Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
| Ieremia stelt den volcke in Egypten voor oogen, de voorgaende sonden ende straffen van Iuda, vers 1, etc. propheteert haer van gelijcken het verderf in Egypten, 11. Der Ioden vertwijfelde obstinaetheyt tegen dese prophetye, 15. waer over de Propheet haer andermael swaerlick dreycht, ende tot een teecken voorseyt, wat den Coninck van Egypten sal overkomen, 20. |
| |
| 1 HEt 1 woort, dat tot Ieremia geschiedde, aen alle de Ioden, die in Egyptenlant woonden: die te 2 Migdol woorden, ende te 3 Thachpanhes, ende te 4 Noph, ende in den lande 5 Pathros, seggende: |
| 1 N. des Heeren. |
| 2 Siet Exod. 14.2. |
| 3 Als bov. 43.7. |
| 4 Siet Ies. 19.13. |
| 5 Siet Gen. 10. op vers 14. |
| |
| 2 Alsoo seyt de HEERE der 6 heyrscharen de Godt Israëls; Ghy hebbet gesien al het 7 quaet, dat ick gebracht hebbe over Ierusalem, ende over alle steden van Iuda: ende siet sy zijn eene woestheyt te desen dage; ende niemant en woont daer inne: |
| 6 Siet 1.Reg. 18. op vers 15. |
| 7 Der straffe. |
| |
| 3 Van wegen hare boosheyt, die sy gedaen hebben om my te tergen, gaende om te roocken, [ende] anderen Goden te dienen, die sy niet en kenden; sy, ghy, noch uwe vaders. |
| 4 Ende ick hebbe tot u gesonden alle mijne knechten de Propheten, 8 vroech op zijnde ende sendende, om te seggen: En doet 9 doch dese grouwelicke sake niet, die ick hate. |
| 8 Siet bov. 7. op vers 13. |
| 9 Hebr. de sake deses grouwels. |
| |
| 5 Maer sy en hebben niet gehoort, noch haer oore geneygt om haer van hare boosheyt te bekeeren: datse anderen Goden niet en roockten. |
| 6 Daerom is mijne grimmicheyt ende mijn toorn a uytgestort, ende heeft gebrandt in de steden van Iuda, ende in de straten van Ierusalem: so datse tot eensaemheyt [ende] tot verwoestinge geworden zijn, gelijck het is te desen dage. |
| a Ierem. 7.20. ende 42.18. |
| |
| 7 Ende nu, soo seyt de HEERE, de Godt der heyrscharen, de Godt Israëls; Waerom doet ghy [sulck] een groot 10 quaet tegen uwe 11 zielen, 12 op dat ghy u den man ende de vrouwe, het 13 kindeken ende den suygelinck uyt het midden van Iuda uytroeyet? op dat ghy u geen overblijfsel over en laetet? |
| 10 Der schult. D. sonde. |
| 11 D. tot u eygen verderf, tegen u selven, tegen u leven, etc. Vergel. Num. 16. op vers 38. |
| 12 Dit alles, wil de Heere seggen, sult ghy veroorsaken door dese uwe boosheyt, ghy draegt u anders niet, als of ghy selfs lust daer toe haddet, om u sulcx op den hals te halen: alsoo in ’t volgende. Vergel. bov. 18. op vers 16. |
| 13 Siet van’t Hebr. woort Psal. 8. op vers 3. |
| |
| 8 Tergende my door de wercken uwer handen, roockende anderen Goden in ’t lant van Egypten, alwaer ghy gekomen zijt om daer als vreemdelingen te verkeeren: op dat ghy 14 u selven uytroeyet, ende op dat ghy wordet tot eenen vloeck, ende tot eene smaetheyt onder alle volcken der aerde? |
| 14 Ofte, u lieden [allen overblijfsel] uytroeyet. |
| |
| 9 Hebbet ghy vergeten de 15 boosheden uwer vaderen, ende de boosheden der Coningen van Iuda, ende de boosheden harer wijven, ende uwe boosheden, ende de boosheden uwer wijven; die 16 sy gedaen hebben in den lande van Iuda, ende in de straten van Ierusalem? |
| 15 And. quaden. D. plagen. alsoo in’t volgende. Doch vergel. het volgende vers. |
| 16 N. de vaders, Coningen, etc. anders, de plagen, die sy (de vyanden) geoeffent hebben in u lant, het quaet dat sy daer bedreven hebben. |
| |
| 10 Sy en zijn tot op desen dach [noch] niet 17 verbrijselt [van herten]: ende sy en hebben 18 niet gevreest, nochte gewandelt in mijne wet, ende in mijne insettingen, die ick voor u lieder aengesichte, ende voor ’t 19 aengesichte uwer vaderen gegeven hebbe. |
| 17 D. sy en zijn niet vermorwt, noch gebroken van herten, sy hebben geen hertelick berouw ende leedtwesen gehadt, noch om genade gebeden. siet Psa. 51. op vers 19. |
| 18 Vergel. Prov. 28. op vers 14. ende bov. 3.8. |
| 19 D. die ick u ende uwen vaderen claerlick ende in’t openbaer voorgeleyt hebbe, op dat ghy uwen wandel daer nae soudet richten. |
| |
| 11 Daerom, so seyt de HEERE der heyrscharen, de Godt Israëls; Siet b ick sal mijn 20 aengesichte tegen u lieden stellen, ten quade, ende om gantsch Iuda uyt te roeyen. |
| b Ierem. 21.10. Amos 9.4. |
| 20 T.w. mijn toornich aengesichte: als of Godt seyde: gelijck sy haer aengesicht hertneckichlick stellen tegen alle mijne geboden, alsoo sal ick mijn aengesichte tegen haer stellen tot haren verderve. Vergel. Levit. 17. op vers 10. end Psal. 21. op vers 10. |
| |
| 12 Ende ick sal het overblijfsel van Iuda wechnemen, die hare 21 aengesichten gestelt hebben om in Egyptenlant te gaen, om aldaer als vreemdelingen te verkeeren; ende sy sullen alle in Egypten-lant verteert worden, door ’t c sweert sullen sy vallen, door den honger sullen sy verteert worden, van den kleynsten tot den grootsten toe; door’t sweert ende door den honger sullen sy sterven: ende sy sullen worden tot eene 22 vervloeckinge, tot eene ontsettinge, ende tot eenen vloeck, ende tot eene smaetheyt. |
| 21 Siet bov. 42. op vers 15. |
| c Ierem. 42.15, 16, 17, 22. |
| 22 Siet bov. 42. op vers 18. |
| |
| 13 Want ick sal besoeckinge doen over de gene die in Egyptenlant woonen, gelijck als ick besoeckinge gedaen hebbe over Ierusalem; door’t sweert, door den honger, ende door de pestilentie. |
| 14 So dat het overblijfsel van Iuda, die in Egypten-lant gekomen zijn om aldaer als vreemdelingen te verkeeren, geenen en sal hebben die 23 ontkome ofte overblijve: te weten om weder te keeren in den lande Iuda, 24 waer nae hare ziele verlangt weder te keeren om aldaer te woonen; maer sy en sullender niet wederkeeren; behalven die 25 ontkomen sullen. |
| 23 Hebr. geenen ontkomenen, ofte overgeblevenen. als bov. 42.17. |
| 24 Hebr. waer nae sy hare ziele opheffen. siet bov. 22. op vers 27. |
| 25 Hebr. de ontkomene. T.w. eenige vroome, die tegen haren danck in Egypten gevoert zijn: ofte, andersins, die’t Godt sal believen genadelick te bekeeren ende over te laten, om getuygen te zijn van de waerheyt deser sijner Prophetien. Vergel. ond. vers 28. |
| |
| 15 Doe antwoordden aen Ieremia, alle de mannen, die wisten dat hare wijven anderen Goden roockten; ende alle de wijven die daer stonden, zijnde eenen grooten hoop: mitsgaders al ’t volck, die in Egypten-lant in Pathros, woonden, seggende: |
| 16 Aengaende het woort, dat ghy tot ons in des HEEREN name gesproken hebt; wy en sullen nae u niet hooren. |
| 17 Maer wy sullen 26 gantschlick doen al het 27 gene dat 28 uyt onsen monde is uytgegaen; roockende d 29 Melecheth des hemels, ende haer dranckofferen offerende, gelijck als wy gedaen hebben, wy, ende onse vaders, onse Coningen, ende onse Vorsten, in de steden van Iuda, ende in de straten van Ierusalem: doe wierden wy met broot versadicht, ende waren 30 vrolick, ende en 31 sagen geen quaet. |
| 26 Ofte, sekerlick. Hebr. doende doen. |
| 27 Hebr. woort, dinck, sake. |
| 28 D. wy sullen onse geloften volbrengen. siet Num. 30.2. Iudic. 11.36. ende ond. vers 25. |
| d Ierem. 7.18. |
| 29 Siet bov. 7. d’aenteeck. op vers 18. |
| 30 Hebr. goet. D. vrolick. Siet Iud. 16. op vers 25. |
| 31 D. ons en wedervoer geen ongeluck ofte tegenspoet. Siet Iob 7. op vers 7. |
| |
| 18 Maer van doe af, dat wy opgehouden hebben Melecheth des hemels te roocken, ende haer dranckofferen te offeren, hebben wy van alles gebreck gehadt, ende zijn door ’t sweert ende door den honger verteert. |
| 19 Oock wanneer wy Melecheth des hemels roocken, ende haer dranckofferen offeren; maken wy haer gebeeldde 32 koecken, om haer 33 af te beelden, ende offeren wy haer dranckofferen, 34 sonder onse mannen? |
| 32 Siet bov. 7. op vers 18. |
| 33 T.w. curieuslick ende met moeyte: het Hebr. woort beteeckent eyg. smerte ende verdriet aendoen. waer van voorts de Afgodische beelden den naem hebben, om dat sy de menschen in smerte ende verdriet brengen: (siet 1.Sam. 31. op vers 9. ende 2.Sam. 5. op vers 21.) ende wyders het woort, dat hier staet, genomen wort voor curieuslick afbeelden, ende tot eenen afgodt formeren. Vergel. Iob 10. op vers 8. And. om haer te vereeren, item, tot verdriet, becommernisse, ende voorts tot medelijden te bewegen. |
| 34 D. sonder wille ende consent, ofte, geselschap ende hulpe onser mannen: als of haer dat verschoonen konde: door hare mannen verstaet hare echte mannen, als vers 15, 25. |
| |
| 20 Doe sprack Ieremia tot al’t volck; tot de mannen, ende tot de wijven, ende tot al ’t volck, die hem 35 sulcks geantwoort hadden, seggende: |
| 35 Hebr. een, ofte, het woort. |
| |
| 21 Het roocken dat ghylieden in de steden van Iuda ende in de straten van Ierusalem geroockt hebt, ghy, ende uwe vaderen, uwe Coningen ende uwe Vorsten, ende het volck des lants, en heeft de HEERE daer aen niet gedacht, ende 36 en ist [niet] in sijn herte opgekomen? |
| 36 D. en heeft hy ’t niet ter herten genomen, soo dat hy u daerom dus swaerlick gestraft heeft? Vergel. bov. 7. op vers 31. |
| |
| 22 So dat het de HEERE niet meer en konde verdragen; van wegen de boosheyt uwer handelingen, van wegen de grouwelen die ghy dedet: daerom is u lant geworden tot eene woestheyt, ende tot 37 ontsettinge, ende tot eenen vloeck, datter niemant in en woont, gelijck het is te desen dage: |
| 37 Siet bov. 18. op vers 16. |
| |
| 23 Van wegen dat ghy geroockt hebt, ende dat ghy tegen den HEERE gesondicht hebt, ende des HEEREN stemme niet gehoorsaem en zijt geweest, ende in sijne wet, ende in sijne insettingen, ende in sijne getuychenissen niet en hebt gewandelt, daerom is u dit quaet wedervaren, gelijck het is te desen dage. |
| 24 Voorts seyde Ieremia tot al het volck, ende tot alle de wijven: Hooret des HEEREN woort, ghy gantsch Iuda, die in Egypten-lande zijt. |
| 25 Soo spreeckt de HEERE der heyrscharen, de Godt Israëls, seggende; [Aengaende] u ende uwe wijven, 38 sy hebben doch met uwen monde gesproken, ende ghy hebtet met uwe handen 39 vervult, seggende; Wy sullen onse geloften, die wy belooft hebben, 40 gantschelick houden, roockende Melecheth des hemels, ende haer dranckofferen offerende: [nu] 41 sy hebben uwe geloften 42 volkomelick bevesticht, ende uwe geloften 43 volkomelick gehouden. |
| 38 De wijven, siet bov. vers 16. etc. als of de Heere seyde: ghy zijt deser sake t’samen wel eens, d’een seyt het, d’ander doet het, ghy helpt malkanderen. And. ghy ende uwe wijven, ghy hebbet etc. |
| 39 D. metter daet volbracht. |
| 40 Hebr. doende doen. D. sonder faute in ’t werck stellen, volbrengen. |
| 41 Uwe wijven. |
| 42 Hebr. bevestigende bevesticht. Siet bov. 35.14. met d’aent. |
| 43 Hebr. doende gedaen. |
| |
| 26 Daerom hooret des HEEREN woort, ghy gantsch Iuda, die in Egyptenlande woonet: siet ick sweere by mijnen grooten Name, seyt de HEERE, so mijn Naem met den mont eeniges 44 mans van Iuda in gantsch Egyptenlant meer sal genoemt worden, die segge, [Soo warachtich als] de Heere HEERE leeft 45 ! |
| 44 D. menschen. siet Iob 12. op vers 10. alsoo in ’t volgende vers. |
| 45 Een afgebroken reden in ’t eedt-sweeren gebruycklick. siet Deut. 1. op vers 35. |
| |
| 27 Siet ick sal over hen e 46 waken ten quade, ende niet ten goede: ende alle 47 mannen van Iuda, die in Egyptenlant zijn, sullen door ’t sweert ende door den honger verteert worden, tot datse ten eynde zijn: |
| e Ierem. 31.28. |
| 46 Ofte, wacker zijn. Siet bov. cap. 1.11, 12. |
| 47 Hebr. alle man. Siet bov. 4. op vers 3. |
| |
| 28 Maer die 48 van den sweerde ontkomen, sullen uyt Egyptenlant wederkeeren in ’t lant van Iuda, 49 weynich in getale: ende het gantsche overblijfsel van Iuda, die in Egyptenlant gekomen 50 zijn, om aldaer als vreemdelingen te verkeeren, sullen 51 weten, wiens woort bestaen sal, 52 het mijne of het hare. |
| 48 Hebr. ontkomene des sweerts. |
| 49 Hebr. lieden van getal. Siet Gen. 34. op vers 30. ende vergel. bov. vers 14. |
| 50 And. waren, verstaende de ontkomene. |
| 51 D. ervaren, vernemen, ondervinden. alsoo in ’t volgende vers. |
| 52 Hebr. van my of van hen. D. dat van my is uytgegaen, of ’t gene dat van hen is uytgegaen. |
| |
| 29 Ende 53 dit sal u lieden het teecken zijn, spreeckt de HEERE, dat ick in dese plaetse 54 over u besoeckinge sal doen: op dat ghy wetet, dat mijne woorden 55 sekerlick over u bestaen sullen ten quade. |
| 53 Dat in ’t volgende vers verhaelt wort. |
| 54 D. u straffen sal. siet Gen. 21. op vers 1. |
| 55 Hebr. bestaende, ofte, oprijsende bestaen sullen. |
| |
| 30 Alsoo seyt de HEERE, Siet ick sal Pharao 56 Nophra, den Coninck van Egypten, geven in de hant sijner vyanden, ende in de hant der gener die sijne 57 ziele soecken: gelijck als ick Zedekia, den Coninck van Iuda, gegeven hebbe in de hant Nebucadrezars des Conincx van Babel, sijns vyants, ende die sijne ziele sochte. |
| 56 By de heydensche schrijvers genoemt Apries, by andere Vaphres. dese was een kints-kint van Pharao Necho, als Herodotus, in sijn tweede boeck betuygt. |
| 57 Die nae sijn leven staen. Siet Exod. 4. op vers 19. ende 2.Sam. 4. op vers 8. Herodotus schrijft dat hy van sijnen eygenen onderdaen, Amasis, overwonnen zijnde, ten laetsten den Egyptenaren, die tegen hem waren opgestaen, zy overgelevert, ende van haerlieden verworgt. Eenige meynen dat desen Apries den Propheet Ieremia heeft laten ombrengen, misschien om dese Prophetie, ende ter begeerte deser booser Ioden, dien hy hem mach hebben overgelevert om te steenigen. |
