Statenvertaling.nl

sample header image

Jesaja 30 – Statenvertaling editie 1637

Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)

Edities SV:    

Bijbelboek:    

Hoofdstuk: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66
Inleiding Bijbelboek
Weergave: Met kanttekeningenZonder kanttekeningen

Jesaja 30

De Heere dreycht de Ioden die by de Egyptenaren hulpe sochten, vers 1. ende voorseyt, datse van geener weerde zijn en sal, 3 etc. de Heere beveelt den Prophete, dat hy sijne prophetye soude beschrijven, 8. ende hy klaecht over sijnes volcx wederspannicheyt, 9. daerom dreycht hy haer, dat Ierusalem soude verwoest worden, 13 etc. Maer belooft dat hy sich over de boetveerdige soude ontfermen, 18. ende dat hy haer getrouwe Leeraers geven soude, 20. diese hooren souden, 21. verwerpende de Afgoden, 22. Een belofte van segeninge der vruchten, 23. ende grooter heerlickheyt ende vreucht, 25 etc. Een Prophetye van de verdelginge des Assyrischen krijchsvolcks, door den heftigen toorn des Heeren, 27 etc. ende de blijtschap des volcks Godes daer over, 29.
 
1 WEe 1 den kinderen die afvallen, spreeckt de HEERE, 2 om eenen raetslach te maken, 3 maer niet uyt my; ende om [haer] met 4 eene bedeckinge te bedecken, maer 5 niet [uyt] mijnen geest: 6 om sonde tot sonde te doen.
1 Verstaet de boose ende onbestendige burgeren binnen Ierusalem.
2 Om een verbont op te richten met den Coninck van Egypten (als vers 2.) tegen den Coninck van Babel, na dat desen Coninck haer onder sijne heerschappye gebracht hadde.
3 My geenen raet gevraecht hebbende, maer hare eygene fantasye ofte goetduncken volgende.
4 Aldus noemt hy de beschuttinge des Conincx van Egypten.
5 D. Niet door ingeven mijns Geests.
6 Namelick de sonde des vertrouwens op menschelicke hulpe, tot de sonde der meyn-eedicheyt in het afwijcken van den Coninck te Babel. Siet Ezech. cap. 17. versen 13, 14, 15. ofte de sonde, van Godt te verlaten, ende op menschen te betrouwen. Verg. Ier. 2.13.
 
2 7 Die gaen om af te trecken in Egypten, ende 8 en vragen mijnen mont niet: om haer te stercken met de macht van Pharao, ende om haren toevlucht te nemen 9 onder de schaduwe van Egypten.
7 Hoe de Coningen van Iuda hare Ambassadeurs nae Egypten gesonden hebben om een verbont met den Coninck aldaer te maken, siet Ier. 2.18. ende 37.7. Ezech 17.15.
8 T.w. noch door de Propheten, noch door den hoogen-Priester.
9 Dat is, onder de bescherminge: In plaetse van dese maniere van spreken, staeter Ruth cap. 2. vers 12. onder de vleugelen.
 
3 Want de sterckte van Pharao sal u lieden tot schaemte zijn, ende dien toe-vlucht onder de schaduwe van Egypten tot schande.
4 Wanneer 10 sijne Vorsten sullen geweest zijn tot 11 Zoan, ende sijne 12 Gesanten sullen gekomen zijn tot nae by 11 Chanes:
10 T.w. des Conincks Iudae. Siet Ezech. 17.15. Anders hare Vorsten] T.w. des Ioodschen volcks.
11 . 11 Dit zijn steden in Egypten gelegen. Siet de aent. Num. 13.22. Psal. 78.12. Chanes is Daphne. Siet Ier. 2. op vers 16. ende 43. op vers 7.
12 Of, boden.
 
5 13 Hy salse 14 alle 15 beschaemt maken door een volck a dat haer geen nut en kan doen, noch tot hulpe, noch tot voordeel, maer tot schande, ende oock tot smaetheyt zijn sal.
13 T.w. Godt, ofte, de Coninck van Egypten.
14 T.w. alle die van Ierusalem, soo de Gesanten, als de ondersaten.
15 D. Verachtsaem. And. hy salse alle stinkende maken. T.w. de Egyptenaren. siet Ier. 37.7.
a Ier. 2.36.
 
6 Den 16 last der beesten, 17 van ’t zuyden: 18 nae het lant des angstes, ende der benautheyt, van waer de stercke 19 Leeuw, ende de oude Leeuw is, 19 de Basiliscus, ende 19 de vyerige vliegende drake; hare goederen sullen 20 sy voeren op den rugge der veulens, ende hare schatten op de bulten der kemelen, 21 tot het volck [dat haer] geen nut en sal doen.
16 D. de Prophetie tegen de Ioden, aengaende de kemelen, of andre last-dragende beesten, welcke sy nae Egypten schickten, met geschencken beladen, om van den Coninck in Egypten hulpe te versoecken tegen de Chaldeen.
17 D. nae Egypten, aldus genoemt, om dat het den Ioodschen lande zuydelick leyt.
18 Aldus wort Egypten genoemt ofte beschreven, om dat den Ioden eertijts aldaer veel angst ende benaeutheyt was over-komen, ende noch over-komen soude den genen die daer hulpe ende troost versochten.
19 . 19 . 19 Sulcke schadelicke, veninige, verscheurendedieren, wordender in Egypten vele gevonden. Eenige verstaen by dese dieren, de krijchslieden uyt Egypten, van de welcke de Ioden niet dan schade ende verderf te verwachten en hadden.
20 T.w. d’ Ambassadeurs der Ioden, die den Coninck in Egypten groote geschencken brochten.
21 D. Tot de Egyptenaers. als vers 5.
 
7 Want 22 Egypten sal ydelick, ende te vergeefs helpen: daerom hebbe ick hier over geroepen: Stil sitten sal 23 haer sterckte zijn.
22 D. der Egyptenaren hulpe sal ydel ende te vergeefs zijn.
23 T.w. der Ioden. Verg. ond. vers 15. Hebr. Rahab-hem-schabet. welcke woorden andere aldus verduytschen: Rahab is ophoudinge, of, Rahab sal ophouden, D. Egypten sal stille sitten, of, ophouden, D. ten sal geen hulpe meer bewijsen. siet Ier. 37.7. Egypten wort meermaels van de Propheten Rahab genoemt, als Ies. 51.9. ende Psal. 87.4. siet de aent. aldaer.
 
8 24 Nu [dan] gaet henen, 25 schrijft 26 voor hen op een tafel, ende teeckent het in een boeck, op dat het 27 blijve 28 tot den laetsten dach, voor altoos, tot in eeuwicheyt.
24 Dit zijn de woorden des Heeren tot den Prophete.
25 T.w. tot een getuygenisse tegen haer. vergelijckt dit met Deut. 31.19. ende Ies. 8.1.
26 Of, by hen. T.w. de burgeren van Ierusalem.
27 Hebr. zy. siet Psal. 37. vers 18.
28 Of, tot den toekomenden dach.
 
9 Want het is 29 een wederspannich volck, ’t zijn leugenachtige kinderen: kinderen die des HEEREN 30 wet niet hooren en willen.
29 D. een volck dat elcke reyse van den Heere afvalt, ende tegen hem rebelleert.
30 Of leere.
 
10 Die daer seggen 31 tot de Sienders, 32 En siet niet: ende tot de 33 Schouwers, en schouwt ons niet wat recht is; 34 spreeckt tot ons sachte dingen, schouwt ons 35 bedriegerijen.
31 Dat is, Tot de Propheten. siet 1.Sam. 9.9.
32 D. en propheteert niet, als of sy seyden, Of u schoon Godt wat openbaert, so en verkondicht het niet, maer verswijcht het, als of ghy’t niet gesien noch gehoort en hadt.
33 Of besichtigers, D. Propheten,
34 Als of sy seyden, Maer predickt ons wat lieflick ende aengenaem is.
35 Of, bespottingen.
 
11 Wijckt af 36 van den wech, maeckt u van de bane: 37 laet den Heyligen Israëls van ons ophouden.
36 D. van u ampt ende beroepinge.
37 D. en spreeckt ons niet meer van het woort ende dreygingen des Heeren.
 
12 Daerom, soo seyt de Heylige Israels, om dat ghylieden 38 dit woort verwerpt, ende vertrouwt 39 op onderdruckinge, ende verkeertheyt, ende steunt 40 daer op:
38 D. dese Prophetye, ’t gene dat ick u lieden door mijnen Prophete late verkondigen, belangende de hulpe der Egyptenaren, die hy u afraet.
39 D. op uwe quade practijcken, streckende tot onderdruckinge der armen ende onnooselen. And. op onderdruckinge, T.w. der Propheten, die u ten besten raden. siet Ier. 20.2. ende 26.11. ende 37.15, 16.
40 T.w. op de onderdruckingen.
 
13 Daerom sal u lieden dese misdaet zijn 41 gelijck een vallende scheure uytwaerts gebogen in eenen hoogen muer, b diens breucke haestelick, in eenen oogenblick komen sal.
41 De sin is, uwe sonden sullen oorsake zijn van uwen subyten onderganck, gelijck een muer die vol spleten en reten is, ende die uytgebogen is, lichtelick instort, ende neder-valt. Vergel. Psal. 62. vers 4. ende de aent. aldaer.
b Ies. 29.5.
 
14 Ia 42 hy 43 salse verbreken, 44 gelijck een c potte-backers kruycke verbroken wort; 45 in ’t brijselen en sal hy niet verschoonen: alsoo dat 46 van hare verbrijselinge niet eenen scherf en sal gevonden worden, om vyer uyt den heert te nemen, of om water te scheppen uyt eene 47 gracht.
42 T.w. de Heere, of de vyant.
43 T.w. Ierusalem ende d’ andre steden van Iuda, ja oock de geheele Natie der Ioden, den Geestelicken ende den wereltlicken stant.
44 Hebr. nae de verbrekinge der vlessche eenes potte-backers.
c Ier. 19.11.
45 D. men salse geheelick verbryselen, datter niet geheels aen blijven en sal. Vergelijckt Ierem. 19.11.
46 D. uyt hare gebrokene stucken.
47 Of greppe, putt, poel.
 
15 Want alsoo seyt de Heere HEERE de Heylige Israels, 48 Door wederkeeringe ende ruste soudt ghylieden 49 behouden worden; in stilheyt ende in 50 vertrouwen soude uwe sterckte zijn, doch 51 ghy en hebt niet gewilt;
48 D. indien ghylieden wederkeerdet, of af-stant dedet, T.w. van u godtloos leven, ende voornemen van hulpe te gaen soecken in Egypten, in geduldicheyt uwe zielen besittende, ende op Godt hopende. siet boven vers 7.
49 Of, verlost worden.
50 T.w. op Godt.
51 D. ghy en hebt desen raet niet willen gehoorsamen.
 
16 Ende ghy segt, Neen; maer op peerden 52 sullen wy vlieden, 53 daerom sult ghy vlieden: ende, 54 op snelle [peerden] sullen wy rijden, daerom sullen 55 uwe vervolgers [oock] snel zijn.
52 T.w. als de Babyloniers ons te sterck vallen. And. vlieden, D. hier en daer omme-loopen, soo lange tot dat wy hulpe vinden.
53 T.w. om dat ghy dus wederspannich zijt, ende aldus spreeckt. siet de vervullinge, 2.Reg. 25.4. Ier. 39.4. ende 52.7.
54 Of, op lichte, ras loopende [peerden].
55 T.w. de Babyloniers.
 
17 56 Een duysent van het schelden eens eenigen, van het schelden van vyve sult ghy [alle] vlieden: d tot dat ghy over-gelaten wort gelijck 57 een mast op den top van eenen berch, ende als een baniere op eenen heuvel.
56 Vergelijckt dit met Levit. 26.8, 36. Deut. 28.25. ende 32.30.
d Ies. 17.6. ende 24.6, 13.
57 Of, mast-boom, hooge pale, gedencteecken, hooch-verheven gedenckteecken, een op-gerecht hout of hoogen boom sonder tacken of bladen. De Prophete wil hier mede te verstaen geven, dat de gene die over-blijven souden, wel dunne gezaeyt souden zijn, ende soo lichtelick om sien en tellen, als een mast-boom, of, hooge pale, op eenen berch.
 
18 Ende 58 daerom sal de HEERE 59 wachten, 60 op dat hy u genadich zy, ende 61 daerom sal hy verhoocht worden, op dat hy sich over u lieden ontferme, want de HEERE is 62 een Godt des gerichtes: e welgelucksalich zijn die alle die hem verwachten.
58 Dit is een vertroostinge voor de geene die de Heere soude laten overblijven.
59 T.w. op uwe boete ende beterschap.
60 U verlossende uyt uwe gevanckenisse.
61 T.w. door sijne oordeelen, door de welcke ghy sult gebracht worden tot boete ende beterschap.
62 D. die geen dinck lichtveerdelick en doet, maer alles met reden, die de straffen weet te matigen: als Ier. 10.24. daer aldus staet, Castijt my, Heere, maer met mate, of, oordeel, gerichte. Godt de Heere straft het gene dat straffens weerdich is, ende bewijst genade den genen die haer bekeeren.
e Psal. 2.12. ende 34.9. Pro. 16.20. Ier. 17.7.
 
19 Want 63 het volck sal in Zion woonen, te Ierusalem: 64 ghy en sult gantschelick niet weenen, 65 gewisselick sal hy u genadich zijn 66 op de stemme uwes geroeps, so haest als hy die hooren sal, sal hy u 67 antwoorden.
63 T.w. het Ioodsche volck, na dat het uyt de Babylonische gevanckenisse sal verlost zijn: ’twelck een voorbeelt geweest is der geestelicke verlossinge des volcks Godes door Christum.
64 Of, Ghy en sult niet meer soo seer, of soo vele weenen. Hebr. Ghy en sult met weenen niet weenen. T.w. niet soo veel of soo seer, als ghy te vooren hebt gedaen, doe ghy in de Babylonische gevanckenisse zijt gevoert geworden. siet Psal. 137.
65 Hebr. hy sal met genadich zijn genadich zijn. Hy] T.w. de Heere.
66 D. als ghy hem in uwe gevanckenisse om verlossinge sult aenroepen.
67 D. verhooren.
 
20 De 68 Heere sal ulieden [wel] broot der benautheyt, ende wateren der verdruckinge geven: maer uwe leeraers en sullen niet meer 69 als met vleugelen wech vliegen, maer uwe oogen 70 sullen uwe leeraers sien.
68 D. de Heere sal u lieden wel wederom in cruys en tegenspoet laten vervallen, maer uwe zielen sal hy met de spijse sijnes woorts, ende met den dranck der predicatie verquicken ende verstercken, u en sullen geen leeraers ontbreken, hy sal maken dat ghy altijt eenige by u hebben sult, T.w. na dat Christus, in de werelt sal gekomen zijn, die selfs by u lieden sal prediken, als oock sijne Apostelen ende discipulen, die hy daer na senden sal in de gantsche werelt om het Euangelium allen volcken te prediken. Mat. 28.19. And. de Heere sal u [in] droeffenisse broot, ende in verdruckinge water geven, etc. Dit is vervult ten tijde der Machabeen.
69 Of, gevleugelt zijn. D. soo haestelick als of sy vleugels hadden. Gelijck geschiet is in verscheydene voorgaende tijden, ende insonderheyt van den tijt des Propheten Malachiae, tot op Iohannem den dooper. Siet Mal. c. 4. vers 4, 5. Psal. 74.9.
70 And. [geduerichlick] sien. D. steets by u hebben, met lust en vreucht de selve aenschouwende, ende met yver hare predicatien aenhoorende.
 
21 Ende uwe ooren sullen hooren het woort 71 [des genen die] achter u is, seggende, Dit is 72 de wech, wandelt in den selven, 73 als ghy soudt afwijcken ter rechter, of ter slincker-hant.
71 D. Godt sal u als nagaen, u voeren ende leyden met sijn woort ende geest, gelijck een paedagogus of leermeester, sijne discipulen voor hem gaen laet, om te beter op haer te passen.
72 T.w. de wech die ten hemel leydt.
73 Als of hy seyde, Soo haest als ghy van den rechten wech soudet af-treden, so sal u de Heere met den staf sijnes woorts wederom op den rechten wech brengen. siet Psal. 23.
 
22 Ende ghylieden sult 74 voor onreyn houden 75 het decksel uwer silveren gesneden beelden, ende 76 het overtrecksel uwer gouden gegoten beelden: ghy sultse wechwerpen gelijck een maen-stondich-kleet, ende tot elcx van dien seggen, 77 Henen uyt.
74 Of, als yet onreyns verachten, ende van u weeren. De sin is, Ghy sult d’Afgoderye t’eenemael verlaten, als strydende met den suyveren godts-dienst.
75 D. uwe gesnedene beelden, die met silver ofte gout overdeckt zijn. Hebr. der gesnedene beelden uwes silvers, D. die van u silver gemaeckt zijn. Alsoo stracx, uwes gouts.
76 D. uwe gegotene beelden met gout over-deckt ofte bekleet, of verciert. Het Hebr. woort siet op den cierlicken Ephod des hoogen-priesters, van welcken te lesen is, Exod. 28.6, etc.
77 Of, packt u wech, Hebr. gaet uyt.
 
23 Dan sal 78 hy 79 uwen zade, 80 daer mede ghy het lant bezaeyt hebt, regen geven, ende 81 broot van des lants inkomen, ende dat selve sal vet ende 82 smoutich zijn: U vee sal te dien dage [in] een wyde landouwe weyden.
78 T.w. de Heere.
79 Hebr. hy sal den regen uwes zaets geven, T.w. dien regen, dien u zaet van doene heeft, soudet wel ende vruchtbaerlick op-wassen.
80 Of, als ghy het lant bezaeyt hebt.
81 And. broot des lants voort-komste, D. coorn, dat uyt het lant her-voor-comt.
82 Of, olyeachtich.
 
24 Ende de ossen, ende esel-veulens, die het lant bouwen, sullen 83 suyver voeder eten, ’t welcke 84 verschuddet is met den werp-schoffel, ende met den wan:
83 Of, reyn. Hebr. gedeessemt, D. aengenaem, smakelick. Of, suyver voeder. T.w. sonder caf, of andre onreynicheyt, van wegen den grooten overvloet der vruchten die dan wassen sullen.
84 Of, verschoten, verwant is, met de schuppe, ofte werp-schoffel.
 
25 Ende 85 daer sullen op allen hoogen berch, ende op allen verhevenen heuvel 86 beecxkens, [ende] water-vlieten zijn, 87 in den dach der groote slachtinge, wanneer 88 de torens vallen sullen.
85 D. Godt sal met sijne overgroote genade ende segen alles soo overvloedelick overstelpen, dat oock die menschen haer sullen bekeeren ende vruchten dragen, die van nature hart, dorre, ende onvruchtbaer waren, gelijck de hooge bergen ende heuvelen.
86 Of, waterspruytingen. T.w. om de hooge bergen ende heuvelen te bevochtigen ende vruchtbaer te maken.
87 T.w. na dat de Babyloniers door de Persen ende Meden sullen omgebracht zijn.
88 T.w. de torens der stadt Babel, of, de geweldige Vorsten ende tyrannen die daer in zijn.
 
26 Ende 89 het licht der Mane sal zijn, als het licht der Sonne, ende het licht der Sonne sal 90 sevenvoudich zijn: als 91 het licht van seven dagen, ten dage 92 als de HEERE de breucke sijnes volcks sal verbinden, ende 93 de wonde 94 daer mede het geslagen is, genesen.
89 D. uwe vreucht sal seer groot zijn, Voor eerst als ghy wederom in u vaderlant sult wederkeeren, maer insonderheyt, als Christus verschijnen sal, alsdan sal het licht sijner kennisse, ende de heerlickheyt welcke Godt sijne kercke geven sal, seer voortreffelick zijn. Siet Ies. 24.23. ende de schriftuer-plaetsen aldaer aengeteeckent.
90 Of, sevenmael grooter.
91 Of, schijn, of, schijnsel. De sin is, De glans der sonne sal soo groot zijn, als offer seven sonnen te gelijcke schenen, ende als of het licht van seven klare dagen in een gesmolten, of t’samen vereenicht waren: Verstaet dit alles van het over-groote geestelic licht der kennisse in geestelicke saken.
92 D. als de Heere sijn volck uyt Babel verlossen, ende in het Ioodsche lant weder brengen sal: maer insonderheyt als hy hen Christum, den waren medecijn-meester der ziele, senden sal, die haer de sonden vergeven, ende door den H. Geest wederbaren sal.
93 Hebr. de wonde sijner slaginge, of plage.
94 Of, die hem geslagen is.
 
27 Siet, 95 de Name des HEEREN komt 96 van verre, 97 sijn toorn brant, ende 98 de last is swaer: sijne lippen zijn vol gramschaps, ende sijne tonge als een verteerende vyer.
95 D. Godt selfs, of, sijne macht ende heerlickheyt.
96 T.w. van den hemel, van waer Godt sijnen Engel gesonden heeft, om de Assyriers in het leger van Sanherib te verslaen.
97 T.w. tegen de vyanden sijner kercke, ende by namen tegen de Assyriers.
98 Of, verheffinge, T.w. des toorns Godes. het Hebr. woort wert voor verheffinge gebruyckt Iud. 20.40. ende Ier. 6.1. ende elders.
 
28 Ende f sijn 99 adem is als een overloopende beke, [die] tot aen den hals toe 100 raeckt: om de heydenen 101 te schudden 102 met een 103 schuddinge der ydelheyt, ende als een 104 misleydenden toom in de kinnebackens der volckeren.
f Ies. 8.8.
99 Of, geblaes.
100 Hebr. deylt, T.w. in twee deelen, alsoo dat het bovenste. T.w. ’t hooft, uyt-steeckt, ende het onderste onder ’t water is.
101 Of te wannen, te verstroyen, siften.
102 D. tot dat sy te niete comen, of, diese te niete maken sal.
103 Of, sifte, wanninge.
104 Hebr. doende dwalen. D. haer verstroyende, dat sy niet en weten waer in, of waer uyt, ’tis een gelijckenisse genomen van de beesten die men met den toom leydet waer men wil.
 
29 105 Daer sal een lof-sanck by u lieden zijn, gelijck inder nacht wanneer 106 het feest geheylicht wort: ende blijtschap des herten, gelijck eenes die met pypen wandelt, om te komen 107 tot den berch des HEEREN, 108 tot den rotzsteen Israëls.
105 T.w. Als d’ Assyriers door den Engel des Heeren sullen verslagen zijn. siet Psal. 42.9.
106 ’Tschijnt dat de Prophete siet op het feest der ongesuerde brooden, ’t welck de Ioden hielden des nachts als sy het paesch-lam aten, daer by sy eenen lof-sanck songen, Exo. 12.8. Mat. 26.30. Siet Psal. 42.5.
107 D. tot den Tempel, in welcken de Heere sijne wooninge heeft.
108 D. tot den Heere Christum, op welcken sich het volck van Israël hadde te verlaten.
 
30 Ende de HEERE sal 109 sijne heerlicke stemme doen hooren, ende 110 de nederlatinge sijnes arms doen sien, met grimmicheyt van toorn, ende een vlamme des verteerenden vyers, stralen, ende 111 eenen vloet, ende hagel-steenen.
109 Hebr. de heerlickheyt sijner stemme. D. den donder, ende andre uytwendige teeckenen sijnes toorns tegen de vyanden sijner kercke. siet Psal. 29. op vers 3.
110 T.w. als hy sijnen krachtigen arm sal nederlaten om d’Assyriers te slaen, namelick in de belegeringe der Stadt Libna, ofte, sijnen optocht nae Ierusalem. Siet 2.Reg. 19. vers 8. ende 35.
111 Als Ies. cap. 4. vers 6.
 
31 Want 112 door de stemme des HEEREN sal Assur te morsel geslagen worden, [die] met de roede sloech.
112 Als vers 30.
 
32 Ende 113 al waer die 114 gegrontveste 115 staf doorgegaen sal zijn (op welcken de HEERE dien 116 sal hebben doen rusten), 117 [daer] sal men met trommelen ende harpen zijn: want met bewegende bestrydingen sal hy 118 tegen haer strijden. 119
113 T.w. in ’t Ioodsche lant. Hebr. alle doorganck des gegrontvesten stafs.
114 T.w. van Godt. D. die door Godes ordonnantie gestelt is.
115 D. vyantlicken inval der Assyriers.
116 Of, geleyt sal hebben.
117 De sin is, Na dat de Engel de Assyriers sal verslagen hebben, so salmen over al in het lant Iuda den Heere met lofsangen prijsen, men sal over al vrolick zijn van wegen dese victorie. Siet dergelijcke exempel Exod. 15.20. ende 1.Sam. 18.6. And. op welcken de Heere dien sal geleyt hebben met trommelen ende met harpen, of, sal met trommelen ende met harpen zijn.
118 T.w. tegen het krijchsvolck der Assyriers. And. tegen dien, T.w. staf. in het Hebr. is soo het een als het ander.
119 Dit 32 vers verduytschen eenige aldus: Ende het sal geschieden over al daer die gegrontveste staf, dien de Heere op hem [T.w. den Assyrier] sal doen rusten, sal gepasseert [of, door-gegaen zijn] met trommelen ende met harpen, dat [lant] sal hy bestryden met stryden der schuddinge. De sin is, Indien eenich lant dien staf, dien men wel met droeffenisse ende leetwesen mocht ontfangen, met trommelen en harpen, D. met blijtschap ontfangt, dat sal de Heere bestryden met bestrijdingen der beweginge. D. dat het alles sal schudden ende beven met een groote beweginge.
 
33 Want 120 Tophet is van gisteren bereydt, [ja] hy is oock voor 121 den Coninck bereydt, 122 hy heeft hem diepe [ende] wijt gemaeckt: 123 sijns brandt-stapels vyer, ende hout, is veel, de adem des HEEREN sal 124 hem aensteken als eenen swevel-stroom.
120 Hebr. Tophthe. D. Topheth, als Ier. 7.31. ende 19.6. siet 2.Reg. 23. de aent. op vers 10. Verstaet hier door Topheth, niet alleen het graf maer oock het helsche vyer, dat allen vyanden Godes, ende vervolgeren sijner kercke bereyt is.
121 Verstaet hier Sanherib den Coninck van Assyrien.
122 T.w. de Heere.
123 T.w. des Tophets.
124 Of, dien, T.w. den brant-stapel. of, sal die T.w. roede, of, dien. T.w. staf, daer van gesproken is, vers 31. of verstaet dit van Topheth.

Einde Jesaja 30