Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
| De Prophete voert Godt in, als komende met groote Majesteyt om sijn volck solemnelick te richten, stercklick betuygende, waer in de ware ende Godt aengename Godts-diensticheyt niet en bestae, ende waer in sy ter contrarie bestae: met eene heftige overtuyginge der Godt-vergetende huychelaren ende verbont-brekers, dreyginge van eeuwich verderf, so sy haer niet en beteren, ende belofte van salicheyt aen de gene die hem recht dienen. |
| |
| 1 EEn Psalm 1 Asaphs. De 2 Godt der goden, de HEERE spreeckt, ende roept de 3 aerde; van den op ganck der Sonne, tot aen haren onderganck. |
| 1 Ofte, voor Asaph, dat is, hem ofte sijnen nakomelingen ter handen gestelt, om in Godts kercke te gebruycken: gelijck Iacob ende Israel dickwils genomen worden voor de Israeliten ofte Iacobs nakomelingen, ende Aaron voor Aarons nakomelingen, 1.Chr. 12.27. Alsoo kanmen oock door Asaph somtijts verstaen sijne nakomelingen. Asaph was een Oppersangmeester ende oock een Siender, ofte Prophete. Siet 1.Chron. 25.1, etc. ende 2.Chron. 29.30. |
| 2 Siet Deut. 10. op vers 17. ende Psal. 82.1. Sommige verstaen, dat hier drie onderscheydene namen Godts by een gevoecht zijn, El, Elohim, Iehova, vergel. Iosu. 22.22. |
| 3 Dat is, inwoonders der aerde. |
| |
| 2 Uyt Zion, de 4 volkomentheyt der schoonheyt, 5 verschijnt Godt blinckende. |
| 4 Dat is, die volkomen schoon is, ten aensien des reynen Godts-diensts, der heylige vergaderingen, der Arke des verbonts, etc. ende aller geestelicke beteeckende saken. Vergel. Psal. 48.3. Thren. 2.15. 1.Pet. 1.10, 11, 12. |
| 5 Ofte, is Godt blinckende verschenen. Vergel. Deut. 33.3. sommige nemen’t aldus: Godt heeft de volkomenheyt der schoonheyt uyt Zion doen verschijnen. |
| |
| 3 Onse Godt sal 6 komen ende sal niet 7 swijgen: een 8 vyer voor sijn aengesichte sal verteeren; ende rontom hem sal het seer stormen. |
| 6 Vergel. Apoc. 22.20. |
| 7 Ofte, stille zijn. siet Iud. 18. op vers 9. |
| 8 Vergel. Deut. 4.24. 2.Sam. 22.9. ende Psal. 18.9. |
| |
| 4 Hy sal roepen tot den 9 hemel van boven, ende tot de aerde, om sijn volck te richten. |
| 9 Om die als tot getuygen te nemen, siet Deut. 4. op vers 26. |
| |
| 5 10 Versamelt my mijne gunst-genooten, die 11 mijn verbont maken met offerhande. |
| 10 Verg. Mat. 24.31. Dit zijn Godts woorden, waer mede hy ingevoert wort, gelijck als door sijne sentboden, sommerende ende verdachvaerdende sijn volck (die in’t gemeyn den tijtel voeren van sijne gunst-genoten) om sijn oordeel over hare Godtsdiensten uyt te spreken. |
| 11 D. die offeren, om het verbont, dat tusschen my ende hen is, daer door te versegelen, ende te toonen, dat sy mijne trouwe bontgenooten zijn. van de ceremonien, in’t maken van verbonden gebruyckelick, siet Gen. 15. op versen 17, 18. ende een exempel van verbont-maken tusschen Godt ende sijn volck door offerhanden, Exo. 24.4, 5, 6, 7, 8. Dit alles sach op het bloet des nieuwen Testaments, ende den Middelaer van dien, onsen Heere I. Christum, in welcken alleen het verbont Godts met alle sijne ware gunst-genooten bevesticht is. Hebr. capp. 7, 8, 9, 10. |
| |
| 6 12 Ende de hemelen verkondigen sijne gerechticheyt: want Godt selve is Richter, 13 Sela! |
| 12 Dit zijn weder de woorden des Propheets, die hy (eer hy voortgaet in’t verhael van Godts woorden tot sijn volck) hier invoecht, om de gerechticheyt van Godts oordeel aen te wijsen, waer van alle creaturen getuygenisse moeten geven, insonderheyt de Hemelsche heyrscharen der H. Engelen, die hem in ’t oordeel assisteren ende vereerlicken, mitsgaders sijne heyligen, vande welcke oock geseyt wort, datsysullen richten Mat. 19.28. 1.Cor. 6.2. Vergel. Dan. 7.10. Matth. 25.31. |
| 13 Siet Psal. 3. op vers 3. |
| |
| 7 Hoort, mijn volck, ende ick sal spreken; Israël, ende ick sal onder u 14 betuygen: Ick Godt, ben 15 uwe Godt. |
| 14 Ick sal u eernstelick voorhouden ende verklaren den rechten inhout des verbonts, dat ick met u opgericht hebbe: ofte, Ick sal tegen u betuygen, D. u met eernst overtuygen, dat ghy mijn verbont overtreedt. Beyds doet Godt in desen Psalm, eensdeels opscherpende de vroome, anderdeels de godtloose huychelaren overtuygende ende scherpelick dreygende, als verbont-brekers: ende de Hebr. maniere van spreken wort in beyde beteeckeningen gebruyckt. |
| 15 Ofte, Ick [ben] Godt, uwe Godt. siet Genes. 17. op vers 7. Dit is den inhoudt des verbonts van Godts zijde. van sijns volcks plicht spreeckt Godt in’t volgende. |
| |
| 8 16 Om uwe offerhanden en sal ick u niet straffen: want uwe brant-offeren zijn steets voor my. |
| 16 T.w. so veel het uyterlicke aengaet: met offeren zijt ghy gestadichlick besich, daer schort het niet aen, wil de Heere seggen: maer aen’t geestelicke ende pricipaelste, als onder volcht. sommige verstaen’t voorts van de afschaffinge der ceremonien des Ouden Testaments, ende instellinge van den geestelicken godtsdienst in den Nieuwen Testamente. |
| |
| 9 Ick sal uyt u huys geenen varre nemen; [noch] bocken uyt uwe koyen. |
| 10 Want al ’t gedierte des wouts is mijne; de beesten op 17 duysent bergen. |
| 17 Hebr. geberchten van duysent. dat sommige oversetten, op geberchten by duysenden, verstaende dat van de beesten. |
| |
| 11 Ick kenne al’t gevogelte der bergen: ende het wilt des velts is 18 by my. |
| 18 Ofte, aen my, met my. D. het is in mijne macht, voor my gereet. ofte, het komt my altemael toe, ick kan ’t hebben als het my belieft, ’tis tot mijnen besten: sulcx dat ghy verre verdoolt zijt, so ghy meynt, dat ghy my met uwe uyterlicke offerhanden alleen soudt payen, ofte mijn verbont voldoen. |
| |
| 12 So my hongerde, ick en soude’t u niet seggen: want a mijne is de werelt ende hare 19 volheyt. |
| a Exod. 19.5. Deut. 10.14. Iob 41.2. Psal. 24.1. 1.Cor. 10.26, 28. |
| 19 D. al watter in is, waer mede sy van my vervult ende verciert is. als Psal. 24.1. ende 89.12. |
| |
| 13 Soud’ ick 20 stieren-vleesch eten, ofte bocken-bloet drincken? |
| 20 Van het Hebr. woort siet psal. 22. op vers 13. |
| |
| 14 Offert Gode 21 danck: ende b betaelt den Alderhoochsten uwe geloften. |
| 21 Ofte, lof. van’t ceremoniael lof-offer siet Lev. 7.12. maer hier wort gesproken vande geestelicke offerhanden, die Godts bontgenooten schuldich zijn te doen. Verg. Hebr. 13.15. |
| b Deut. 23.23. Iob 22.27. Psal. 76.12. Eccl. 5.4, 5. |
| |
| 15 Ende roept my aen in den dach der benautheyt: Ick salder u uyt helpen, ende ghy sult my eeren. |
| 16 Maer tot den godtloosen seyt Godt; Wat hebt ghy mijne insettingen te vertellen? ende neemt mijn verbont in uwen monde? |
| 17 Dewijle ghy de 22 kastijdinge hatet, ende mijne woorden 23 achter u henen werpt. |
| 22 Ofte, tucht, bestraffinge, met woorden ofte wercken, dienende tot onderwijs ende verbeteringe eens sondaers. het Hebr. woort beteeckent eygentlick verbant, bedwanck, ende wort voorts genomen voor tucht ende kastijdinge, zijnde den wech des levens ende der wijsheyt, Prov. 6.23. ende 12.1. |
| 23 Alsmen doet, wanneermen yets veracht, ende van geener weerde houdt, dat men voor oogen niet sien en mach. Vergel. 1.Reg. 14. op vers 9. |
| |
| 18 Indien ghy eenen dief siet, so 24 loopt ghy met hem: ende u 25 deel is met de overspeelders. |
| 24 Ofte, ghy stemt met hem toe, ghy hebt behagen in hem. de sin is, ghy zijt terstont vyerich ende gereedt om in sijn quaet doen te consenteren, ende voegt u met herte, mont, ende daet met hem. het Hebr. woort schijnt beyder beteeckeninge deelachtich te zijn, loopen, ende behagen daer in hebben. |
| 25 Vergel. Prov. 29.24. waerop dan volcht, dat soodanige haer deel der straffe oock met de selve ontfangen. siet Iob 20.29. met d’aenteeck. |
| |
| 19 Uwen mont 26 slaet ghy in ’t quade: ende uwe tonge 27 koppelt bedroch. |
| 26 Hebr. eygentlick, sendt, D. ghy gebruyckt, legt aen, besteedt dien in quade saken. |
| 27 Ofte, smeedt te samen. |
| |
| 20 Ghy sitt, ghy spreeckt 28 tegen uwen broeder, tegen den 29 sone uwer moeder geeft ghy lasteringe uyt. |
| 28 Tot sijn nadeel. |
| 29 Siet deut. 13. op vers 6. |
| |
| 21 Dese dingen doet ghy, ende ick 30 swijge: ghy meent, dat ick 31 teenemael ben gelijck ghy: Ick sal u straffen, ende sal’t 32 ordentelick voor uwe oogen stellen. |
| 30 Ofte, houde my stil, u op der daet niet straffende, maer tijt gunnende tot bekeeringe, nae mijne lanckmoedicheyt, die ghy nochtans misbruyckt. Vergel. Rom. 2.4, 5. |
| 31 Hebr. zijnde zy, ofte, zijn sal. |
| 32 Als op eene rijge, ofte in order, sal ick u optellen, ende doen gevoelen alle uwe verbont-brekingen. |
| |
| 22 Verstaet dit doch, ghy godt-vergetende: op dat ick niet en 33 verscheure, ende niemant en redde. |
| 33 Als een leeuw ofte ander wilt dier. Siet dese beteeck. van’t Hebr woort Gen. 31.39. ende 37.33. Exod. 22.13. And. roove, wech-rijte. T.w. om te verscheuren. |
| |
| 23 Wie danck-offert, die sal my eeren: ende wie [sijnen] 34 wech [wel] aenstelt, dien sal ick Godts heyl doen 35 sien. |
| 34 D. leven, handel ende wandel. als Psal. 1. op vers 1. And. die ’t tot eene gewoonte stelt, ofte, eene gewoonte daer van maeckt. T.w. van Godt te loven ende te dancken. |
| 35 D. genieten, als Psal. 4.7. ende elders dickwils. siet Iob 7. op vers 7. |
