Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
| Godt vernieuwt sijnen segen na den Sundvloet over de menschen, vers 1 vergunt, ende verbiedt haer sekere spyse, 3. verordent straffe op den dootslach, 5. stelt den regenboge tot een teycken sijns verbonts, dat geen algemeyne Sundvloet meer op aerden komen sal, 9. Noach plant den Wijnstock, 20. ende wort in den slaep des dronckenschaps van wegen sijner naecktheyt van Cham beschimpt, 22. Die daer over met sijne nakomelingen wort vervloeckt, 25. maer Sem ende Iapheth gesegent, 26. Noachs ouderdomn, ende doot, 29. |
| |
| 1 ENde Godt 1 segende Noach ende sijne sonen; ende hy seyde tot hen: a Zijt vruchtbaer ende vermenichvuldiget, ende vervullet de aerde: |
| 1 Godt vernieuwt den segen, dien hy boven 1.28. over den mensche hadde uytgesproken, om te toonen, dat de onderhoudinge ende vermenichvuldinge des menschelicken geslachts, mitsgaders aller heerschappye ende macht, die de mensche na den val over de onvernuftige dieren behouden hadde, soo wel na, als voor den sundvloet, aen sijnen segen hing. |
| a Bov. 1.28. ende 8.17. |
| |
| 2 Ende ulieder vreese, ende ulieder verschrickinge zy over al het gedierte der aerde, ende over al het gevogelte des hemels: in al wat sich op den aerdbodem 2 roert, ende in alle visschen der Zee: sy zijn in uwe hant overgegeven. |
| 2 Ofte, kruypt, ende sich beweecht, als een onredelick dier. |
| |
| 3 3 Al wat sich roert, 4 dat levendich is, zy u tot spyse: ick heb het u al gegeven gelijck 5 b het groene kruyt. |
| 3 D. allerley eetbaer gedierte, op der aerde, in de lucht, ende in de wateren. |
| 4 Want dat van selfs, ofte qualick gestorven is, is door dese wet verboden. |
| 5 Hebr. het groensel. ofte, de groente des kruyts, als bov. 1. vers 30. D. (na’t gemeyn gevoelen) boven ’t groen kruyt, ende de vruchten, die ick u te vooren tot spijse hadde verordent, geve ick u nu oock allerley levendich eetbaer gedierte |
| b bov. 1.29. |
| |
| 4 c Doch het vleesch 6 met sijne ziele [dat is] sijnen bloede, en sult ghy niet eten. |
| c Lev. 3.17. ende 7.26. ende 17.14. ende 19.26. Deut. 12.23. |
| 6 Godt verbiet bloedich vleesch te eten, om de menschen van alle wreetheyt ende genegentheyt tot dooden, ende moorden te schricken. Verg. Levit. 3.17. ende 17.11. Deut. 12.23. |
| |
| 5 d Ende voorwaer ick sal u bloet [het bloet] 7 uwer zielen 8 eyschen; van de hant 9 aller gedierte sal ick het eyschen: oock 10 van de hant des menschen, vande hant eenes yegelijcken sijnes broeders sal ick de ziele des menschen eyschen. |
| d Exod. 21. vers 12, 28. |
| 7 D. uwer personen, ofte u lichamelick leven. |
| 8 D. wreken, ofte door order van my ingestelt, ofte oock buyten de selve. |
| 9 Siet Exod. 21.28. |
| 10 Wie hy oock soude mogen zijn, van hoogen ofte legen staet, van rijck ofte arm, van man of vrouwe, dewijle de mensche sijn broeder ofte suster ende even naesten is. |
| |
| 6 e Wie des menschen bloet vergiet, sijn bloet sal 11 door den mensche vergoten worden: want Godt heeft den mensche 12 f nae [sijn] beelt gemaeckt. |
| e Thren. 4.13. Matth. 26.52. Apocal. 13.10. |
| 11 Hier wort het ampt der Overicheyt bevestigt, ende het sweert haer gegeven tot straffe der boosdoenders, Rom.13.1. |
| 12 Siet bov. cap. 1.27. Ende of wel Godes beelt door den val geschendt ende verbroken is, so heeft nochtans Godt eenich overblijfsel daer van, om verscheydene redenen, in de menschen gelaten; het welck hy niet begeert geschendt te hebben, maer verordent hier de straffe van soodanige schendinge. |
| f Boven 1.27. |
| |
| 7 Maer g ghylieden, weest vruchtbaer, ende vermenichvuldicht: teelt overvloedichlick voort op der aerde, ende vermenigvuldicht op de selve. |
| g Boven 1.26, 28. ende 8.17. |
| |
| 8 Voorder seyde Godt tot Noach, ende tot sijne sonen met hem, seggende: |
| 9 13 Maer ick, h siet, ick richte mijn Verbont op met u, ende met uwen 14 zade na u. |
| 13 Dat is, wat my aengaet, om u van mijnent wegen te versekeren, dat ick alle menschen ende dieren niet meer alsoo en sal verderven, so verbinde ick my aen u met beloften, ende geve u het navolgende teecken. |
| h Esa. 54. vers 9. |
| 14 Dat is, met uwe nakomelingen, die uyt u voortgeteelt ende geboren sullen worden: alsoo wort het woort zaet dickwijls genomen. Siet onder 12.7. Exod. 28.43. Levit. 22.4. Deut. 4.37. 1.Sam. 24.22. 1.Reg. 2.33. Ioan. 8.33. Rom. 1.3. ende 11.1. 2.Timoth. 2.8. |
| |
| 10 Ende met alle levendige ziele, die met u is, van ’t gevogelte, van’t vee, ende van alle gedierte der aerde met u: van alle die uyt de Arke gegaen zijn, tot al het gedierte der aerde toe. |
| 11 Ende ick richte mijn Verbont op met u, dat niet meer 15 alle vleesch vande wateren des Vloets sal worden 16 uytgeroeyt: ende datter geen Vloet meer zijn en sal, om d’aerde te verderven. |
| 15 D. alle menschen, ende wat levende, roerende, ende gevoelende is op der aerde. |
| 16 Siet boven cap. 8.21, 22. verstaet sulken vloet, waer door het gantsche Aerdrijck met water bedeckt soude worden tot verdervinge van alle menschen, ende beesten, die hare wooninge op der aerde hebben. Over sulcx zijn hier uytgenomen particuliere watervloeden, ende overwateringen van landen. |
| |
| 12 Ende Godt seyde: Dit is het teecken des verbonts, dat ick geve tusschen my, ende tusschen u lieden, ende tusschen alle levendighe ziele, die met u is: 17 tot eeuwige geslachten. |
| 17 Hebr. tot geslachten der eeuwicheyt, dat is, soo lange als de werelt staen sal. alsoo oock ond. vers 16. |
| |
| 13 18 Mijnen Boge hebbe ick gegeven inde wolcken: die sal zijn tot een teecken des verbonts tusschen my, ende tusschen de aerde. |
| 18 Verstaet, den Regenboge, die nae de nature wel een teecken is van regen maer nae d’ordinantie Godts een seker bewijs, dat de werelt door regen, ende eenen algemeynen water-vloet niet wederom en sal vergaen. |
| |
| 14 Ende het sal gheschieden 19 als ick wolcken over d’aerde brenge; 20 dat dese boge sal gesien worden inde wolcken. |
| 19 Hebr. als ick een wolcke over d’ aerde wolcke: dat is, als ickse met wolcken overtrecke. |
| 20 Oft: Ende. |
| |
| 15 Dan sal 21 ick gedencken aen mijn verbont, ’t welck is tusschen my, ende tusschen u, ende tusschen alle levendige ziele van allen vleesche: ende de wateren sullen niet meer wesen tot eenen Vloet, om alle vleesch te verderven. |
| 21 Dat is, ick sal doen, dat ick belooft hebbe. Siet boven capit. 8. op ’t vers 1. Item, hier het volgende vers. |
| |
| 16 Als desen boge inde wolcken sal zijn, so sal ick hem aensien, om te gedencken aen 22 het eeuwich verbont tusschen 23 Godt, ende tusschen alle levendige ziele, van allen vleesche, dat op der aerden is. |
| 22 Siet bov. cap. 8.21, 22. ende bov. op’t vers 12. Hebr. ’t Verbont der eeuwicheyt. |
| 23 D. my. |
| |
| 17 So seyde dan Godt tot Noach: Dit is het teecken des verbonts, dat ick opgericht hebbe tusschen my, ende tusschen alle vleesch, dat op der aerden is. |
| 18 Ende de sonen Noachs die uyt de Arke gingen, waren, i Sem, ende Cham, ende Iapheth: ende Cham die is de vader van 24 Canaan. |
| i Boven 6.10. |
| 24 Vanden welcken de Canaaniten zijn voort gekomen, ende het lant Canaan sijnen name heeft gekregen: welck lant den Israeliten, die van Sem afcomstich zijn, daer na tot een erfdeel geworden is. |
| |
| 19 Dese drie waren de sonen van Noach: ende van dese is de gantsche aerde 25 overspreydt. |
| 25 Te weten, met inwoonders. |
| |
| 20 Ende Noach 26 begon een 27 Ackerman te zijn: ende hy plantte eenen wijngaert. |
| 26 Ofte: een ackerman zijnde, begon te planten. |
| 27 ofte, Lantman. Hebr. Een man der aerde, ofte des aerdrijcx, dat is, een ackerman ofte lantbouwer. alsoo ond. 25, 27. een man des velts, dat is, die in het velt hem meer onthout, dan te huys. 1.Sam. 16.18. een man ter oorloge, dat is, een oorloogsman. Prov. 6.11. een man des schilts, dat is, die schilt ende wapenen in de oorloge gebruyckt, etc. |
| |
| 21 Ende hy dronck van dien wijn, ende wert droncken: ende 28 hy ontblootte sich in’t midden sijner tente. |
| 28 T.w. onwetende, onverhoets inden slaep der dronckenschap, ende niet met een opgeset voornemen. |
| |
| 22 Ende Cham, 29 Canaans vader, sach sijns vaders naecktheyt, ende hy gaf het sijnen beyden broederen daer buyten te kennen. |
| 29 Dit wort wederom verhaelt tot meerder straffe van Cham, ende versterckinge der Israeliten, die Godt nae der Canaaniten lant door Mosen was leydende. |
| |
| 23 Doe nam Sem, ende Iapheth een kleet, ende sy leyden ’t op haer beyder schouderen, ende gingen achterwaerts, ende bedeckten de naecktheyt hares vaders: ende haer aengesichten waren achterwaerts [gekeert], so dat sy de naecktheyt hares vaders niet en sagen. |
| 24 Ende Noach ontwaeckte van sijnen 30 wijn: ende 31 hy merckte wat sijn kleynste soon hem gedaen hadde. |
| 30 D. vanden slaep, inden welcken hy door het drincken des wijns gevallen was. |
| 31 Ofte door Godes ingeven; ofte door het verhael sijner twee andere sonen: ofte oock door sijne eygene ondersoeckinge. |
| |
| 25 Ende 32 hy seyde: 33 Vervloeckt zy 34 Canaan: 35 een knecht der knechten zy hy sijnen broederen. |
| 32 Niet als een sondich mensche door vleeschlicken toorn, ofte verbaestheyt, maer als een Propheet door het ingeven des H. Geestes. |
| 33 D. hatelick voor Godt, verachtelick by de menschen, ongeluckich op der aerde, in hem selven, ende de sijne. |
| 34 Verstaet niet alleen den sone, maer oock den vader Cham, ende des soons nakomelingen. |
| 35 D. de alder verachtste ende snootste slave. Alsoo wort ydelheyt der ydelheden geseyt, Eccl. 1.2. boosheyt der boosheyt, Hos. 10.15. voor de aldermeeste, etc. Verg. Lev. 2. de aent. op’t vers 3. |
| |
| 26 Voorder seyde hy; Gezegent zy de HEERE, de Godt 36 Sems: ende Canaan zy hem een knecht. |
| 36 Sem wort hier bysonderlic genoemt niet alleen om dat hy den eersten lof hadde inde eere aen sijnen vader bewesen, bov. vers 23. maer oock om dat uyt sijnen zade de Messias ende Godes volc souden voort comen. siet ond. 10. op vers 21. |
| |
| 27 37 Godt breyde Iapheth uyt, ende hy woone 38 in Sems tenten: ende Canaan zy hem een knecht. |
| 37 And. Godt locke ofte overrede Iapheth. verstaet dit als een Prophetye vande beroepinge der Heydenen, (Iaphets nakomelingen) die door de lieflicke predikatie des H. Euangeliums geschieden soude. |
| 38 D. sijne nakomelingen sullen tot de gemeynschap van Godts kercke gebracht worden. |
| |
| 28 Ende Noach leefde na den Vloet, drie hondert ende vijftich jaer. |
| 29 So waren alle de dagen van Noach, negen hondert ende vijftich jaer: ende hy sterf. |
