.36, 38.
 
19 Ende ick sal Israël 49 weder tot sijne wooninge brengen, ende hy sal weyden [op] den 50 Carmel ende [op] den 50 Basan: ende sijne ziele sal op het geberchte Ephraims ende Gileads versadigt worden.
49 Dit kanmen eenichsins duyden op het lichamelicke, maer siet principalick op de geestelicke versamelinge tot Godts kercke door den Messiam, als bov. dickwijls.
50 . 50 Beyde in seer vette ende vruchtbare landouwen gelegen, ende daer van vermaert. van Basan siet Deut. 32. op vers 14. ende Psal. 22. op vers 13. van Carmel siet 1.Reg. 18. op vers 19. ende een ander Carmel. 2.Sam. 25.7, etc. alwaer Nabal sijne schapen hadde: selfs wort het woort Carmel oock in’t gemeyn gebruyckt tot beteeckeninge van eene vruchtbare landouwe. Siet bov. 2. op vers 7.
 
20 In die dagen ende te dier tijt, spreeckt de HEERE, sal Israëls ongerechticheyt 51 gesocht worden, maer sy en salder niet zijn; ende de sonden van Iuda, maer en sullen niet gevonden worden: want ick salse den genen vergeven, dien ick sal doen 52 overblijven.
51 De Heere wil seggen, dat hy volkomelick met sijn volck sal versoent zijn door den Messiam Iesum Christum. Vergel. bov. 31.34. ende 33.8, etc.
52 Vergel. Ies. 10.22. Rom. 9.27, 28, 29.
 
21 53 Tegen het lant 54 Merathaim, treckt tegen ’t selve op; ende tegen de inwoonders van 55 Pekod: Verwoest ende 56 verbannet achter hen, spreeckt de HEERE; Ende doet nae alles dat ick u geboden hebbe.
53 Godts bevel aen den Coninck Cyrum, van sijn optocht tegen Babel. Vergel. Iesa. 45.1, etc.
54 Dit vertalen vele, lant der rebellyen, ofte, rebellen, T.w. der Babyloniers, die wederspannich ende bitter tegen Godt ende sijn volck geweest waren, siet vers 24, 29. ofte, der twee rebellen, T.w. Assyriers ende Babyloniers. Andere houden ’t voor een eygen naem van seker lant in Assyrien, alwaer een seker volck Mardi genoemt, gewoont hebben, ende verstaende, dat Godt hier den Coninck Cyro last ende instructie geeft, dat hy door Merathaim ende Pekod sal optrecken, ende al wat achter dese landen gelegen was verwoesten.
55 Siet Ezech. 23.23. alwaer deses lantschaps oock gedacht wort.
56 Siet Deut. 2. op vers 34. alsoo ond. vers 26.
 
22 Daer is een krijchs-geschrey in den lande: ende een groote 57 breucke.
57 Siet bov. 4. op vers 6.
 
23 58 Hoe is den 59 hamer der gantscher aerde [soo] afgehouwen ende verbroken? hoe is Babel geworden tot eene 60 ontsettinge, onder de heydenen?
58 Eene vrage, die uyt verwonderinge voortkomt: als ond. 51.41.
59 De Babylonier, door welcken Godt sijne oordeelen over vele volcken hadde uytgevoert, die hy door hem, als met eenen hamer, geslagen ende verplettert heeft. Vergel. onder 51.20. ende bov. 25. op vers 9. Ies. 41.7.
60 Ofte, verwoestinge.
 
24 61 Ick heb u een strick gestelt, dies zijt ghy oock 62 gevangen, ô Babel, 63 dat ghy ’t niet en wistet: ghy zijt 64 gevonden, ende oock gegrepen, om dat ghy u tegen den HEERE 65 [in strijt] gemengt hebt.
61 Dit is Godts antwoort op de voorgaende vrage, die voortquam uyt verwonderinge over eene sake, die den menschen scheen onmogelick te zijn.
62 Als een groot wilt.
63 D. onvoorsiens, sonder dat ghy ’t dachtet ofte verwachtet: want Cyrus, de riviere Euphrates afgeleydt hebbende, over het drooge onvoorsiens in de stadt is gevallen, by nachte. Vergel. ond. vers 38. Dan. 5.30, 31.
64 D. betrapt, achterhaelt. Vergel. bov. 2.26.
65 D. tegen Godt gestreden hebt, wiens volck ghy geplaegt hebt. de maniere van spreken wort alsoo vol gevonden Deut. 2.9, 24, etc.
 
25 De HEERE heeft sijn 66 schatkamer opgedaen, ende de 67 instrumenten sijner gramschap voortgebracht: want dat is een 68 werck des Heeren, des HEEREN der heyrscharen, in den lande der Chaldeen.
66 D. wapenhuys.
67 D. wapenen, die hy gebruycken sal tot uytvoeringe sijns rechtveerdigen ende schricklicken oordeels over Babel: alsoo Ies. 13.5. Vergel. Psal. 7.13, 14, etc.
68 Als bov. 48.10.
 
26 Komet aen tegen 69 haer van ’t 70 uyterste, opent hare schueren, 71 vertredet haer als koorn-hoopen, ende 72 verbannetse: En laetse geen overblijfsel hebben.
69 N. Babel, ofte, tegen het, te weten, lant der Chaldeen, alsoo in ’t volgende.
70 Der aerde: ofte, des lants, alsoo dat ghy van het eynde af begint. and. van dat, ofte, tegen dat [haer] eynde voor handen is, ofte, van wegen het eynde, men kan dit oock vergelijcken met ond. 51.31.
71 Gelijck de dorschende ossen het koorn treden. Vergel. Ies. 21.10. ende ond. 51.33. and. werptse op als hoopen. dat is, maeckt groote hoopen der verslagenen, ofte, werpt alles overhoop, maecktse tot enckel opgeworpene hoopen.
72 Als bov. vers 21.
 
27 73 Doodet met den sweerde alle hare 74 varren, laetse 75 afgaen ter slachtinge: wee over hen, want haren 76 dach is gekomen, de tijt harer besoeckinge.
73 In ’t Hebr. is een woort, als ofmen seyde, sweerdet. D. slaet, doodet met den sweerde.
74 D. rijcke, geweldige, stoute hansen. Vergel. Psal. 22.13. ende 68.31, etc.
75 Als bov. 48.15.
76 D. de tijt harer straffe, hen van Godt verordineert. Siet Psal. 37. op vers 13. alsoo vers 31.
 
28 Daer is eene stemme der 77 gevluchten ende ontkomenen uyt den lande van Babel: om in Zion te verkondigen de wrake des HEEREN onses Godts, de wrake sijns 78 Tempels.
77 Der Ioden, die van daer souden ontkomen, om Godes wonderwerck te bootschappen.
78 Die Godt aen de Chaldeen geoeffent heeft, om datse den Tempel verstoort ende verbrandt hadden. 2.Reg. 25.9. alsoo onder 51.11.
 
29 Latet [u] hooren tegen Babel, ghy 79 schutters, alle ghy die den boge 80 spannet, legert u tegen haer rontomme, 81 laet niemant van haer ontkomen, vergeldet haer nae haer werck, 82 doet haer nae alles dat sy gedaen heeft: want sy heeft trotslick gehandelt tegen den HEERE, tegen den 83 Heyligen Israëls.
79 Alsoo wort het Hebr. woort oock genomen Gen. 49.23. Iob 16.13. Siet oock Psal. 18. op vers 15.
80 Hebr. tredet.
81 Hebr. haer en zy, ofte, sy en hebbe geene ontkominge.
82 Als bov. vers 15.
83 Siet Psal. 71. op vers 22.
 
30 Daerom sullen hare f jongelingen vallen op hare straten: ende alle hare krijchs-lieden te dien dage uytgeroeyt worden, spreeckt de HEERE.
f Ierem. 49.26.
 
31 Siet ick [wil] 84 aen u, ghy 85 trotse, spreeckt de Heere, de HEERE der heyrscharen: want uwen 86 dach is gekomen, de tijt dat ick u besoecken sal.
84 Siet bov. 21. op vers 13.
85 Hebr. trotsicheyt, hoovaerdye, hoochmoet, siet van sulcken gebruyck der Hebreeusche sprake, Iob 35. op vers 13. de sin is: die soo trotz is, dat hy de trotsicheyt selve is ofte genoemt mach worden: alsoo in ’t volgende vers.
86 Als bov. vers 27.
 
32 Dan sal de trotse aenstooten ende vallen, ende daer en sal niemant zijn die hem oprichte: Ia ick sal een vyer aensteken in sijne steden; dat sal alle plaetsen rontom hem verteeren.
33 Soo seyt de HEERE der heyrscharen; De kinderen Israëls ende de kinderen Iuda zijn t’samen verdruckt geweest: ende alle diese gevangen hadden hebbense vast gehouden, sy hebbense geweygert los te laten.
34 [Maer] haer verlosser is sterck, HEERE der heyrscharen is sijn naem: hy sal haren twist 87 sekerlick twisten, op dat hy het 88 lant in ruste brenge, maer de inwoonders van Babel beroere.
87 Hebr. twistende twisten, Siet Psal. 35. op vers 1. alsoo onder 51.36.
88 Het Ioodsche lant, ofte sijne kercke, principalick: ende voorts andere landen, die van Babel zijn geplaegt.
 
35 Het sweert sal zijn over de Chaldeen, spreeckt de HEERE: ende over de inwoonders van Babel, ende over hare Vorsten, ende over hare Wijsen.
36 Het sweert sal zijn over de 89 leugenaers, datse sott worden: Het sweert sal zijn over hare helden, datse vertzagen.
89 Ofte, leugendichters, verstaet waerseggers, sterrekijckers, daer Chaldea vol van was. alsoo Iesa. 44.25.
 
37 Het sweert sal zijn over 90 sijne peerden, ende over sijne wagenen, ende over den gantschen 91 gemengden hoop die in’t midden van haer is, datse tot 92 wijven worden; het sweert sal zijn over hare schatten, datse geplundert worden.
90 Het vrouwelick geslachte (hier meerendeels gebruyckt) wort hier tweemael verandert in ’t manlicke: men kan dit duyden op den Coninck, ofte sijn volck.
91 Krijchslieden, ende ander gemeyn volck uyt allerleye natien bestaende.
92 Moedeloos ende weerloos. alsoo ond. 51.30. Vergel. Ies. 19.16. Nahum 3.13. etc.
 
38 93 Droogte sal zijn over hare wateren, datse uytdroogen: want het is een lant 94 van gesnedene beelden, ende sy 95 rasen nae de 96 schrickelicke [Afgoden].
93 Vergel. boven d’aenteeck. op vers 24.
94 Vol van Afgoderije, diese met de gesnedene beelden bedrijven.
95 Als dulle, onsinnige menschen. Siet van ’t Hebr. woort Psal. 5. op vers 6.
96 Hebr. verschrickingen. alsoo de Afgoden met recht worden genoemt, om datse sommige schrickelick van gedaente zijn, ende in ’t gemeyn den Afgoden dienaren schrick aenbrengen. Gelijckse elders om gelijcke oorsake, smerten, genoemt worden. Siet 2.Sam. 5. op vers 21. met den selven naem, Emim, zijn eertijts van wegen haer schricklickheyt, eenige Reusen genoemt. Siet Gen. 14.5. ende Deut. 2.10. met d’ aenteeck. Ende sodanige plegen haer wel de macht ende heerschappye over andere aen te nemen, ende voorts nae der heydenen wijse tot Afgoden gemaeckt te worden. Sulck een is oock sonder twijfel geweest Nimrod, de eerste stichter der Assyrische ende Babylonische heerschappye. Siet Gen. 6.4. ende 10.8.
 
39 Daerom so sullen de 97 wilde dieren der woestijnen met de wilde dieren der eylanden [daer in] woonen; oock sullen de 98 jonge struyssen daerin woonen; ende men salder geen 99 verblijf meer hebben in eeuwicheyt, noch sy en sal niet 99 bewoont worden 100 van geslachte tot geslachte.
97 Hebr. Tsijm ende lim. het eerste heeft den naem van dorre woeste plaetsen, het ander van eylanden. siet Iesa 13, 21, 22. met d’ aenteeck.
98 Hebr. struys-dochteren. and. jonge uylen.
99 Siet van sulcken gebruyck des Hebr. woorts, bov. 17. op vers 6.
100 Hebr. tot geslachte ende geslachte toe.
 
40 g Gelijck Godt Sodom ende Gomorra, ende hare nabueren heeft 101 omgekeert, spreeckt de HEERE; [alsoo] en sal niemant 102 aldaer woonen, nochte geen menschen kint in haer verkeeren.
g Gen. 19.25. Ierem. 49.18
101 Hebr. gelijck de omkeeringe Godts van Sodom, etc. Vergel. bov. 49.18.
102 In Babel.
 
41 Siet, h daer komt een volck uyt het 103 Noorden: ende eene groote natie, ende 104 geweldige Coningen sullen van de zijden der 105 aerde opgeweckt worden.
h Ierem. 6.23, etc.
103 Siet bov. op vers 3.
104 Ofte, vele.
105 Ofte, des lants. Siet bov. 6.22, 23, 24. alwaer eene gelijcke Prophetye is van Babels aenkomste tegen Iuda, als hier van de Meden ende Persen, tegen Babel. Siet d’aenteeck. aldaer.
 
42 Boge ende spiesse sullen sy voeren, wreet zijnse, ende en sullen niet barmhertich zijn; hare stemme sal bruysen als de zee, ende op peerden sullense rijden: 106 het is toegerust als een man ter oorloge, tegen u, ô dochter van Babel.
106 T.w. volck: ofte een yeder van hen is toegerust. als bov. 6.23. van Babel, tegen de dochter van Zion.
 
43 De Coninck van Babel heeft haerlieder geruchte gehoort, ende sijne handen zijn slap geworden: i benaeutheyt heeft hem aengegrepen, weedom als eener barender [vrouwe].
i Ier. 49.24.
 
44 k 107 Siet, gelijck een Leeuw van de verheffinge der Iordane, sal hy opkomen tegen de stercke wooninge; want ick 108 salse in een oogenblick daer uyt doen loopen; ende wie [daer toe] verkoren is [dien] sal ick tegen haer bestellen: want l wie is my gelijck? ende wie soude my verdachvaerden? ende wie is de Herder, die voor mijn aengesichte bestaen soude?
k Ier. 49.19, etc.
107 Siet bov. 49.19. ende de volgende versen tot het 22. vers toe, alwaer vast met de selve woorden gepropheteert wort van den optocht des Conincks van Babel tegen Edom, die hier staen van Cyri optocht tegen Babel, om te kennen te geven datmen Babel weder soude doen gelijck sy andere volcken gedaen hadde. Siet d’aenteeck. aldaer ende vergel. Apoc. 18.6.
108 T.w. de Babyloniers uyt Babel.
l Iob 41.1. Ierem. 49.19.
 
45 Daerom hooret den m raetslach des HEEREN, dien hy over Babel heeft beraetslaegt, ende sijne gedachten, die hy gedacht heeft over het lant der Chaldeen: so de geringste van de kudde hen niet en sullen nedertrecken! So hy de wooninge boven hen niet en sal verwoesten!
m Ier. 49.20.
 
46 De n aerde is bevende geworden van’t 109 geluyt der inneminge van Babel: ende het gekrijt is gehoort onder de volcken.
n Ier. 49.21.
109 Ofte, geruchte, Hebr. stemme.

Einde Jeremia 50