Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
| David monstert sijn volck, ende stelt order op den strijt, maer blijft selfs, op des volcks begeeren, te Mahanaim, vers 1, etc. geeft bevel van Absalom te verschoonen, 5. Absaloms volck wort geslagen, ende Absalom selfs, hangende met sijn lanck hayr aen eene eycke, van Ioab doorsteken, ende voorts in eenen cuyl geworpen, met eenen grooten steenhoop daer op, 7. Van Absaloms Pylaer, die hy in sijn leven tot sijner gedachtenisse hadde doen oprichten, 18. Ahimaaz ende Cuschi brengen David tijdinge, 19. die groote rouwe bedrijft over Absalom, 33. |
| |
| 1 ENde David monsterde het volck, dat met hem was: Ende hy stelde over hen Overste van duysenden, ende Overste van honderden. |
| 2 Voorts sondt David het volck uyt, een derdendeel onder de hant Ioabs, ende een derdendeel onder de hant van Abisai, den sone van Zeruja, Ioabs broeder, ende een derdendeel onder de hant van 1 Ithai, den Gethiter: Ende de Coninck seyde tot het volck; Ick sal oock selfs sekerlick met ulieden uyttrecken. |
| 1 Siet bov. cap. 15. op vers 19. |
| |
| 3 Maer het volck seyde, Ghy en sult niet uyttrecken; want of wy teenemael vloden, sy sullen 2 het herte op ons niet stellen, ja of de helfte van ons storven, sy sullen het herte op ons niet stellen; 3 maer [ghy zijt] nu als onser tien duysent: So sal’t nu beter zijn, dat ghy ons uyt de 4 stadt 5 ter hulpe zijt. |
| 2 D. Sy sullen daer nae niet vragen, sullen daer van geen groot werck maken, want het is haer niet om ons, maer om uwe persoon te doen. |
| 3 D. aen uwe persoon is nu meer gelegen als aen vele duysenden van ons. Vergelijckt hier mede de woorden Achitophels, bov. c. 17.2, 3. And. Al [waren] onser, nae dat wy nu [zijn], tienduysentmael meer. |
| 4 Mahanaim: als bov. cap. 17.24, 27. |
| 5 Hebr. Om te helpen: wanneer wy souden mogen verlegen zijn. |
| |
| 4 Doe seyde de Coninck tot hen; Ick sal doen, 6 dat goet is in uwe oogen: De Coninck nu stont 7 aen de zijde van de poorte, ende al ’t volck trock uyt by honderden, ende by duysenden. |
| 6 D. dat u behaecht, ofte, goet dunckt. |
| 7 Ofte, op de plaetse, tusschen de twee poorten, ond. vers 24. Hebr. eyg. hant maer van sulcken gebruyck deses woorts siet Deut. 23. op vers 12. ende ond. vers 18. ende elders. |
| |
| 5 Ende de Coninck geboodt Ioab, ende Abisai, ende Ithai, seggende; [Handelt] my sachtkens met den Iongelinck, met Absalom: ende al ’t volck hoorde ’t, als de Coninck allen den Oversten van Absaloms sake geboodt. |
| 6 Also tooch het volck uyt in ’t velt, 8 Israël te gemoete: ende de strijt geschiedde by 9 Ephraims wout. |
| 8 D. Absalom ende sijn volck, die hier doorgaens Israël worden genoemt, ten aensien dat verre het meeste deel van Israel by hem was. |
| 9 Dit wout was niet verre van Mahanaim gelegen, aen de Oost-zijde van de Iordane, in Gilead, in den stamme Gad: Maer heeft den naem van Ephraims wout (soo eenige meynen) gekregen van Ephraims nederlage, ten tijde van Iephte den Gileaditer. Siet Iudic.12.1, 4, 5. Ephraims lant was aen de west-zijde van de Iordane, in’t lant Canaan. |
| |
| 7 Ende het volck Israëls wert aldaer voor het aengesichte van Davids knechten geslagen: ende aldaer geschiedde te dien selven dage een groote slach, van 10 twintich duysent. |
| 10 Der Israeliten, die van Davids volck geslagen wierden. |
| |
| 8 Want de strijt wert aldaer verspreydt over al dat lant: Ende het wout 11 verteerde 12 meer van den volcke, als die het sweert verteerde, te dien selven dage. |
| 11 D. die in’t wout vluchtende, ofte gedreven zijnde, daer inne omquamen, haer in’t een ende ’t ander verwerrende, verwondende, ende in kuylen vallende, misschien oock van beesten verscheurt zijnde, ofte van honger ende dorst stervende. |
| 12 Hebr. Het wout vermenichvuldichde te verteeren, etc. |
| |
| 9 Absalom nu ontmoette voor’t aengesichte der knechten Davids: ende Absalom reedt op eenen muyl; ende als de muyl quam onder de 13 dichte tacken van eene groote eycke, so wert 14 sijn hooft vast aen de eycke, dat hy 15 hangen bleef tusschen den hemel ende tusschen de aerde, ende de muyl, die onder hem was, ginck door. |
| 13 Hebr. De dichticheyt. |
| 14 Vermits sijn lanck hayr (waer van bov. cap. 14.26.) om de dichte tacken der eycke slingerde, ende daer aen vast raeckte. |
| 15 Hebr. gegeven wert. |
| |
| 10 Als dat een man sach, so gaf hy’t Ioab te kennen, ende seyde; Siet, ick hebbe Absalom sien hangen aen eene eycke. |
| 11 Doe seyde Ioab tot den man, die ’t hem te kennen gaf; Siet doch, ghy hebte’t gesien, waerom dan en hebt ghy hem niet aldaer ter aerden geslagen? also het aen my [stont,] om u tien 16 silverlingen, ende eenen gordel te geven. |
| 16 Siet Genes. 20. op vers 16. |
| |
| 12 Maer die man seyde tot Ioab; Ende of ick al duysent silverlingen op mijne handen mochte 17 wegen, so en soude ick mijne hant aen des Conincks sone niet slaen: want de Coninck heeft u, ende Abisai, ende Ithai voor onse ooren geboden, seggende; 18 Hoedt u, wie [ghy zijt] 18 van den jongelinck, van Absalom. |
| 17 D. My toegewogen zijnde in mijne handen ontfangen, ofte tellen. |
| 18 . 18 Verst. aen te roeren, of, leet te doen. Hebr. eygentlick: bewaert, ofte, letter op, neemt waer, neemt in acht, siet toe, (als wy seggen) wie aen, ofte, tegen, den jongelinck, aen Absalom. De sin is, wie hem leet doet, dien sal ick, etc. ’t is een afgebroken reden by ons oock gebruycklick. ofte: letter op dat niemant leet en doe. And. Een yeder lette op den jongelicnk, op Absalom. |
| |
| 13 19 Of ick al valschelick tegen mijne ziele handelde, so en soude doch geen dinck voor den Coninck verborgen worden: oock ghy selfs soudter u 20 van tegen over stellen. |
| 19 D. of ick, Absalom gedoodt hebbende, het selve valschelick mochte ontkennen, so en soudet doch niet verborgen blijven voor den Coninck, ende dan soud’ ick perijckel mijns levens loopen. And. Aen sijne ziele, dat is, aen, ofte, tegen Absaloms leven ofte persoon. |
| 20 D. ghy soudt my verlaten ende van verre blyven staen, sonder my te helpen. Vergel. Psal. 38.12. And. tegenstellen. |
| |
| 14 Doe seyde Ioab; 21 Ick sal 22 hier by u alsoo niet vertoeven: ende hy nam drie 23 pijlen, ende stackse in Absaloms 24 herte, daer hy noch was levende in 25 ’t midden der eycke. |
| 21 Of hy seyde: ’t is geen tijt hier by u lang te staen. Ick sal doen soo ick ’t verstae. |
| 22 Hebr. voor u aengesichte. |
| 23 Verst. werp-pijlen, kleyne spieskens, ofte eenich diergelijck scherp geweer in den oorloge te dier tijt gebruycklick. |
| 24 D. in ’t midden sijns lichaems, ontrent het herte: want het blijckt vers 15. dat hy noch geleeft heeft. |
| 25 Hebr. in ’t herte der eycke. Siet Deut. 4. op vers 11. |
| |
| 15 Ende tien jongens, Ioabs wapen-dragers, omringden [hem]: ende sy sloegen Absalom, ende doodden hem. |
| 16 Doe blies Ioab met de basuyne, ende al ’t volck keerde af van Israël achter na te jagen: want Ioab hieldt het volck te rugge. |
| 17 Ende sy namen Absalom, ende wierpen hem in ’t wout in eenen grooten kuyl, ende stelden op hem eenen seer grooten 26 steen-hoop: ende gantsch 27 Israël vluchtede, een yegelick nae sijne 28 tente. |
| 26 Een geheel ander gedenckteecken, door Godts rechtveerdich oordeel opgericht, als ’t gene hy sich selven in sijn leven hadde doen stellen. Siet het volgende vers. |
| 27 Die Absalom gevolcht hadden. |
| 28 D. woonplaetsen. |
| |
| 18 Absalom nu hadde genomen, ende in sijn leven voor sich opgericht eenen Pylaer, die in het 29 Conincx-dal is; want hy seyde, Ic en hebbe 30 geenen sone, om mijns naems te doen gedencken: Ende hy hadde dien Pylaer genoemt na sijnen name, daerom wort hy tot op desen dach genoemt, Absaloms 31 hant. |
| 29 Siet Gen. 14.17. |
| 30 Hier uyt wort afgenomen, dat Absaloms sonen, (waer van bov. cap. 14.27.) te deser tijt verstorven waren. |
| 31 D. gedenck-teecken, ofte hant. D. sijn werck. sommige meynen, dat het een Pilaer geweest zy, alsoo genoemt van de gedaente eener hant. And. plaetse, ofte ruymte. Siet bov. op vers 4. Vergel. 1.Sam. 15. op vers 12. |
| |
| 19 Doe seyde Ahimaaz, Zadoks sone; Laet my doch henen loopen, ende den Coninck bootschappen, dat de HEERE hem 32 recht gedaen heeft, van de hant sijner vyanden. |
| 32 D. Rechtdoende verlost heeft. Alsoo ond. vers 31. Vergel. de aent. Iud. 2. op vers 16. |
| |
| 20 Maer Ioab seyde tot hem; Ghy en sult desen dach 33 geen bootschapper zijn, maer op eenen anderen dach sult ghy bootschappen: desen dach nu sult ghy niet bootschappen, 34 daerom dat des Conincx sone doot is. |
| 33 Hebr. Geen man des bootschaps, ofte, der tijdinge. Vergel. bov. cap. 8. op vers 10. |
| 34 Hy wil seggen: ghy soudt eene tijdinge brengen, die den Coninck niet aengenaem soude zijn. and. want het soude zijn van den dooden soon des Coninks. |
| |
| 21 Ende Ioab seyde tot 35 Cuschi; Gaet henen, ende segt den Coninck aen, wat ghy gesien hebt: ende Cuschi booch sich voor Ioab, ende liep henen. |
| 35 Ofte, den Moerjaen, ofte Arabier (siet Num. 12. op vers 4.) zijnde oock een van Davids knechten, als af te nemen is uyt vers 29. Desen schijnt Ioab verkoren te hebben, om dat hy een vreemdelinck was. sommige houden’t voor een eygen naem. |
| |
| 22 Doch Ahimaaz, Zadoks sone, voer noch voort ende seyde tot Ioab; 36 wat het oock zy, laet my doch oock den Cuschi achter na loopen: ende Ioab seyde; Waerom soudt ghy nu henen loopen, mijn 37 sone, so ghy doch geen 38 bequame bootschap en hebt? |
| 36 Of hy seyde: ’t zy soo ’t wil, daer kome van watter van kome. Alsoo in’t volgende vers ’t schijnt dat hy sich wat beters liet voor-staen, als Ioab geseyt hadde. |
| 37 D. lieve jongelinck, dien ick als eenen sone beminne. Alsoo plegen persoonen, die ouder ende meerder zijn, de jongeren ende minderen lieflick aen te spreken. siet Gen. 43. op vers 29. |
| 38 Hebr. vindende, D. genoechsaem, bequaem, wel passende, voegende: Vergel Num. 11.22. And. dewijl het u geen profijtelicke bootschap soude zijn, ofte, dewijlse u niets aenbrengen soude, D. geen boden loon, ofte gunst, maer het contrarie. Ofte aldus: dewijle u doch geen goede bootschap voor en komt. |
| |
| 23 Wat het oock zy, [seyde 39 hy] laet my henen loopen; so seyde 40 hy tot hem, Loopt henen: ende Ahimaaz liep den wech van het effen velt, ende quam den Cuschi voorby. |
| 39 Ahimaaz. |
| 40 Ioab. |
| |
| 24 David nu sat tusschen de twee poorten: Ende de wachter ginck op het dack der poorte aen den muer, ende hief sijne oogen op, ende sach, ende siet, daer liep een man alleen. |
| 25 So riep de wachter, ende seyde’t den Coninck aen; ende de Coninck seyde; Indien hy alleen is, so isser een bootschap in sijnen mont: ende 41 hy ginck al voort ende naederde. |
| 41 Ahimaaz dien de wachter eerst sach. Hebr. hy ginck gaende. |
| |
| 26 Doe sach de wachter eenen anderen man loopende, ende de wachter riep tot den poortier, ende seyde, Siet, daer loopt [noch] een man alleen: Doe seyde de Coninck, die is oock een bootschapper. |
| 27 Voorts seyde de wachter; Ick sie den loop des eersten aen, als den loop van Ahimaaz, Zadoks sone: Doe seyde de Coninck, dat is een goet man, ende sal met eene goede bootschap komen. |
| 28 Ahimaaz dan riep, ende seyde tot den Coninck, 42 Vrede; ende hy booch sich voor den Coninck met sijn aengesicht ter aerden: ende hy seyde; 43 Gelooft zy de HEERE uwe Godt, die de mannen, dewelcke hare hant tegen mijnen heere den Coninck ophieven, heeft 44 overgeven. |
| 42 Dat is, alles is wel, ick brenge wat goets, wil hy seggen. |
| 43 Hebr. gesegent. |
| 44 Ofte, besloten, T.w. in de hant van Davids volck. Alsoo 1.Sam. 24.19. ende 26.8. ende elders. |
| |
| 29 Doe seyde de Coninck; 45 Ist wel met den jongelinck, met Absalom? Ende Ahimaaz 46 seyde, ick sach een groot 47 rumoer, als Ioab des Conincx 48 knecht, ende [my] uwen knecht afsondt, maer ick en weet niet, wat. |
| 45 Hebr. heeft hy vrede. Alsoo onder vers 32. |
| 46 Hebbende sich op Ioabs redenen naeder bedacht, verswijgt hy de tijdinge van Absalom. |
| 47 Ofte, eene groote menichte. |
| 48 Den Tuschi. |
| |
| 30 Ende de Coninck seyde; Gaet om, stelt u hier: So ginck hy om, ende bleef staen. |
| 31 Ende siet, Cuschi quam aen: ende Cuschi seyde; Mijnen heere den Coninck wort gebootschapt, dat u de HEERE heden heeft 49 recht gedaen van de hant aller der gener, die tegen u opstonden. |
| 49 Als bov. vers 19. |
| |
| 32 Doe seyde de Coninck tot Cuschi; 50 Ist wel met den jongelinck, met Absalom? ende Cuschi seyde; De vyanden mijns heeren des Conincks, ende alle, die tegen u ten quade opstaen, moeten worden, als die jongelinck. |
| 50 Als vers 29. |
| |
| 33 Doe wert de Coninck seer beroert, ende ginck op na de oppersale der poorte, ende weende; ende in sijn gaen 51 seyde hy alsoo; Mijn sone Absalom, mijn sone, mijn sone Absalom! 52 Och dat ick, ick, voor u gestorven ware, Absalom mijn sone, mijn sone! |
| 51 David heeft verscheydene oorsaken gehadt om sich hertelick te bedoeven over dit ongeval, insonderheyt wanneer hy, boven sijns soons tijtlicken doot, mochte vreesen sijnen eeuwigen onderganck. |
| 52 Hebr. Wie sal geven, ofte, wie gave, dat, etc. Siet van sulcke maniere van spreken in’t wenschen, Exod. 16. op vers 3. Deut. 5. op vers 29, etc. |
