Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
1 DOe vergaderde Salomo de Outste Israëls, ende alle de Hoofden der stammen, de Overste der vaderen, onder de kinderen Israëls, tot den Coninck Salomo te Ierusalem, om de Arke des verbonts des HEEREN op te brengen uyt de stadt Davids, dewelcke is Zion. |
2 Ende alle mannen Israëls versamelden sich tot den Coninck Salomo, in de maent Ethanim op het feest: die is de sevende maent: |
3 Ende alle de Outste Israëls quamen; ende de Priesters namen de Arke op. |
4 Ende sy brachten de Arke des HEEREN, ende de Tente der t’samenkomste opwaerts, mitsgaders alle de heylige vaten die in de Tente waren, ende de Priesters, ende de Leviten brachten de selve opwaerts. |
5 De Coninck Salomo nu ende de gantsche vergaderinge Israëls, die by hem vergadert waren, waren met hem voor de Arke, offerende schapen, ende runderen, die van wegen de menichte niet en konden getelt, nochte gerekent worden. |
6 Also brachten de Priesteren de Arke des verbonts des HEEREN tot hare plaetse, tot de Aenspraeck-plaetse des Huyses, tot het Heylige der Heyligen, tot onder de vleugelen der Cherubim. |
7 Want de Cherubim spreydden beyde vleugelen over de plaetse der Arke: ende de Cherubim overdeckten de Arke, ende hare hand-boomen van boven. |
8 Daerna schovense de hant-boomen verder uyt, dat de hoofden der hantboomen gesien werden uyt het Heylichdom voor aen de Aenspraeck-plaetse, maer buyten niet gesien en wierden: ende zijn aldaer tot op desen dach. |
9 Daer en was niets in de Arke, dan alleen de twee steenen tafelen, die Mose by Horeb daer in geleyt hadde, als de HEERE [een verbont] maeckte met de kinderen Israëls, doe sy uyt Egyptenlant uytgetogen waren. |
10 Ende het geschiedde als de Priesters uyt het Heylige uytgingen; dat een wolcke het Huys des HEEREN vervulde: |
11 Ende de Priesteren en konden niet staen om te dienen, van wegen de wolcke: want de heerlickheyt des HEEREN hadde het Huys des HEEREN vervult. |
12 Doe seyde Salomo; De HEERE heeft geseyt; dat hy in donckerheyt soude woonen. |
13 Ick hebbe immers een huys gebouwt, u ter woonstede: eene vaste plaetse tot uwe eeuwige wooninge. |
14 Daerna wendde de Coninck sijn aengesichte om, ende segende de gantsche Gemeynte Israëls: ende de gantsche Gemeynte Israëls stont. |
15 Ende hy seyde, Gelooft zy de HEERE de Godt Israëls, die met sijnen mont tot mijnen vader David gesproken heeft, ende heeft het met sijne hant vervult, seggende: |
16 Van dien dage aen, dat ick mijn volck Israël uyt Egyptenlant uytgevoert hebbe, en hebbe ick geene stadt verkoren uyt alle stammen Israëls, om een huys te bouwen, dat mijne Naem daer soude wesen: maer ick hebbe David verkoren, dat hy over mijn volck Israël wesen soude. |
17 Het was oock in ’t herte mijns vaders Davids, een huys den Name des HEEREN des Godts Israëls te bouwen. |
18 Maer de HEERE seyde tot David mijnen vader; Dewijle dat in u herte geweest is mijnen Name een huys te bouwen: ghy hebt wel gedaen, dattet in u herte geweest is. |
19 Evenwel ghy en sult dat huys niet bouwen: maer uw’ soon die uyt uwe lendenen voortkomen sal, die sal mijnen Name dat huys bouwen. |
20 So heeft de HEERE bevestigt sijn woort, dat hy gesproken hadde: want ick ben opgestaen in de plaetse mijnes vaders Davids, ende ick sitte op den throon Israëls, gelijck als de HEERE gesproken heeft; ende ick hebbe een huys gebouwt den Name des HEEREN, des Godts Israëls. |
21 Ende ick hebbe daer eene plaetse beschickt, voor de Arke daer in het verbont des HEEREN is, het welcke hy met onse vaderen maeckte, als hy de selve uyt Egyptenlant uytvoerde. |
22 Ende Salomo stont voor den altaer des HEEREN, tegen over de gantsche Gemeynte Israëls, ende breydde sijne handen uyt nae den Hemel: |
23 Ende hy seyde; HEERE Godt Israëls, daer en is geen Godt gelijck ghy, boven in den hemel, nochte beneden op der aerde: houdende het verbont, ende de weldadicheyt, uwen knechten, die voor u aengesicht met haer gantsche herte wandelen. |
24 Die uwen knecht mijnen vader David gehouden hebt, dat ghy tot hem gesproken hadt: want met uwe mont hebt ghy gesproken, ende met uwe hant vervult, gelijck het ten desen dage is. |
25 Ende nu HEERE Godt Israëls; houdt uwen knecht mijnen vader David, dat ghy tot hem gesproken hebt, seggende: Geen man en sal u van voor mijn aengesicht afgesneden worden, die op den throon Israëls sitte: alleenlick so uwe sonen haren wech bewaren, om te wandelen voor mijn aengesicht gelijck als ghy gewandelt hebt voor mijn aengesicht. |
26 Nu dan, O Godt Israëls, laet doch u woort waer worden, ’twelck ghy gesproken hebt tot uwen knecht mijnen vader David. |
27 Maer waerlick, soude Godt op d’aerde woonen? Siet, de hemelen, ja de Hemel der hemelen en souden u niet begrijpen, hoe veel te min dit huys, dat ick gebouwt hebbe. |
28 Wendt u dan noch tot het gebedt uwes knechts, ende tot sijne smeeckinge, O HEERE mijn Godt: om te hooren nae het geroep, ende nae het gebedt dat uw’ knecht heden voor u aengesicht biddet. |
29 Dat uwe oogen open zijn, nacht ende dach over dit huys, over dese plaetse, van de welcke ghy geseyt hebt, Mijn Naem sal daer zijn: om te hooren nae het gebedt, ’t welcke uw’ knecht bidden sal in dese plaetse. |
30 Hoort dan nae de smeeckinge uwes knechts, ende uwes volcks Israëls, die in dese plaetse sullen bidden: ende ghy, hoort in de plaetse uwer wooninge, in den Hemel; jae hoort, ende vergeeft. |
31 Wanneer yemant tegen sijnen naesten sal gesondigt hebben, ende hy hem eenen eedt des vloecks opgelegt sal hebben, om hem selven te vervloecken: ende de eedt des vloecks voor uwen altaer in dit huys komen sal; |
32 Hoort ghy dan in den Hemel, ende doet, ende richtet uwe knechten, veroordeelende den ongerechtigen, gevende sijnen wech op sijnen kop, ende rechtveerdigende den gerechtigen, gevende hem nae sijne gerechticheyt. |
33 Wanneer u volck Israël sal geslagen worden, voor het aengesicht des vyants, om datse tegens u gesondiget sullen hebben; ende hen tot u bekeeren, ende uwen name belijden, ende tot u in dit huys bidden, ende smeecken sullen, |
34 Hoort ghy dan in den Hemel, ende vergeeft de sonde uwes volcks Israëls: ende brengt hen weder in het lant, dat ghy haren vaderen gegeven hebt. |
35 Als de Hemel sal gesloten zijn, datter geen regen en is, om dat sy tegen u gesondigt sullen hebben: ende sy in dese plaetse bidden, ende uwen name belijden, ende van hare sonden hen bekeeren sullen, als ghyse geplaecht sult hebben: |
36 Hoort ghy dan in den Hemel, ende vergeeft de sonde uwer knechten, ende uwes volcks Israëls, als ghy hen sult geleert hebben den goeden wech, in den welcken sy wandelen sullen; ende geeft regen op u lant, dat ghy uwen volcke tot eene erffenisse gegeven hebt. |
37 Alsser honger in het lant wesen sal, alsser peste wesen sal, alsser brant-koren, honich-dauw, sprinckhanen, keveren wesen sullen, als sijn vyant in’t lant sijner poorten hem belegeren sal, [ofte] eenige plage, [ofte] eenige kranckheyt wesen sal: |
38 Alle gebedt, alle smeeckinge die van eenich mensche, van al u volck Israël geschieden sal: als sy erkennen een yeder de plage sijnes herten, ende [een yeder] sijn handen in dit huys uyt breyden sal; |
39 Hoort ghy dan in den Hemel de vaste plaetse uwer wooninge, ende vergeeft, ende doet, ende geeft een yegelicken, nae alle sijne wegen, gelijck ghy sijn herte kent: want ghy alleene kent het herte van alle kinderen der menschen. |
40 Op dat sy u vreesen alle de dagen, diese leven sullen op het lant, dat ghy onsen vaderen gegeven hebt. |
41 Selfs oock aengaende den vreemden, die van u volck Israël niet en sal zijn: maer uyt verren lande om uwes Naems wille komen sal: |
42 (Want sy sullen hooren van uwen grooten Naem, ende van uwe stercke hant, ende van uwen uytgestreckten arm) als hy komen, ende bidden sal in dit huys: |
43 Hoort ghy in den Hemel de vaste plaetse uwer wooninge, ende doet nae alles, daer om die vreemde tot u roepen sal: op dat alle volckeren der aerde uwen Name kennen, om u te vreesen, gelijck u volck Israël, ende om te weten dat uwen Naem genaemt wort over dit Huys, ’t welcke ick gebouwt hebbe. |
44 Wanneer u volck inden krijch tegen sijnen vyant uyttrecken sal door den wech, dien ghyse henen senden sult; ende sullen tot den HEERE bidden nae den wech deser stadt, die ghy verkoren hebt, ende nae dit huys, ’twelck ick uwen Name gebouwt hebbe: |
45 Hoort dan inden Hemel haer gebedt, ende hare smeeckinge: ende voert haer recht uyt. |
46 Wanneer sy gesondiget sullen hebben tegen u, (want geen mensche en isser, die niet en sondigt) ende ghy tegen hen vertoornt sult zijn, ende hen leveren sult voor het aengesichte des vyants, dat de gene die hen gevangen hebben, hen gevanckelick wech voeren in des vyants lant, dat verre, ofte nae by is: |
47 Ende sy in het lant, daer sy gevanckelick wechgevoert zijn, weder aen haer herte brengen sullen, datse sich bekeeren, ende tot u smeecken in het lant der gener, diese gevanckelick wech gevoert hebben, seggende, Wy hebben gesondiget, ende verkeerdelick gedaen, wy hebben godlooselick gehandelt: |
48 Ende sy hen tot u bekeeren met haer gantsche herte, ende met hare gantsche ziele in het lant harer vyanden, diese gevanckelick wechgevoert sullen hebben: ende tot u bidden sullen nae den wech hares lants, (het welcke ghy haren vaderen gegeven hebt) nae dese stadt die ghy verkoren hebt, ende nae dit huys dat ick uwen Name gebouwt hebbe; |
49 Hoort dan in den Hemel, de vaste plaetse uwer wooninge, haer gebedt, ende hare smeeckinge; ende voert haer recht uyt; |
50 Ende vergeeft uwen volcke, datse tegen u gesondiget sullen hebben, ende alle hare overtredingen, daer mede sy tegens u sullen overgetreden hebben: ende geeft haer barmherticheyt, voor het aengesicht der gener, diese gevangen houden, op datse harer ontfermen; |
51 Want sy zijn u volck, ende u erfdeel, die ghy uytgevoert hebt uyt Egyptenlant, uyt het midden des yseren ovens: |
52 Op dat uwe oogen open zijn, tot de smeeckinge uwes knechts, ende tot de smeeckinge uwes volcks Israëls: om nae hen te hooren, in al haer roepen tot u. |
53 Want ghy hebtse u tot een erfdeel afgesondert, uyt alle volckeren der aerde: gelijck als ghy gesproken hebt door den dienst Mose uwes knechts, als ghy onse vaderen uyt Egypten uytvoerdet, Heere HEERE. |
54 Het geschiedde nu als Salomo voleyndt hadde dit gantsche gebedt, ende dese smeeckinge tot den HEERE te bidden, [dat] hy van voor den altaer des HEEREN opstont, van ’t knielen op sijne knien, met sijne handen uytgebreydet nae den hemel: |
55 So stont hy, ende segende de gantsche Gemeynte Israëls: seggende met luyder stemme: |
56 Gelooft sy de HEERE, die sijnen volcke Israëls ruste gegeven heeft, nae alle dat hy gesproken heeft: niet een eenich woort en isser gevallen, van alle sijne goede woorden, die hy gesproken heeft door den dienst Mose sijnes knechts. |
57 De HEERE onse Godt zy met ons, gelijck als hy geweest is met onse vaderen: hy en verlate ons niet, ende en begeve ons niet: |
58 Neygende tot hem ons herte; om in alle sijne wegen te wandelen, ende om te houden sijne geboden, ende sijne insettingen, ende sijne rechten, dewelcke hy onsen vaderen geboden heeft: |
59 Ende dat dese mijne woorden, daer mede ick voor den HEERE gesmeeckt hebbe, mogen nae by voor den HEERE onsen Godt zijn, dach ende nacht: op dat hy het recht sijnes knechts uyt-voere, ende het recht sijnes volcx Israëls, elck een dagelicx op sijnen dag. |
60 Op dat alle volckeren der aerde weten, dat de HEERE die Godt is; niemant meer: |
61 Ende ulieder herte volkomen zy met den HEERE onsen Godt: om te wandelen in sijne insettingen, ende sijne geboden te houden: gelijck ten desen dage. |
62 Ende de Coninck ende gantsch Israël met hem, offerden slachtofferen voor het aengesicht des HEEREN. |
63 Ende Salomo offerde ten danckoffer, dat hy den Heere offerde, twee en twintich duysent runderen, ende hondert, ende twintich duysent schapen: also hebben sy het Huys des HEEREN ingewyet, de Coninck, ende alle de kinderen Israëls. |
64 Ten selven dage heylichde de Coninck het middelste des Voorhofs, dat voor het Huys des HEEREN was, om dat hy aldaer het brand-offer, ende het spijs-offer bereydt hadde, mitsgaders het vette der danck-offeren: want de koperen altaer, die voor het aengesichte des HEEREN was, te kleyn was, om de brand-offeren, ende de spijs-offeren, ende het vette der danck-offeren te vatten. |
65 Ter selver tijt oock hielt Salomo het Feest, ende gantsch Israël met hem, eene groote gemeynte van den inganck af van Hamath tot de riviere van Egypten voor het aengesichte des HEEREN onses Godts seven dagen, ende seven dagen: zijnde veertien dagen. |
66 Op den achtsten dach liet hy het volck gaen, ende sy segenden den Coninck: daerna gingen sy nae hare tenten, blijde, ende goedes moets, over al het goet dat de HEERE David sijnen knecht, ende Israël sijn volck gedaen hadde. |