Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
| Godt verschijnt den Iob, ende bestraffende sijne onwetende vermetentheyt, beveelt hem op sijne vragen te antwoorden, vers 1, etc. Hy vertoont hoe groot sijne Majesteyt zy, door de wercken der scheppinge, onderhoudinge, ende regeringe aller dingen, welcker vele genaemt worden om hem tot ootmoet, ende ware bekentenisse sijner gebreken te brengen, 4, etc. |
| |
| 1 DAerna antwoordde de HEERE Iob uyt 1 een onweder, ende seyde: |
| 1 Door het welcke Godt Iob sijne tegenwoordicheyt te kennen gaf, hem aendachtich maeckte, ende vernederde voor sijne Majesteyt. Siet gelijcke exempelen, Exo. 19.16, 18, 22, etc. Deut. 4.11. 1.Reg. 19.11, 12. Ezec. 1.4. Nahum 1.3. |
| |
| 2 a Wie is hy, die 2 den raet 3 verduystert met woorden sonder wetenschap? |
| a Iob 42.3. |
| 2 Verst. Godts besluyten, ende oordeelen. Asoo Psal. 33.11. Prov. 19.21. Iesa. 28.29. Actor. 2.23. |
| 3 T.w. mits den selven van eenige gebreken ten onrechte, ende dwaeslick te beschuldigen. |
| |
| 3 4 Gordt nu, als een man, uwe lendenen; so sal ick u vragen, ende 5 onderricht my. |
| 4 D. maeckt u veerdich, om met my in t’samensprekinge te treden, gelijck ghy begeert hebt. ’Tis eene maniere van spreken genomen van de gene, die lange kleederen dragende, de selve opschorten, als sy sich veerdich maken tot eenich werck. Vergel. 1.Reg. 18. de aent. op vers 46. |
| 5 Godt spreeckt Iob spotscher wijse toe, om hem te vernederen door de overlegginge der menschelicker nieticheyt, vergeleken met de Goddelicke Majesteyt, daer mede hy geschenen hadde in twistinge te willen treden. Siet 1.Reg. 22. op vers 15. |
| |
| 4 Waer waert ghy, b doe ick de aerde 6 grondede? geeft het te kennen, 7 indien ghy kloeck van verstande zijt. |
| b Prov. 8.29. |
| 6 D. maeckte, ende haren gront leyde. Siet bov. 26.7. ende de aenteeck. Hy wil seggen, Nieuwers. Dit, ende het volgende sijn manieren van spreken genomen by gelijckenisse van het bouwen eeniger timmeragie. |
| 7 Hebr. indien ghy verstant weet: Dat is, kloeck van verstande, seer ervaren ende verstandich zijt. Vergel. 1.Chron. 12.32. 2.Chron. 2.12. Ies. 29.24. |
| |
| 5 Wie heeft 8 hare 9 maten gesett? 10 want ghy weet het: ofte wie heeft over haer een 11 richtsnoer getrocken? |
| 8 T.w. de maten der aerde. |
| 9 D. ommeloop, ofte breedte, ende diepte. |
| 10 Godt spreeckt hem weder spotscher wijse toe, als bov. vers 3. And. indien ghy ’t weet. |
| 11 T.w. op datse hare rechte proportie, gestalte, ende schoonheyt soude hebben. Verg. Psal. 19. op vers 5. |
| |
| 6 Waer op zijn hare gront-vesten nedergesoncken? ofte wie heeft haren 12 hoeck-steen 13 gelegt? |
| 12 Hebr. den steen hares hoecks; D. die het werck t’samen hecht, ende vast maeckt. Vergel. Psal. 118.22. Mat. 21.42. |
| 13 Hebr. geworpen. |
| |
| 7 Doe de 14 Morgen-sterren t’ samen vrolick songen, ende alle 15 de kinderen Godts juycheden. |
| 14 Sommige verstaen door dese, de alderklaerste sterren: vergel. Psal. 148.3. andere nemen uyt het volgende af, dat hier mede moeten verstaen worden de heylige Engelen. Van de sterren eygentlick genomen, siet ond. versen 31, 32. |
| 15 D. de heylige Engelen. Siet bov. 1.6. ende 2.1. |
| |
| 8 Ofte 16 [wie] c heeft de zee met deuren 17 toegesloten, doese uytbrack, [ende] uyt de 18 baer-moeder voortquam. |
| 16 Dit woort is hier ingevoecht uyt het voorgaende vers 5. |
| c Genes. 1.9. Iob 26.10. Psal. 33.7. ende 104.9. Prov. 8.29. Ierem. 5.22. |
| 17 Hebr. bedeckt; dat is, ingehouden, ofte afgetuynt, op datse niet en soude buyten hare gestelde palen uytvloeyen. |
| 18 D. uyt de ordinantie, ende het bevel Godes in eenen oogenblick, gelijck een kint ter werelt uyt sijns moeders lichaem voortkomt. Andere verstaen door des moeders lijf, den afgront, daer mede de aerde in het eerste bedeckt was, Gen. 1.2. |
| |
| 9 19 Doe ick de wolcke [tot] hare kleedinge stelde; ende de donckerheyt [tot] haren windel-doeck: |
| 19 Godt, om te toonen sijne groote macht, vergelijckt de zee by een jonck kint, het welcke moet gekleet, ende noch ingewonden worden. De kleederen nu der zee zijn de wolcken, die haer bedecken, de windeldoeck zijn alle donckerheden, dampen, nevelen, ende schaduwen. |
| |
| 10 Doe ick 20 voor haer [met] mijn besluyt 21 [de aerde] doorbrack, ende settede 22 grendel, ende deuren; |
| 20 D. voor de zee; te weten, om die in het lant te laten invloeyen. |
| 21 Dat is, hollicheden daer in maeckte, door de welcke een deel van haer water daer in vloeyen soude: waer uyt dan vele rivieren, ende binnen-wateren ontstaen zijn. And. doe ick over haer mijne ordinantie besloot, te weten, de welcke in’t volgende verhaelt wort. ofte aldus: soude ick dan mijn besluyt over haer breken? ick hebbe grendel ende deuren geset; ende geseyt, etc. |
| 22 Verstaet de duynen, ende oevren der zee, die het water inhouden, dattet niet voorder over den aerdbodem uytvallen en kan, Ier. 5.22. |
| |
| 11 Ende 23 seyde, Tot hier toe sult ghy komen, ende niet voorder: ende hier sal 24 hy sich stellen tegen den hoochmoet uwer 25 golven. |
| 23 Van Godts seggen, siet Genes. 1. op vers 10. |
| 24 T.w. de grendel, waer van in het voorgaende vers dat is, zant, klippen, oever der zee. |
| 25 Het Hebr. woort is ooc alsoo genomen. Psal. 89.10. Iesa. 48.18. Zach. 10.11. |
| |
| 12 Hebt ghy 26 van uwe dagen den morgen-stont 27 geboden? hebt ghy den dageraet 28 sijne plaetse gewesen, |
| 26 D. van het beginsel uwes levens af. Vergel. bov. 26.6. |
| 27 T.w. dat hy voortkomen soude door het oprijsen der sonne, nae de order, die men nu in de nature kan aenschouwen. |
| 28 D. den oort des hemels, daer hy op elcken dach des jaers voortkomt, nae dat de sonne op, ende onder gaet. |
| |
| 13 Op dat 29 hy de 30 eynden der aerde vatten soude; ende de godtloose uyt haer 31 uytgeschuddet souden worden? |
| 29 T.w. de dageraet. |
| 30 Hebr. vleugelen. Alsoo bov. 37.3. Siet de aenteeck. Verst. de uyterste deelen, ende hoecken der aerde, tot de welcke het schijnsel der sonne sich uytbreyt. |
| 31 D. uytgeroeyt, als stof datmen uytschuddet. Neh. 5.13. ofte, als yet anders dat uyt sijn plaetse uytgeschuddet wort, Exod. 14.27. Ofte, uytgeschuddet worden. T.w. om datse het licht des daechs schuwen, bedrijvende hare boosheden meest inder nacht, ende die daer mede bedeckende, bov. 24.13, 14. Ioh. 3.20. item om datse by klaren dage vande Overheyt plegen metter doot gestraffet, ende soo uyt de werelt wech-geruymet te worden. |
| |
| 14 Dat sy verandert soude worden, gelijck 32 segel-leem; ende 33 sy gestelt worden, als een kleet? |
| 32 Hebr. het leem des segels; dat is, daer het segel ingedruckt wort. De sin is, gelijck het leem van sich selven geene bysondere forme, ofte gedaente en heeft, maer wel als een segel daer in gedruckt is; alsoo is de aerde des nachts sonder gedaente, ende forme, door de duysternisse, maer des daechs door het licht der sonne verandertse, toonende verscheydene gestaltenisse van de dingen, die daer op zijn. |
| 33 T.w. de schepselen die op der aerde zijn, ende de selve als een kleet bedecken, ende vercieren. And. ende sy gestellet worden als met een cleet [bedeckt]: verstaende dit van de godtloose; van de welcke in’t voorgaende vers gesproken is, die voor het gerichte gestelt worden, daer hen haer proces gemaeckt wort. De misdadige plachten hier voortijden met een kleet overdecket te worden, Esth. 7.8. And. gestellet worden, D. verhinderet in hare boosheyt voort te varen, als of hare handen, ende voeten in een kleet gewonden waren. |
| |
| 15 Ende dat van de godtloose haer 34 licht geweert worde; ende den 35 hoogen arm worde 36 gebroken? |
| 34 D. welvaren, rijckdom, eere. siet bov. 18. op vers 5. |
| 35 D. haer gewelt, hoochmoet, ende tyrannye waer door sy in staet verheven zijn, ende grooten overlast bedrijven. Alsoo een man des arms, voor de gene, die gewelt pleecht, bov. 22.8. Siet aldaer de aent. |
| 36 Dat is, vermorselt, vernieticht. Alsoo Psal. 10.15. Ezech. 30.22. |
| |
| 16 Zijt ghy gekomen tot aen de 37 oorsprongen der zee? ende hebt ghy 38 in het onderste 39 des afgronts gewandelt? |
| 37 Hebr. tranen, ofte traningen. Verstaet de alderdiepste gronden, spring-aderen; ende opwellingen, uyt de welcke de meeste, ende sterckste vloeden voortbreken. |
| 38 Hebr. inde ondersoeckinge; dat is, inde plaetse der zee, die de alderdiepste is, ende wel met het diep-loot doorsocht, maer niet gevonden en kan worden. |
| 39 Vergel. Genes. 1. op vers 2. ende boven 28. op vers 14. |
| |
| 17 Zijn u de 40 poorten des doots ontdecket? ende hebt ghy gesien de poorten van de schaduwe des doots? |
| 40 Verstaet de onderste plaetsen der aerde, ende de gangen daer henen leydende, de welcke alsoo genaemt worden, om dat de doode onder de aerde schuylen. Het selve is te verstaen door de poorten van de schaduwe des doots. Vergel. boven 3. op vers 5. ende 10. op vers 21. |
| |
| 18 Zijt ghy met u verstant gekomen 41 tot aen de breedten der aerde: 42 geeft het te kennen, indien ghy dit 43 alles weet. |
| 41 Te weten, om te begrijpen ende te bemercken, wat in de wijde werelt omgaet aen allen oorden, ende plaetsen: ofte oock, waerom de werelt niet breeder, ofte enger zy. |
| 42 Vergel. bov. vers 4. |
| 43 Te weten, dat ick tot nu toe u gevraecht, ende voorgestelt hebbe. |
| |
| 19 Waer is de wech 44 [daer] 45 het licht woont? ende de 46 duysternisse, waer is hare plaetse? |
| 44 D. om te komen tot de plaetse, daer het licht woont; te weten, om dat licht, ende de duysternisse order, ende bepalinge te stellen, ende de selve daer in te onderhouden, ende te regeren. Want verstaet dit, ende het volgende niet slechtelick van de kennisse, die de mensche van dese dingen heeft, maer van de ordinantie, ende het beleyt, ende de regeringe, die Godt alleen daer over heeft. |
| 45 Verst. de sonne. Alsoo bov. 25.3. Siet de aenteeck. |
| 46 T.w. die veroorsaeckt wort door het afwesen, ende den onderganck der sonne. |
| |
| 20 Dat ghy 47 dat 48 brengen soudt tot sijne 49 pale, ende dat ghy 50 mercken soudt de 51 paden 52 sijns huys? |
| 47 T.w. licht, ofte oock de duysternisse, van de welcke in ’t voorgaende vers gesproken is. |
| 48 Hebr. nemen soudt; dat is, nemen, ende brengen, ofte, nemende brengen. Siet Genes. 12. op vers 15. |
| 49 Daer mede de loop der sonne bepaelt is, te weten, in eenen natuerlicken dach, bestaende uyt 24 uren, ofte in een jaer door beyde de Solstitia, wanneer inde winter de kortste, ende in de somer de lanckste dach is. |
| 50 Verst. eene bemerckinge, die met de stieringe, ende regeringe des lichts vereenicht is. |
| 51 Verst. den wech, dien de sonne doorloopt, om eenen natuerlicken dach, ende het jaer te maken. |
| 52 Verst. de plaetse daer sy op ende onder gaet, als mede daer sy ’t jaer begint ende eyndicht. |
| |
| 21 53 Ghy weet’et, want ghy waert doe geboren: ende uwe dagen zijn vele in getale. |
| 53 Dit is van Godt spotscher wijse tot Iob gesproken. Alsoo bov. vers 3. ende 5. Siet de aenteeck. op vers 3. And. Wist ghy dat ghy doe geboren soudt worden? ende uwe dagen vele souden zijn in getale? |
| |
| 22 Zijt ghy gekomen tot de 54 schatkameren der sneeuw? ende hebt ghy de schatkameren des hagels gesien? |
| 54 Godt spreeckt by gelijckenisse, om te toonen sijne groote macht, waer door hy kan, alst hem belieft, grooten overvloet van sneeuw, ende hagel voortbrengen, als of hy groote thresooren gereet hadde, daer in hy de sneeuw, ende den hagel, tegens dat hyse gebruycken wilde, wech gesloten hadde. |
| |
| 23 Dien ick ophoude tot 55 den tijt der benauwtheyt; tot de dach des strijts, ende der oorloge. |
| 55 T.w. om daer mede mijne rechtveerdige oordeelen uyt te voeren. Siet exempelen hier van, Exod. 9.18. Ios. 10.11. 1.Sam. 7.10. |
| |
| 24 Waer is de 56 wech, [daer] het 57 licht verdeelt wort; [ende] de 58 Oostenwint sich verstroyt op der aerde? |
| 56 Verstaet door den wech alle redenen, middelen, toevallen, wijsen, werckingen, ende eyndelicke oorsaken, van het gene dat inde lucht geschiet: ende dat niet alleen in’t gemeen, maer voornemelick in’t bysonder. |
| 57 D. dat blixem, weerlicht, verschietinge van aengestekene dampen, etc. in de lucht beginnen, ophouden, verschillen in plaetsen, stonden, hoedanicheden, uytkomsten, etc. |
| 58 Verstaet onder eene soorte van wint alle d’andere: want hoese alle soo verscheydelick nu, ende dan komen te waeyen, en is niemant ten vollen bekent dan Godt. Van den Oosten wint in’t bysonder, siet Gen. 41. op vers 6. ende Exod. 10. op vers 13. Vergel. Ioh. 3. vers 8. |
| |
| 25 Wie deelt voor den 59 stort-regen eenen 60 water-loop uyt; ende 61 eenen wech 62 voor het weerlicht der donderen; |
| 59 Ofte, den plas-regen. Hebr. overvloeyinge. |
| 60 T.w. waer door de wateren, uyt de locht vallende, haren loop hebben op d’aerde, om het een, ofte het ander lant te bevochtigen. |
| 61 Verg. bov. 28.26. |
| 62 Anders, voor de ruysschende vlage. Hebr. weerlicht, ofte vlage der stemmen. |
| |
| 26 Om te regenen op het lant, [daer] 63 niemant en is; [op] de woestijne, daer in geen mensche en is: |
| 63 Te weten, om het lant door arbeyt van werck-lieden te bevochtigen. |
| |
| 27 d Om 64 het woeste, ende het verwoestede te versadigen: ende om het uytspruytsel der gras-scheutkens te doen wassen. |
| d Psal. 107.35. |
| 64 Dat is, dat seer woest is, zijnde dorre, ende onvruchtbaer in hem selven, ende daer toe door oorloge, ende rooverye onbewoont, ende verlaten van de menschen. Vergel. bov. 30.4. ende de aenteeck. |
| |
| 28 65 Heeft de regen eenen vader? ofte wie baert de druppelen des dauws? |
| 65 Hy wil seggen, Neen hy; maer ick alleen brenge hem voort. Alsoo in’t volgende. |
| |
| 29 Uyt wiens buyck comt het ijs voort? ende wie baert den 66 rijm des hemels? |
| 66 Het Hebr. woort is oock in dese beteeckenisse genomen, Exod. 16.14. Psal. 147.16. |
| |
| 30 Als met eenen steen 67 verbergen haer de wateren: ende het 68 vlacke des afgronts 69 wort omvatt. |
| 67 Te weten, door de vorst, de welcke maeckt, datter geen water meer en schijnt te wesen, maer enckel steen, daer onder het ongevrosen water is schuylende. |
| 68 D. het opperste, ofte bovenste der zee, ofte der diepe wateren. |
| 69 D. door de vorst omgrepen, ende vast gehouden, als oft gevangen ware, overmits het door de koude gestremt zijnde niet wech vloeyen en kan. |
| |
| 31 Kont ghy de lieflickheden e van het Seven-gesternte 70 binden, ofte de 71 stringen Orions los maken? |
| e Iob 9.9. Amos 5.8. |
| 70 Binden, is hier, verhinderen, ofte vast houden, dat het Seven-gesternte niet en rijse, ende metbrenge de soeticheyt der lente. siet van dit gesternte, bov. 9.9. |
| 71 Verst. door dese stringen, de treckende krachten, waer door Orion in November mede brengt wolcken, regen, onweder, koude. Dese op te lossen, is hare werckinge te verhinderen, ende te doen ophouden. |
| |
| 32 Kont ghy de 72 Mazzaroth voortbrengen in haren tijt? ende 73 den Wagen met 74 sijne kinderen leyden? |
| 72 Wat dit voor een gesternte, ofte teecken zy, daer van is seer verscheyden gevoelen. Eenige verstaen de gesternten, die ontrent den Suydpool zijn, boven 9.9. Binnen-kameren genaemt: maer hier Mazzaroth van Nazar scheyden, om datse seer verre zijn van Europa, ende de plaetse daer Iob woonde. Sommige daerentegen nemen dese Mazzaroth voor Noordsche sterren, bewogen zijnde door de gelijckenisse van het woort Mezarim, boven 37.9. het welck beteeckent verstroyende, te weten, winden, die uyt het Noorden komen. Andere meynen, datse zijn de Mazzaloth, dat is de planeten, ofte de 12 teeckenen Zodiaci, daer van te sien is, 2.Reg. 23.5. oock zijnder diese houden voor het hemelsche teecken genaemt de Croonen. |
| 73 Siet van dit gesternte bov. 9. op vers 9. |
| 74 Verstaet eenige mindere sterren, die rontom den wagen staen, als de kinderen rontom hare moeder. |
| |
| 33 f Weet ghy 75 de ordinantien des hemels, 76 ofte kont ghy de 77 heerschappye des selven op de aerde bestellen? |
| f Ierem. 31.35. |
| 75 D. de order, die Godt inde hemelsche lichten, ende teeckenen, ende omloopen houdt, om daer door uyt te voeren het gene hem behaecht. |
| 76 D. kont ghy den loop, ende de werckingen des hemels daer op de aerde regeren? |
| 77 Ofte regeringe. |
| |
| 34 Kont ghy uwe stemme tot de wolcken 78 opheffen; op dat een overvloet van water u bedecke? |
| 78 T.w. om haer te bevelen, hoe veel waters sy uytgieten sullen, ende wanneer, ende waer. |
| |
| 35 Kont ghy de blixemen uytlaten, datse henen varen? ende tot u seggen, 79 Siet [hier] zijn wy? |
| 79 T.w. bereydt, om uwe bevelen uyt te voeren. Siet Genes. 22. op vers 1. |
| |
| 36 g Wie heeft de wijsheyt in’t 80 binnenste geset? ofte wie heeft den 81 sin het verstant gegeven? |
| g Iob 32.8. Eccles. 2.26. Dan. 1.17. |
| 80 Het Hebr. woort is genomen voor de nieren. Door de nieren nu wort verstaen het inwendichste, ende innerste van den geest des menschen. Vergel. boven 19. op vers 27. Het Hebr. woort is oock Psal. 51.8. Siet aldaer de aenteeck. |
| 81 Anders, het herte. |
| |
| 37 Wie kan 82 de wolcken met wijsheyt tellen? ende wie kan de 83 flesschen des hemels 84 nederleggen? |
| 82 Dat is, hare bewegingen, krachten, wercken, ende gantsche nature ten vollen verklaren. Voor tellen is het Hebr. woort genomen, Psal. 22.18. Anders, wie kan den Hemel als een Sapphyr maken; dat is, geheel klaer, ende helder. |
| 83 Verstaet de wolcken, om dat in de selve, als in flesschen, het water bewaert wort, het welcke sy door den regen uyt gieten, als het den Heere belieft. |
| 84 D. doen ophouden, datse geen water meer uyt en gieten; D. wie kan den regen doen ophouden, dan Godt alleen? ’Tis eene gelijckenisse genomen van de vaten, daer uyt men eenige vochticheyt giet, diemen opheft, alsmen daer uyt gieten wil, maer nederset, alsmen op houdt te gieten. And. doen slapen. |
| |
| 38 Als het 85 stof doorgoten is 86 tot vasticheyt, ende de kluyten t’ samen kleven? |
| 85 D. de aerde, die door lanckduerige droochte in stof verandert is. |
| 86 D. door overvloedigen regen soo bevochticht is geweest, dat het stof weder t’samen loopt, ende in kluyten verandert, die aen elkanderen hangen. |
