Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
| Ierobeam sendt sijn wijf tot den Propheet Ahia, om te vragen hoe ’t met sijnen sone, die sieck was, vergaen soude, vers 1, etc. die hem voorseyt sijnen onderganck, om sijne afgoderije, 7. item de doot sijns kints, 12. ende het verderf Israels, 15. sijn sone sterft, hy mede, ende sijn sone Nadab regeert, 17. Rehabeam, ende Iuda sondigen tegen den Heere, 21. sy worden gestraft door Sisak den Coninck van Egypten, 25. Na de doot Rehabeams regeert sijn sone Abiam, 29. |
| |
| 1 TE 1 dier selver tijt was Abia de soon Ierobeams kranck. |
| 1 T.W. als Ierobeam voortginck inden wech sijner grouwelicker afgoderie, daer van in ’t eynde des voorgaenden capit. gemelt wort. |
| |
| 2 Ende Ierobeam seyde tot sijne huysvrouwe; Maeckt u nu op, ende 2 verstelt u, datmen niet en mercke, dat ghy Ierobeams huysvrouwe zijt; ende gaet henen nae 3 Silo, siet daer is de Propheet Ahia, a die van my gesproken heeft, dat ick Coninck soude zijn over dit volck. |
| 2 Hebr. verandert u selven: te weten in uwe kleederen, cieraet, treyn, woorden, gelaet, ende gebeerden. |
| 3 Eene stadt gelegen in den stam Ephraims alwaer de Tente der t’samenkomste, ende de Arke Godes langen tijt geweest zijn, ende de Propheet Ahia geboren was, ende woonde. Siet Ios. 18.1. Iudic. 21.21. 1.Sam. 1.3. bov. 11.29. |
| a 1.Reg. 11.31. |
| |
| 3 Ende 4 neemt in uwe hant tien brooden, ende 5 koecken, ende eene 6 kruycke honichs, ende gaet tot hem: hy sal u te kennen geven, 7 wat desen jongen geschieden sal. |
| 4 T.w. tot een geschenck voor den Propheet, welck gebruyck dan by velen was, niet om den dienst der Propheten te beloonen, maer hare personen te vereeren. Siet Iudic. 13.17. 1.Sam. 9.7, 8. 2.Reg. 5.15. ende 8. vers 8. |
| 5 Hebr. stipkoecken, in de welcke eenige stipkens, teeckenen, ofte mercken, ter vercieringe ingeprent waren. and. kranselingen, ofte, tweeback. |
| 6 Ofte, flessche. |
| 7 D. of hy van dese sieckte bekomen, ofte sterven sal. |
| |
| 4 Ende Ierobeams huysvrouwe dede alsoo, ende maeckte haer op, ende ginck nae Silo, ende quam in het huys van Ahia: Ahia nu en konde niet sien; want sijne oogen 8 stonden stijf van wegen sijnen ouderdom: |
| 8 Hebr. stonden door, ofte, van sijne grijsicheyt. D. uyt oorsake van sijnen grooten ouderdom, (die gemeynelick met grauwe hayren vergeselschapt is) was sijn gesichte dicke, ende stijf, ende volgens doncker geworden. |
| |
| 5 Maer de HEERE seyde tot Ahia: Siet Ierobeams huysvrouwe komt 9 om eene sake van u te vragen, aengaende haren soon, want hy kranck is, 10 soo ende soo, sult ghy tot haer spreken: ende het sal zijn, als sy inkomt, dat sy haer 11 vreemt aenstellen sal. |
| 9 T.w. hoe’t met de sieckte hares soons vergaen sal. |
| 10 Heb. nae dit, ende nae dit sult ghy tot haer spreken. Verst. hier door, het gene den Propheet is belast geweest te verkondigen, ende hier na verhaelt wort, vers 7, etc. |
| 11 Siet bov. op vers 2. |
| |
| 6 Ende het geschiedde als Ahia hoorde het geruysch harer voeten, so sy ter deuren inquam, dat hy seyde, Komt in ghy huysvrouwe Ierobeams, 12 waerom stelt ghy u dus vreemt aen? want ick ben tot u 13 gesonden, met een 14 harde [bootschap]. |
| 12 Ofte, waer toe dit, dat ghy u vreemt aenstelt? |
| 13 Naeml. van den Heere. |
| 14 Dewelcke nae ’t verhael van de weldaden Godts aen Ierobeam bewesen, hem voorstelde sijne grouwelicke sonden, met eene voor-segginge vande rechtveerdige, ende vreeselicke straffen Godts, die daer op souden volgen. ofte: om wat harts. |
| |
| 7 Gaet henen, segt Ierobeam: Soo seyt de HEERE de Godt Israels: b Daerom dat ick u verheven hebbe uyt het midden des volcks, ende u een 15 Voorganger over mijn volck Israël gestelt hebbe; |
| b 1.Reg. 12.15. |
| 15 Vergel. bov. 1.35. ende ond. 16.2. ende 2.Reg. 25.5. 2.Chro. 6.5. alwaer het Hebreeusch woort oock alsoo overgeset wort. |
| |
| 8 Ende het Coninckrijcke van den huyse Davids gescheurt, ende dat u gegeven hebbe; ende ghy niet geweest en zijt, gelijck mijn knecht David, die mijne geboden hielt, ende die my 16 met sijn gantsche herte navolchde, om te doen alleen dat recht is in mijnen oogen; |
| 16 Siet. bov. 2. op vers 4. |
| |
| 9 Maer quaet gedaen hebt, doende des meer dan alle die voor u geweest zijn, ende henen gegaen zijt, ende hebt u andere Goden, ende gegotene beelden gemaeckt, om my tot toorn te verwecken, ende hebt my 17 achter uwen rugge geworpen: |
| 17 Dat is, smadelick veracht, ende trouwelooselick verlaten. alsoo spreeckt de Heere oock, Nehe. 9.26. Ezech. 23.35. |
| |
| 10 Daerom c siet ick sal 18 quaet over het 19 huys Ierobeams brengen, ende van den Ierobeam uytroeyen, d 20 die aen de wandt pist, 21 den beslotenen, ende verlatenen in Israel; ende ick sal de nakomelingen van het huys Ierobeams wech doen, gelijck de dreck wech gedaen wort, tot dattet gantschelick vergaen zy. |
| c 1.Reg. 15.29. |
| 18 D. ongeluck, straffe, wrake. Siet Gen. 19. op vers 19. |
| 19 D. geslachte. alsoo in ’t volgende. item 2.Sam. 3.10. ende 9.3. ende ond. 16.3. |
| d 1.Sam. 25.22, 34. 1.Reg. 16.4. ende 21.21. 2.Reg. 9.8. |
| 20 Verst. hier door, eene geheele, ende uyterste verstooringe, daer in niemant gespaert en wort, selfs oock niet een hont. alsoo 1.Sam. 25.22, 34. ende ond. 16.11. ende 21.21. ende 2.Reg. 9.8. |
| 21 Siet de verklaringe deser maniere van spreken, Deuter. 32. op vers 36. |
| |
| 11 22 Die van Ierobeam inde stadt sterft, sullen de honden eten: ende die in ’t velt sterft, sullen de vogelen des Hemels eten: want de HEERE heeft het gesproken. |
| 22 Eene maniere van spreken beteeckenende eene ongeluckige doot, met de verliesinge van het graf. Siet de selve oock ond. c. 16.4. ende 21.24. |
| |
| 12 Ghy dan maeckt u op, gaet nae u huys: als uwe voeten in de stadt 23 sullen gekomen zijn, so sal het kint sterven. |
| 23 T.w. tot op den dorpel van u huys: gelijck af te nemen is uyt de vervullinge, ond. vers 17. |
| |
| 13 Ende 24 gantsch Israël sal hem 25 beklagen, ende hem begraven; 26 want dese alleen van Ierobeam sal in ’t graf komen: om dat in hem 27 wat goets voor den HEERE den Godt Israëls inden huyse Ierobeams gevonden is. |
| 24 N. de goede in Israel, om de goede hope, diese van den jongelick gekregen hadden de quade, om den vader te behagen. |
| 25 Van het geklach der vroomen over de doode, Siet Genes. 23. op vers 2. |
| 26 De begravenisse is een weldaet Godts, om datse den afgestorvenen is de laetste burgerlicke eere van dit leven, ende den levenden eene geestelicke vermaninge van het toekomende, door de vernieuwinge der hope van de op-standinge uyt den dooden. Siet Genes. 23. op vers 4. |
| 27 D. eenige beginselen der vreese Godts, ende ware vromicheyt, niet door de nature, maer door Godes Geest in hem gewrocht. Ioan. 1.13. ende 3.6. |
| |
| 14 Doch e de HEERE sal sich 28 eenen Coninck verwecken over Israël, die het huys Ierobeams 29 ten selven dage uytroeyen sal: 30 Maer wat sal ’t 31 oock nu zijn? |
| e 1.Reg. 15.28, 29. |
| 28 N. Baësa: van den welcken siet ond. 15.27. |
| 29 T.w. als hy het Coninckrijcke innemen sal. |
| 30 D. wat salder nu voorts geschieden? and. maer wat? T.w. segge ick dat Godt in het toekomende eenen verwecken soude? hy heeft oock nu. D. hy heeft hem alreede eenen verweckt, op dat hy beginne dese gedreychde straffe uyt te voeren. |
| |
| 15 De HEERE f sal oock Israël slaen, gelijck een riet in’t water 32 omgedreven wort, ende sal Israël uytrucken uyt dit goede lant, dat hy haren vaderen gegeven heeft, ende salse verstroyen op gene zijde der 33 Riviere; daerom dat sy hare 34 bosschen gemaeckt hebben, den HEERE tot toorn verweckende. |
| f 2.Reg. 17.18, |
| 32 Te weten, herwaert, ende derwaert door allerley winden, alsoo soude oock Israel door oneenicheden van binnen, ende door oorlogen van buyten ontstelt, ende beroert worden. |
| 33 N. Euphrates. Siet Genes. 31. op vers 21. hy voorseyt der Israeliten vervoeringe in Assyrien, Mesopotamien, ende Medien; van welcks vervullinge ontrent 240 jaren hier na geschiet, wy konnen lesen 2.Reg. 17.6. |
| 34 Siet van dese, Exod. 34. op vers 31. Deut. 7. op vers 5. onder eene soorte van afgoderye verstaet Godt alle andere; ja alle valsche Godes-diensten. And. Boschgoden, bosch-beelden. alsoo vers 23. |
| |
| 16 Ende hy sal Israël 35 overgeven, om Ierobeams sonden wille, die 36 gesondicht heeft, ende die Israël 37 heeft doen sondigen. |
| 35 T.w. in de handen sijner vyanden. |
| 36 Ofte, daer mede hy sondichde, ende daer mede hy Israël dede sondigen: ofte, die hy sondichde, ende die hy Israël dede sondigen. Verst. de sonde der afgoderye, van de welcke siet bov. 12. versen 28, 29, etc. ende 13. versen 33, 34. |
| 37 T.w. met eenen grouwelicken afgodesdienst op te richten, sijnen ondersaten te bevelen, ende door sijn exempel hartneckelick na te volgen. |
| |
| 17 Doe maeckte haer Ierobeams wijf op, ende ginck henen, ende quam tot 38 Tirza: als sy nu op den dorpel van het huys quam, 39 so sterf de Iongelinck. |
| 38 Een stadt gelegen in den stam Manasse, alwaer het hof was der Coningen van Israel, eer datse in Samaria woonden. Sy was seer schoon, ende playsant, so dat de bruyt Christi daer by vergeleken wort, Cant. 6. vers 1. Siet van de selve Iosu. 12. vers 24. ende ond. 16.8. |
| 39 Gelijck van den Propheeft Ahia voorseyt was bov. vers 12. |
| |
| 18 Ende sy begroeven hem, ende gantsch Israël beklaechde hem; nae het woort des HEEREN, 40 dat hy gesproken hadde door den 41 dienst sijnes knechts Ahia des Propheets. |
| 40 Bov. vers 13 |
| 41 Hebr. door de hant. siet Levit. 8. op vers 36. |
| |
| 19 Het overige nu der geschiedenissen Ierobeams, hoe hy gekrijcht, ende hoe hy geregeert heeft; siet die zijn geschreven 42 in het boeck der Chroniken der Coningen Israëls. |
| 42 Hebr. Het boeck van de woorden, ofte, geschiedenissen der dagen der Coningen Israëls. alsoo ond. vers 29. der Coningen Iuda. Men sal door dese niet verstaen de twee boecken der Chroniken, ofte, Paralipomenon, die wy in de schrift des Ouden Testaments hebben, ende van Ezra, die men houdt dat lange tijt daer na geleeft heeft, eerst beschreven te zijn, oock met al en hebben, het gene gesecht wort in die eerste Chroniken der Coningen Israels, ofte Iuda na-gelaten te zijn: maer men sal verstaen sekere schriften inhoudende de historien van de regeringe der Coningen, van beyde Coninckrijcken die sonder nadeel der salichmakender leere, niet voorhanden en zijn, ende uyt de welke sommige meynen, dat de Chroniken, ons in de H. Schrift nagelaten, van Ezra door de ingevinge des H. Geests, samen gestelt zijn. Vergel. bov. 11. d’aent. op vers 41. |
| |
| 20 De dagen nu die Ierobeam heeft geregeert, zijn twee en twintich jaer: ende hy ontsliep met sijne vaderen, ende Nadab sijn soon regeerde in sijne plaetse. |
| 21 g Rehabeam nu de soon van Salomo regeerde in Iuda: een en veertich jaer was Rehabeam 43 out, als hy Coninck wert, ende regeerde seventien jaer te Ierusalem, inde stadt die de HEERE verkoren hadde uyt alle de stammen Israëls, 44 om sijnen Naem daer te setten; 45 ende de naem sijner moeder was, Naäma, de 46 Ammonitische. |
| g 2.Chron. 12.13. |
| 43 Hebr. een soon van 41 jaer. |
| 44 Siet bov. 8. op vers 29. |
| 45 Alsoo ond. vers 31. |
| 46 Onder andere Heydensche vrouwen, die Salomo van den Heere af-leydden, werden oock genaemt de Ammonitische, bov. 11.1, 2, etc. van de welcke dese sonder twijffel wel eene der voorneemste geweest is, die niet alleen haren man, maer oock haren sone Rehabeam tot de afgoderye vervoert heeft, nae dat hy drie jaren den Heere gedient hadde. 2.Chron. 11.17. |
| |
| 22 Ende Iuda 47 dede dat quaet was, inde oogen des HEEREN, ende sy verweckten hem tot 48 yver meer dan alle hare vaderen gedaen hadden, met hare sonden die sy sondichden. |
| 47 T.w. na dat Rehabeam drie jaren geregeert hadde. Siet 2.Chron. 11.17. ende 12. op vers 1. |
| 48 Siet Deut. 4. op vers 24. |
| |
| 23 Want 49 oock sy, bouwden hen hoochten, ende opgerichte beelden, ende 50 bosschen: op allen 51 hoogen heuvel, ende onder allen groenen boom. |
| 49 D. niet alleen de verblinde Heydenen, ende de afvallige Israeliten, maer oock dese Ioden selve, by de welcke Godt het licht der waerheyt, ende de suyverheyt van den Godes-dienst behouden hadde. |
| 50 Siet Deuter. 12. op vers 3. |
| 51 Siet Deuter. 12. op vers 2. |
| |
| 24 Daer waren oock 52 schant-jongers in den lande: sy deden nae 53 alle de grouwelen der Heydenen, die de HEERE van het aengesicht der kinderen Israëls uyt de besittinge verdreven hadde. |
| 52 Siet Deut. 23 op vers 17. |
| 53 Siet eenige soorten deser grouwelen beschreven Deuter. 18. versen 9, 10, 11, 12. 2.Chron. 33.2, 3, 4, etc. Rom. 1.25, 26, etc. |
| |
| 25 Het geschiedde nu in het vijfde jaer des Conincks Rehabeams; h [dat] 54 Sisak de Coninck van Egypten optooch tegen Ierusalem. |
| h 2.Chron. 12.2. |
| 54 Siet van desen oock bov. cap. 11.40. ende 2.Chron. 12.2. |
| |
| 26 Ende hy nam de schatten van het Huys des HEEREN, ende de schatten van het huys des Conincks wech; 55 ja hy nam alles wech: i hy nam oock alle de gouden schilden wech, die Salomo gemaeckt hadde. |
| 55 T.w. alle gout, ende silver, ende dat van eenige bysondere weerde was, daer achter hy geraken konde, ende voor sijnen oogen niet verborgen was. Vergel. ond. cap. 15.18. |
| i 1.Reg. 10.16, 17. 2.Chron. 9.15. |
| |
| 27 Ende de Coninck Rehabeam maeckte in plaetse van die, koperen schilden: ende hy beval [die] onder de hant der Overste der 56 trauwanten, die de deure van het huys des Conincks bewaerden. |
| 56 Hebr. Loopers. Verst. pagien, lackeyen, ofte, lijfwachten, die groote Heeren plegen ontrent hen te hebben, zijnde in huys, ofte, daer buyten. 1.Sam. 22.17. 2.Reg. 11.19. soo genoemt om datse op den wech voor ende ontrent hare heeren liepen. 2.Sam. 15.1. 1.Reg. 1.5. |
| |
| 28 Ende het geschiedde, so wanneer de Coninck in het Huys des HEEREN ginck, [dat] de trauwanten 57 de selve droegen; ende die wederbrachten in der trauwanten 58 wacht-kamer. |
| 57 T.w. schilden. Dese droegen de trawanten, als sy den Coninck nae ’t huys des Heeren geleydden. |
| 58 Verst. eene bescheydene plaetse, daer de trauwanten sich gewoonelick by een hielden. |
| |
| 29 Het overige nu der geschiedenissen Rehabeams, ende al wat hy gedaen heeft, zijn die niet geschreven 59 in het boeck der Chroniken der Coningen van Iuda? |
| 59 Siet bov. op vers 19. |
| |
| 30 Ende daer was 60 krijch tusschen Rehabeam, ende tusschen Ierobeam alle 61 [hare] dagen. |
| 60 Verst. dit van defensive oorloge die Rehabeam gevoert heeft om sijn eygen Rijcke te beschermen, ende niet van offensive, om het rijcke Israels in te nemen. want dit was hem verboden geweest door den Propheet Semaia, bov. cap. 12.24 |
| 61 Dit byvoechsel is in gelijcken handel van den H. Geest uytgedruckt, ond. 15. versen 16, 32. |
| |
| 31 Ende Rehabeam ontsliep met sijne vaderen, ende wert begraven by sijne vaderen inde 62 stadt Davids; 63 ende de naem sijner moeder was Naama, de Ammonitische: ende sijn soon 64 Abiam regeerde in sijne plaetse. |
| 62 Siet bov. 2. op vers 10. |
| 63 Alsoo bov. vers 21. |
| 64 Anders genaemt Abia, 2.Chron. 12.16. ende 13.1. |
