Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
| Een Prophetie van de beroepinge der heydenen, vers 1, ende verstootinge der Ioden, van wegen hare wederspannicheyt, ende Afgoderie, 2. ende andre sonden, 4. doch den boetveerdigen wort belooft, dat sy sullen gereddet worden, 8. maer de verlaters des Heeren worden swaerlick gedreygt, 11. Ende de knechten des Heeren getroost, 13. insonderheyt met de belofte van het eeuwige leven, 17. Afgebeeldet door het nieuwe Ierusalem, 18. ende andre figuren, 20, etc. |
| |
| 1 ICk ben 1 gevonden van die, 2 die [nae my] niet en vraegden, ick ben gevonden 3 van de gene die my niet en sochten: tot het volck, 4 dat nae mijnen name niet genoemt en was, hebbe ich geseyt, 5 Siet [hier] ben ick, siet [hier] ben ick. |
| 1 Hebr. Eygentlick, gesocht. Verstaet hier by, ende gevonden, gelijcker staet Rom. 10.20. Dit spreeckt de Heere, ende ’t is een Prophetie van de beroepinge der heydenen, ende de verwerpinge der Ioden. Siet dese maniere van spreken, T.w. soecken, voor, soecken en vinden, Eccles. 3.6. ende verg. Gen. 12. op vers 15. |
| 2 Hebr. die niet en vraechden. |
| 3 D. van de heydenen, die vreemt waren van de burgerschap Israëls, etc. siet Eph. 2.12. |
| 4 Verstaet hier oock de heydenen, die eertijts Godes volck niet genaemt en wierden, siet Rom. 9.24, 25, 26. |
| 5 D. ick presentere my tot uwen besten, T.w. in, ende door de Predicatie des H. Euangelii. |
| |
| 2 Ick hebbe 6 mijne handen uytgebreyt den gantschen dach tot een 7 wederstrevich volck: die wandelen 8 op eenen wech die niet goet en is, 9 na sijne [eygene] gedachten. |
| 6 D. ick hebbe de Ioden door de predicatie der Propheten, ende daer na door de Apostelen steedts laten roepen, ende onderwijsen, maer sy en hebben’t niet ter herten genomen. Als de H. Schrift seyt, dat de menschen de handen uytbreyden, of uytspreyden, dat beteeckent bidden, als Exod. 9.29. ende 1.Reg. 8.22. Siet de aenteeck. aldaer. Maer alsser geseyt wort, dat Godt sijne handen uytspreyt, beteeckent het prediken, als hier, ende Prov. 1.24. Siet de aenteeck. aldaer. |
| 7 Siet Ies. cap. 1. op vers 23. d’Apostel Paulus, de Griecksche Translateurs volgende, heeft, tot een ongehoorsaem ende tegensprekende volck, ende hy seyt dat dit tot Israël gesproken is, Rom. 10.21. |
| 8 Als Psal. 36.5. het woort wech wort somtijts in de Heylige Schrift gebruyckt voor Religie, als Act. cap. 18. versen 25, 26. ende cap. 22. vers 4. |
| 9 Daer staet Psal. 94.11. dat des menschen gedachten de ydelheyt selve zijn. Siet oock Psal. 81.13. |
| |
| 3 Een volck 10 my gedurichlick tergende 11 in mijn aengesichte: 12 in hoven offerende, ende roockende 13 op tichelsteenen. |
| 10 T.w. door hare Afgoderye ende grouwelen. Siet Deut. 32.16. |
| 11 D. opentlick, stoutelick, onbeschaemdelick, contrarie van Godts verbot, Exod. 20.3. siet Iob cap. 1. vers 11. |
| 12 T.w. onder de groene boomen, nae de wijse der Afgodendienaers. Siet Ies. 1.29. ende 66.17. |
| 13 D. op de Afgodische altaren, die van tichelsteenen gemaeckt zijn, versmadende Godes goudenen altaer, dien Salomo hadde maken laten, 1.Reg. 7.48. |
| |
| 4 Sittende 14 by de graven, so vernachten sy 15 by de gene die bewaert worden, 16 etende swijnen-vleesch, ende daer is 17 sop van grouwelicke dingen in hare vaten. |
| 14 Om de doode voor de levendige te vragen, Ies. 8.19. ’t welck een grouwel is voor Godt, Deut. 18.11, 12. Siet Ies. 2.6. ende 8.19. |
| 15 D. nae sommiger meeninge, by de Afgoden, of, beelden der valscher Goden, die niet en bewaerden, maer mosten bewaert ende bewaeckt worden, op datse niet en souden gestolen worden. Doch andre verstaen’t van de doode lichamen, die de swarte-konstenaers plechten te bewaren, ende by nachte by de selve te blijven, om haer wat af te vragen. And. so vernachten sy in woeste plaetsen, of, in bewaerde begraeffenissen. |
| 16 Tegen Godes uytdruckelick verbot, (als zijnde onreyn) Levit. 11.7. Deut. 14.8. |
| 17 D. sop van het vleesch der verbodene dieren, die den Heere eenen grouwel zijn alsmense etet. And. stucken van onreyn, of, stinckende, of, verrot, [vleesch] is in hare vaten. Siet de aenteeck. Levit. 7.18. Doch men moet hier onder de boven-verhaelde grouwelen verstaen allerley overtredingen der wet Godes. |
| |
| 5 Die daer 18 seggen, 19 Houdt u tot u selven, ende en naeckt tot my niet, want 20 ick ben 21 heyliger dan ghy: Dese 22 zijn een roock in mijn neuse, een vyer 23 den gantschen dach brandende. |
| 18 T.w. tot den Prophete die haer wil straffen, ende tot boete vermanen. |
| 19 D. blijft van my, en naedert my niet. bekommert u met u selven. |
| 20 ’T zijn de woorden der pocchers ende schijn-heylige, andre trotsende, als seer heylige mannen zijnde, daer sy doch heel onreyn waren. siet Prov. 30.12. Luc. 18.11. Rom. 2.17. etc. |
| 21 Of, heylich, ten aensien van u. |
| 22 D. sy zijn my seer beswaerlick, daerom sal ickse in mijnen toorn verdelgen. And. sy zijn eenen roock in mijnen toorn, D. sy verdienen een groote straffe, die haer oock overkomen sal in mijnen toorn. alsoo wort roock, voor groote straffe genomen. Ies. 14.31. Apoc. 18.9, 18. ende 19.3. ende elders meer. |
| 23 D. geduerichlick brandende. so dat dit te verstaen is van het helsche vyer dat altoos brant, Marc. 9.45, 46, 48. |
| |
| 6 Siet 24 het 25 is voor mijn aengesichte geschreven: 26 Ick en sal niet swygen, maer ick sal vergelden, ja 27 in haren boesem sal ick vergelden, |
| 24 T.w. het afgodisch wesen der Ioden, daer van stracx gesproken is. |
| 25 T.w. op dat het niet vergeten en worde, ick sal het te sijner tijt wel straffen. Siet Exod. 17.14. Deut. 32.34. Siet de aenteeckeninge aldaer, ende Ierem. 17.1. |
| 26 Verstaet dit swygen niet so seer van met woorden te swijgen, als met de daet sich stille te houden, als Iud. 18.9. Siet de aenteeck. aldaer. Siet oock de aenteeck. 1.Reg. 22. op vers 3. |
| 27 D. overvloedelick, met volle mate. als Psal. 79. Siet de aenteeck. aldaer op vers 12. |
| |
| 7 Uwe ongerechticheden, ende uwer Vaderen ongerechticheden te gelijcke, seyt de HEERE, die geroockt hebben op de bergen, ende 28 my smaetheyt aengedaen hebben op de heuvelen: daerom 29 sal ick 30 haer voorich werck-loon in haren boesem weder toe meten. |
| 28 Of, gehoont hebben. T.w. met haren valschen gods-dienst. Siet Psal. 106.20, 21. |
| 29 D. ick salse straffen, gelijck sy wel verdient hebben met my tot toorn te verwecken. |
| 30 Of, haren eersten loon, T.w. dien sy met hare boosdaden verdient hebben. Siet Ies. 40. op vers 10. ende 62.11. |
| |
| 8 Alsoo seyt de HEERE, 31 Gelijck wanneermen most in een bos druyven vindt, men seyt, En verderftse 32 niet, want daer is 33 een segen in: alsoo sal ick ’t 34 om mijner knechten wille doen, 35 dat ickse niet alle en verderve. |
| 31 Hier geeft de Heere te kennen, dat, gelijck wanneer yemant gesinnet is eenen wijnstock uyt te roeyen, om dat hy geene goede vruchten en draecht, nochtans den selven verschoont, als hy eenige goede druyven aen den selven vint: Alsoo sal de Heere het kleyn overblijfsel der Israëliten sparen, van wegen het kleyn getal sijner uytvercorenen. Vergel. hier mede Ies. cap. 17. op vers 6. ende Rom. 11.5. |
| 32 T.w. de druyve. |
| 33 D. goeden wijn, komende van den segen des Heeren, ende daer voor hy te segenen, of te loven ende te bedancken is. |
| 34 D. om de godtsalige onder de Ioden, die my getrouwelick dienen. |
| 35 D. dat ick het gantsche volck niet en verderve. And. op dat ick’t niet alles en verderve. |
| |
| 9 Ende ick sal 36 zaet uyt Iacob 37 voortbrengen, ende uyt Iuda 38 eenen erf-besitter 39 van mijne bergen: ende mijne uytverkorene 40 sullen ’t erffelick besitten, ende mijne knechten sullen aldaer woonen. |
| 36 D. eenige weynige, als Rom. 9.29. Siet Ies. 1.9. met de aenteeck. De sin is, ick sal mijne kercke vermenichvuldigen, ende segenen. |
| 37 Of, uytvoeren, T.w. voor eerst uyt de Babylontsche gevanckenisse, ende daer na uyt de geestelicke gevanckenisse des duyvels. |
| 38 D. een kleyn hoopken, ’twelck de bergen besitte ende bewoone. |
| 39 D. Van het lant Iuda, ’twelck berchachtich is: De kercken ofte Gemeynten der geloovigen, ende daer na het rijcke der hemelen, worden door het berchachtich lant van Canaan, insonderheyt door den berch Zion, afgebeelt. siet Ezec. 36.1. etc. |
| 40 T.w. het lant. als Mat. 5.5. of, Ierusalem, als onder vers 19. |
| |
| 10 Ende 41 Saron sal tot een schaeps-koye worden, ende 42 het dal Achors 43 tot een runder-leger, voor mijn volck dat my gesocht heeft. |
| 41 D. hare kudden sullen in vruchtbare plaetsen weyden, met welcke woorden te kennen wort gegeven de overvloet der segeningen, die de kercke, ende een yeder litmaet der selver van Godt ontfangen soude. Want Saron was een vruchtbare ende lustige valleye, siet 1.Chron. 5.16. ende 27.29. Cant. 2.1. Ies. 33.9. |
| 42 Dit was oock een vruchtbaer dal, by Iericho gelegen. siet Ios. 7.26. Hos. 2.15. |
| 43 Of, tot een leger plaetse der runderen, of, tot een plaetse daer het vee nederliggen en rusten sal. |
| |
| 11 Maer ghy verlaters des HEEREN, 44 ghy vergeters van den berch mijner heylicheyt, ghy 45 aenrichters eener tafel voor die 46 bende, ende 47 ghy opvullers des drancks 48 voor dat getal. |
| 44 Of, ghylieden die mijnen heyligen berch vergetet, D. mijnen Tempel, ende den waren Godtsdienst, die in mijnen Tempel behoorde geoeffent te worden. Hy spreeckt de ongeloovige Ioden aen. siet Rom. 10.21. siet oock Psal. 106.21. |
| 45 De sin is, Na dat ghy uwen afgodischen offer verricht hebt, so set ghy u aen de tafel, ende etet van sulcke offerhanden. |
| 46 Het Hebr. woort beteeckent een bende, een troupe, eenen hoop, of heyr: siet Gen. 30.11. eenige verstaen hier het heyr des hemels, de Sonne, de Mane, ende de sterren. Vergel. Ier. 7.18. ende 8.2. ende 19.13. Andre houden het woort Gad in den text, ende verstaen daer door, d’een Iupiter, d’ander Mars, andre de fortune, andere de Sonne, andere, de gantsche bende der valscher Goden. |
| 47 Of, ghy vermengers, als Prov. 23.30. |
| 48 D. ter eere der sterren, die in grooten getale zijn. Hebr. lameni. dit behouden sommige in den text, als of het de name eeniges Afgodts ware. Andre nemen het voor een seker getal van sterren by malkanderen, ende setten ’t over, voor soo vele alsmen tellen kan, Te weten, aen soo veel afgoden alsmen soude kunnen tellen, D. aen een seer groot getal. sommige verstaen door dit woort, de mane. |
| |
| 12 49 Ick sal u lieden oock ten sweerde tellen, dat ghy alle u ter slachtinge 50 sult krommen, om dat ick 51 hebbe geroepen, maer ghy en hebt niet geantwoort, Ick gesproken hebbe, maer ghy en hebt niet gehoort, maer hebt gedaen dat quaet was in mijne oogen, ende hebt verkoren ’t gene daer ick geenen lust aen en hebbe. |
| 49 Of, wel aen. ick sal u lieden tellen, etc. Dit siet op het woort getal, vers 11. De sin is, Wel aen, dewijle ghylieden u versondicht aen ’tgetal, so sal ick u oock straffen met getal, ende soo vele als icker af telle, sullender met den sweerde omcomen. |
| 50 D. ghy sult moeten nederbucken, ende den hals uytstrecken voor de gene die u dooden sullen. |
| 51 T.w. door den mont mijner Propheten, door de welcke ick u mijnen wille hebbe laten verkondigen. Vergel. hier mede Prov. 1.24. Ier. 7.13, 27. Ies. 66.4. ende Mat. 23.34. |
| |
| 13 Daerom seyt de Heere HEERE alsoo, Siet mijne knechten 52 sullen eten, doch ghy lieden sult hongeren: siet, mijne knechten 52 sullen drincken, doch ghy-lieden sult dorsten: siet, mijne knechten sullen blyde zijn, doch ghylieden sult beschaemt zijn: |
| 52 . 52 Verstaet hier door eten ende drincken, het genieten der goeder gaven Godes. Siet Psal. 36. op vers 9. siet oock Levit. 26.10. |
| |
| 14 Siet, mijne knechten sullen juychen 53 van goeder herten, maer ghylieden sult schreeuwen van weedom des herten, ende van verbrekinge des geests sult ghy huylen. |
| 53 Hebr. Van goetheyt des herten. D. van vrolickheyt. siet Iud. 16. op vers 25. |
| |
| 15 Ende ghylieden sult uwen name mijnen uytverkorenen 54 tot eene vervloeckinge laten: ende de Heere HEERE sal 55 u lieden dooden, maer sijne knechten sal hy met 56 eenen anderen name noemen: |
| 54 Of, tot eenen eedt. dickwijls wierden de eeden gedaen met quaetwenschinge, ofte met vervloeckinge. Num. 5.21. staet, eenen eedt der vervloeckinge, siet de aenteeck. aldaer. het formulier van sulcke eedt-vervloeckingen was, de Heere stelle u als desen ofte dien: als te sien is Ierem. 29.22. D. op u moeten comen die plagen ende maledictien die op desen of dien gevallen zijn door Godes rechtveerdich oordeel. Siet ter contrarie het formulier van segeninge by desen ofte dien. Gen. 48.20. |
| 55 D. eenen yederen onder u lieden. |
| 56 D. sy en sullen niet meer Israëliten genoemt worden, maer Christenen. Act. 11.26. siet Gen. 32.28. oock beteeckent somtijts een nieuwe name, eenen nieuwen ende beteren staet, als Ies. 62.2. siet de aent. aldaer. |
| |
| 16 So dat, 57 wie sich segenen sal op aerden, die sal sich segenen 58 in den Godt der waerheyt: ende wie 59 sweeren sal op aerden, die sal sweeren 58 by den Godt der waerheyt, om dat 60 de voorige benautheden sullen vergeten zijn, ende omdatse voor mijne oogen verborgen zijn. |
| 57 D. wie sich selven alles goets, heyl, ende welvaert sal toewenschen. siet Deut. 29. op vers 19. |
| 58 . 58 D. in den waren, of, in den gewissen Godt. And. in den Godt Amen, of, in den Godt van Amen. waer by verstaen wort onse Heere Iesus Christus, die de warachtige Godt ende het eeuwige leven is, 1.Ioh. 5.20. ende hy wort Amen genoemt Apoc. 3.14. ende in hem sullen alle geslachten der aerde haer selven segenen, Gen. 22.18. |
| 59 Sweeren is een deel van godtsdienst. siet Psa. 63. op vers 12. |
| 60 D. soo wel de elenden die mijn volck geleden heeft, als de oorsaken der selver, te weten, hare sonden. |
| |
| 17 Want siet, 61 ick scheppe nieuwe hemelen, ende 62 een nieuwe aerde: ende de voorige dingen en sullen niet [meer] gedacht worden, noch en sullen 63 in het herte niet op-komen. |
| 61 Hebr. ick ben scheppende. D. ick ben gereet om te scheppen. alsoo oock vers 18. De sin is, Ick sal alles in Christo vernieuwen, of ick sal den heelen staet der kercke alsoo vernieuwen ende verbeteren, als of ick eenen nieuwen hemel, ende eene nieuwe aerde schiepe. Dit is wel ten deele geschiet in de eerste comste Christi, door de predicatie des H. Euangelii, ende de werckinge des H. Geestes, die den geloovigen des nieuwen Testaments rijckelick is medegedeylt geworden: Maer het sal eerst volkomelick geschieden in de tweede toekoemste des Heeren, als hy sijne kercke in het hemelrijcke opnemen sal. siet Ies. 66.22. 2.Pet. 3.13. Apoc. 21.1. |
| 62 D. de aerdsche heydenen sullen als nieuwe gemaeckt worden door de beroepinge tot de kennisse des H. Euangelii. siet Psal. 97.1. ende 98.3, 4. Apoc. 21.2. |
| 63 D. in gedachtenisse. Siet de aent. Ier. 3. op vers 16. ende cap. 7. op vers 31. |
| |
| 18 Maer weest ghy-lieden vrolick, ende verheucht u tot inder eeuwicheyt 64 [in] ’t gene dat ick scheppe: want siet, 65 ick scheppe Ierusalem eene verheuginge, ende 66 haer volck eene vrolickheyt. |
| 64 Of, [over] ’tgene dat ick scheppe. And. verheucht u inder eeuwicheyt, ghylieden die ick nieuwe scheppe. T.w. in Christo Iesu. siet Psal. 102.19. Eph. 2.10. |
| 65 D. ick sal mijn kercke, ende alle ledematen der selver met eeuwige ende hemelsche vreucht vervullen, want hier wort gesproken van het hemelsche Ierusalem. |
| 66 T.w. der stadt Ierusalems volck. |
| |
| 19 Ende 67 ick sal my verheugen 68 over Ierusalem, ende vrolick zijn 68 over mijn volck: ende 69 in haer en sal niet meer gehoort worden 70 de stemme der weeninge, noch de stemme des geschreeuws. |
| 67 Siet Ies. 62.5. |
| 68 . 68 D. van wegen. Vergel. Deut. 28.63. |
| 69 In Ierusalem, T.w. in het hemelsche Ierusalem. |
| 70 Want alle tranen sullen van hare oogen afgewasschen worden. Siet Ies. 25.8. ende 30.19. ende Apoc. 7.17. ende 21.4. |
| |
| 20 71 Van daer en sal niet meer wesen 72 een suygelinck van [weynich] dagen, noch een out-man die 73 sijne dagen niet en sal vervullen, want een jongelinck sal sterven 74 hondert jaer out zijnde, maer een sondaer hondert jaer out zijnde, sal vervloeckt worden. |
| 71 Of, daer uyt] T.w. van, of uyt Ierusalem. |
| 72 Of een sooch-kint. als Ies. 49.15. Hebr. een suygelinck der dagen. D. een jonck kint, of, een kint dat een jaer out zijnde sterft: want dagen beteeckent somtijts een jaer. als 1.Sam. 2.19. daer staet, het offer der dagen. voor, het jaerlicksche offer. |
| 73 T.w. die dagen, die tot eenen gemeynen ouderdom gehooren. |
| 74 Hebr. een hondert jaers sone, of, een sone van hondert jaer. siet de aent. Gen. c. 5. op vers 32. Alsoo stracx, Een sondaer een sone van hondert jaer. wat nu den sin van dit geheele veersken aengaet, die is geestelic, ende schijnt desen te zijn, Die eeuwe sal veel anders zijn, als nu: heden ten dage stervender vele, noch kinderen zijnde: andre, wel eeniger mate out zijnde, het zy 60 of 70 jaren, maer weynige die haren vollen ouderdom beleven, ende tot hare 100 jaren komen: Maer als dan sal het met den eenen gaen, als met den anderen, met de jongelingen, als met de oude, sy alle sullen hare dagen vervullen. Dit bevesticht hy aldus: Want een jongelinck hondert jaer outzijnde, sal sterven, D. een kint en sal geen kint sterven, maer het sal den vollen tijt sijnes levens vervullen, maer een sondaer van hondert jaren sal vervloeckt worden, D. een kint sal in’t rijcke Christi geluckiger zijn, als een out man in het rijcke der werelt, want een kint sal in het rijcke Christi eene gelucsalige volmaecktheyt des levens verkrijgen: maer in het rijcke der werelt, sal een sondaer, als hy sal schijnen tot de volmaecktheyt des levens gekomen te zijn, vervloeckt wesen. Andre nemen’t ende verklaren’t aldus: Van daer en sal niet meer wesen een suygelinck [of kindeken] van dagen, noch een out man, wiens dagen niet sullen vervult worden: maer een sondaer van 100 jaren, sal vervloeckt zijn, D. hoe hy langer leven sal, hoe hy meer vloecks sal onderworpen zijn. |
| |
| 21 Ende 75 sy 76 sullen huysen bouwen ende bewoonen: ende sy sullen wijngaerden planten, ende der selver vrucht eten. |
| 75 T.w. mijne knechten, vers 13. |
| 76 D. sy sullen met allerley segen Godes verheucht worden. Vergel. Deut. 28.3. etc. ende Levit. 26.4..... 16. Doch onder den tijdelicken segen die Godt in de wet belooft, moetmen hier ende elders den geestelicken ende eeuwigen segen verstaen. |
| |
| 22 77 Sy en sullen niet bouwen, dat het een ander bewoone, sy en sullen niet planten, dat het een ander ete: want de dagen mijnes volcx sullen zijn 78 als de dagen eenes booms, ende mijne uytvercorene sullen het werck harer handen 79 verslijten. |
| 77 Dit vers geeft te kennen, dat sy van die vloecken, die de wet den ongehoorsamen dreycht, Deut. 28.30. sullen gevrijt zijn. |
| 78 D. stijf, vaste, bestendich. Siet Psal. 52.10. ende 92.13. |
| 77{79} Of out maken, of bestandich maken, D. sy sullen’t lange genieten, dewijle sy lange sullen leven. |
| |
| 23 Sy en sullen niet 80 te vergeefs arbeyden, nochte baren 81 ter verstooringe: 82 want sy zijn 83 het zaet der gesegenden des HEEREN, ende 84 hare nacomelingen met haer. |
| 80 Of, tot ydelheyt. Siet Levit. 26.16.... 20. |
| 81 Alsoo namelick, dat hare kinderen van de vyanden souden omgebracht, ofte gevanckelick wech gevoert worden. Siet Deut. cap. 28. versen 32.... 41. |
| 82 Of, maer sy sullen zijn. |
| 83 D. kinderen. |
| 84 D. hare kints kinderen. Siet Ies. 44.3. |
| |
| 24 Ende het sal geschieden 85 eer sy roepen, so sal ick antwoorden: terwijle dat sy noch spreken, so sal ick hooren. |
| 85 Want Godt weet wat wy van noode hebben eer wy bidden, Mat. 6.8. Siet Psal. 145.18. ende siet een exempel Gen. 24.15. |
| |
| 25 86 De wolf ende ’tlam sullen 87 t’samen weyden, ende 88 de Leeuw sal stroo eten, als een runt, ende 89 stof sal de 90 spijse der slange zijn: sy en sullen geen quaet doen noch verderven op mijnen gantschen Heyligen berch, seyt de HEERE. |
| 86 D. de wreede boose menschen sullen veranderen, ende als kleyne kinderen worden. siet Mat. 18.3. ende Ies. cap. 11. versen 6, 7, 8, 9. |
| 87 Hebr. als een. |
| 88 Het Hebr. woort beteeckent eygentlick eenen verscheurenden leeuw. |
| 89 De sin is, De slange sal in hare holen verborgen blijven, ende en sal niemant soecken schade te doen, maer sal te vreden zijn met stof te eten, gelijck Godt haer verordineert heeft Genes. 3.14. |
| 90 Hebr. haer broot. |
