Mattheüs 22 – Griekse tekst en Statenvertaling

Op deze pagina wordt de Griekse tekst van het Nieuwe Testament en de Statenvertaling parallel weergegeven. De Griekse tekst is de reconstructie van de door de vertalers gevolgde tekst. Deze tekst is gebaseerd op de Textus Receptus edities van de 16e en begin 17e eeuw. De verschillen tussen de belangrijkste edities van de Textus Receptus zijn in noten vermeld (zie bijvoorbeeld Matth. 1:11, 23 en 2:11).
(Afkortingen in de noten: St=Stephanus 1550, 1551, B=Beza 1565 t/m 1604, Elz=Elzevir 1624, 1633, Sc=Scrivener 1881, M=Meerderheidstekst, edd=edities, kt=kanttekening.)

Hoofdstuk:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

Weergave:

Grieks en Statenvertaling zonder kanttekeningen
Grieks en Statenvertaling met kanttekeningen

Mattheüs 22

1 De gelijkenis van een bruiloft, tot welke de eerstgenoden weigerden te komen. 8 Daarom worden anderen in hun plaats genood. 11 Onder dewelke een, verschijnende zonder bruiloftskleed, uitgeworpen wordt. 15 Christus antwoordt op de vraag der farizeeën en herodianen, of men den keizer schatting mag geven. 23 Op de vraag der sadduceeën van de vrouw die zeven mannen gehad had; en Hij bewijst tegen hen de opstanding uit de doden. 35 Verklaart welke het grootste gebod in de wet is. 41 En dat de Messias niet alleen Davids Zoon, maar ook zijn Heere is.
		De koninklijke bruiloft
1 Καὶ ἀποκριθεὶς ὁ Ἰησοῦς πάλιν εἶπεν αὐτοῖς ἐν παραβολαῖς, λέγων,		1 EN Jezus antwoordende sprak tot hen wederom door gelijkenissen, zeggende:
2 Ὡμοιώθη ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἀνθρώπῳ βασιλεῖ, ὅστις ἐποίησε γάμους τῷ υἱῷ αὐτοῦ·		2 ^aHet Koninkrijk der hemelen ¹is gelijk ²een zeker koning, die zijn zoon een ³bruiloft bereid had;
	a Luk. 14:16. Openb. 19:7.
	Luk. 14:16 Maar Hij zeide tot hem: Een zeker mens bereidde een groot avondmaal, en hij noodde er velen. Openb. 19:7 Laat ons blijde zijn en vreugde bedrijven, en Hem de heerlijkheid geven; want de bruiloft des Lams is gekomen, en Zijn vrouw heeft zichzelve bereid;
	1 Door deze gelijkenis wordt voor ogen gesteld de grote ondankbaarheid der Joden, die van God door de predicatie des Evangelies tot de gemeenschap Zijns Zoons en der zaligheid geroepen zijnde, dezelve veracht hebben, en daarom zwaarlijk gestraft en verworpen zouden worden; en dat de heidenen daarna in hun plaats zouden worden geroepen.
	2 Gr. een mens die een koning was, dat is, God de Vader.
	3 Dat is, de genadige en geestelijke gemeenschap met Christus en de eeuwige zaligheid.

3 καὶ ἀπέστειλε τοὺς δούλους αὐτοῦ καλέσαι τοὺς κεκλημένους εἰς τοὺς γάμους, καὶ οὐκ ἤθελον ἐλθεῖν.		3 En zond zijn ⁴dienstknechten uit om de ⁵genoden ter bruiloft ⁶te roepen, en zij wilden niet komen.
	4 Namelijk de profeten en trouwe priesters.
	5 Namelijk de Joden.
	6 Dat is, te halen.

4 πάλιν ἀπέστειλεν ἄλλους δούλους, λέγων, Εἴπατε τοῖς κεκλημένοις, Ἰδού, τὸ ἄριστόν μου ἡτοίμασα, οἱ ταῦροί μου καὶ τὰ σιτιστὰ τεθυμένα, καὶ πάντα ἕτοιμα· δεῦτε εἰς τοὺς γάμους.		4 Wederom zond hij ⁷andere dienstknechten uit, zeggende: Zegt den genoden: Zie, ik heb mijn middagmaal bereid; mijn ossen en de gemeste beesten zijn geslacht, en alle dingen zijn ⁸gereed: komt tot de bruiloft.
	7 Namelijk de apostelen, evangelisten en andere leraren van het Heilig Evangelie.
	8 Alzo Christus nu in het vlees gekomen was om het werk der zaligheid dadelijk te volbrengen.

5 οἱ δὲ ἀμελήσαντες ἀπῆλθον, ὁ μὲν εἰς τὸν ἴδιον ἀγρόν, ὁ δὲ εἰς τὴν ἐμπορίαν αὐτοῦ·		5 Maar zij zulks niet achtende, zijn heengegaan, deze tot zijn akker, gene tot zijn koopmanschap.
6 οἱ δὲ λοιποὶ κρατήσαντες τοὺς δούλους αὐτοῦ ὕβρισαν καὶ ἀπέκτειναν.		6 En de anderen grepen zijn dienstknechten, deden hun smaadheid aan en doodden hen.
7 ἀκούσας δὲ ὁ βασιλεὺς ὠργίσθη, καὶ πέμψας τὰ στρατεύματα αὐτοῦ ἀπώλεσε τοὺς φονεῖς ἐκείνους, καὶ τὴν πόλιν αὐτῶν ἐνέπρησε.		7 Als nu de koning dat hoorde, werd hij toornig, en zijn ⁹krijgsheiren zendende, heeft die doodslagers vernield en hun stad in brand gestoken.
	9 Welke de Romeinen zijn geweest, die God heeft gebruikt om deze straf hun aan te doen, hoewel zij zulks niet voorhadden, gelijk Jes. 10:7.
	Jes. 10:7 Hoewel hij het zo niet meent en zijn hart alzo niet denkt, maar hij zal in zijn hart hebben te verdelgen en uit te roeien niet weinige volken.

8 τότε λέγει τοῖς δούλοις αὐτοῦ, Ὁ μὲν γάμος ἕτοιμός ἐστιν, οἱ δὲ κεκλημένοι οὐκ ἦσαν ἄξιοι.		8 Toen zeide hij tot zijn dienstknechten: De bruiloft is wel bereid, doch de genoden waren het ¹⁰niet waardig.
	10 Zie Hand. 13:46.
	Hand. 13:46 Maar Paulus en Bárnabas vrijmoedigheid gebruikende, zeiden: Het was nodig dat eerst tot u het Woord Gods gesproken zou worden; doch nademaal gij hetzelve verstoot, en uzelven des eeuwigen levens niet waardig oordeelt, zie, wij keren ons tot de heidenen.

9 πορεύεσθε οὖν ἐπὶ τὰς διεξόδους τῶν ὁδῶν, καὶ ὅσους ἂν εὕρητε, καλέσατε εἰς τοὺς γάμους.		9 Daarom, gaat op de ¹¹uitgangen der wegen, en ¹²zovelen als gij er zult vinden, roept ze tot de bruiloft.
	11 Of: wegscheidingen, dat is, in alle delen en landen der wereld, Rom. 10:18.
	Rom. 10:18 Maar ik zeg: Hebben zij het niet gehoord? Ja toch, hun geluid is over de gehele aarde uitgegaan, en hun woorden tot de einden der wereld.
	12 Dat is, van allerlei soorten, zonder onderscheid.

10 καὶ ἐξελθόντες οἱ δοῦλοι ἐκεῖνοι εἰς τὰς ὁδοὺς συνήγαγον πάντας ὅσους εὗρον, πονηρούς τε καὶ ἀγαθούς· καὶ ἐπλήσθη ὁ γάμος ἀνακειμένων.		10 En dezelve dienstknechten uitgaande op de wegen, vergaderden allen die zij vonden, beide kwaden en goeden; en de bruiloft werd vervuld met aanzittende gasten.
11 εἰσελθὼν δὲ ὁ βασιλεὺς θεάσασθαι τοὺς ἀνακειμένους εἶδεν ἐκεῖ ἄνθρωπον οὐκ ἐνδεδυμένον ἔνδυμα γάμου·		11 En als de koning ingegaan was om de aanzittende gasten te ¹³overzien, zag hij aldaar een mens, niet gekleed zijnde met een ¹⁴bruiloftskleed;
	13 Namelijk als het uiterste oordeel zal gehouden worden. Zie vers 13.
	vers 13 Toen zeide de koning tot de dienaars: Bindt zijn handen en voeten, neemt hem weg, en werpt hem uit in de buitenste duisternis; daar zal zijn wening en knersing der tanden.
	14 Dit bruiloftskleed is Christus met Zijn gerechtigheid, aangenomen door een waar geloof, hetwelk door de werken der liefde krachtig is en betoond wordt, Rom. 13:14. Gal. 3:26, 27. Openb. 19:8.
	Rom. 13:14 Maar doet aan den Heere Jezus Christus, en verzorgt het vlees niet tot begeerlijkheden. Gal. 3:26 Want gij zijt allen kinderen Gods door het geloof in Christus Jezus. Gal. 3:27 Want zovelen als gij in Christus gedoopt zijt, hebt gij Christus aangedaan. Openb. 19:8 En haar is gegeven dat zij bekleed worde met rein en blinkend fijn lijnwaad; want dit fijn lijnwaad zijn de rechtvaardigmakingen der heiligen.

12 καὶ λέγει αὐτῷ, Ἑταῖρε, πῶς εἰσῆλθες ὧδε μὴ ἔχων ἔνδυμα γάμου; ὁ δὲ ἐφιμώθη.		12 En zeide tot hem: ¹⁵Vriend, hoe zijt gij hier ingekomen, geen bruiloftskleed aanhebbende? En hij ¹⁶verstomde.
	15 Gr. Gezel.
	16 Namelijk als een die gemuilband is.

13 τότε εἶπεν ὁ βασιλεὺς τοῖς διακόνοις, Δήσαντες αὐτοῦ πόδας καὶ χεῖρας, ἄρατε αὐτὸν καὶ ἐκβάλετε εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων.		13 Toen zeide de koning tot ¹⁷de dienaars: Bindt zijn handen en voeten, neemt hem weg, en werpt hem uit in de ¹⁸buitenste duisternis; ^bdaar zal zijn wening en knersing der tanden.
	17 Namelijk die aan de tafel dienden; waardoor verstaan worden de engelen. Zie Matth. 13:41, 42.
	Matth. 13:41 De Zoon des mensen zal Zijn engelen uitzenden, en zij zullen uit Zijn Koninkrijk vergaderen al de ergernissen en degenen die de ongerechtigheid doen, Matth. 13:42 En zullen dezelve in den vurigen oven werpen; daar zal wening zijn en knersing der tanden.
	18 Zie hiervan Matth. 8:12.
	Matth. 8:12 En de kinderen des Koninkrijks zullen uitgeworpen worden in de buitenste duisternis; aldaar zal wening zijn en knersing der tanden.
	b Matth. 8:12; 13:42; 24:51; 25:30. Luk. 13:28.
	Matth. 8:12 En de kinderen des Koninkrijks zullen uitgeworpen worden in de buitenste duisternis; aldaar zal wening zijn en knersing der tanden. Matth. 13:42 En zullen dezelve in den vurigen oven werpen; daar zal wening zijn en knersing der tanden. Matth. 24:51 En zal hem afscheiden en zijn deel zetten met de geveinsden. Daar zal wening zijn en knersing der tanden. Matth. 25:30 En werpt den onnutten dienstknecht uit in de buitenste duisternis; daar zal wening zijn en knersing der tanden. Luk. 13:28 Aldaar zal zijn wening en knersing der tanden, wanneer gij zult zien Abraham en Izak en Jakob en al de profeten in het Koninkrijk Gods, maar ulieden buiten uitgeworpen.

14 πολλοὶ γάρ εἰσι κλητοί, ὀλίγοι δὲ ἐκλεκτοί.		14 ¹⁹Want ^cvelen zijn geroepen, maar weinigen uitverkoren.
	19 Dit besluit ziet niet alleen op dezen enen, die als een voorbeeld is van alle huichelaars, maar ook op de menigte dergenen die tevoren genood zijnde, zulks hebben veracht.
	c Matth. 20:16.
	Matth. 20:16 Alzo zullen de laatsten de eersten zijn en de eersten de laatsten; want velen zijn geroepen, maar weinigen uitverkoren.
		De belasting aan den keizer
15 Τότε πορευθέντες οἱ Φαρισαῖοι συμβούλιον ἔλαβον ὅπως αὐτὸν παγιδεύσωσιν ἐν λόγῳ.		15 ^dToen gingen de farizeeën heen en hielden tezamen raad, hoe zij Hem verstrikken zouden ²⁰in Zijn rede.
	d Mark. 12:13. Luk. 20:20.
	Mark. 12:13 En zij zonden tot Hem enigen der farizeeën en der herodianen, opdat zij Hem in Zijn rede vangen zouden. Luk. 20:20 En zij namen Hem waar, en zonden verspieders uit, die zichzelven veinsden rechtvaardig te zijn, opdat zij Hem in Zijn rede vangen mochten, om Hem aan de heerschappij en de macht des stadhouders over te leveren.
	20 Of: *met hun* rede**. Zie Mark. 12:13.
	Mark. 12:13 En zij zonden tot Hem enigen der farizeeën en der herodianen, opdat zij Hem in Zijn rede vangen zouden.

16 καὶ ἀποστέλλουσιν αὐτῷ τοὺς μαθητὰς αὐτῶν μετὰ τῶν Ἡρωδιανῶν, λέγοντες, Διδάσκαλε, οἴδαμεν ὅτι ἀληθὴς εἶ, καὶ τὴν ὁδὸν τοῦ Θεοῦ ἐν ἀληθείᾳ διδάσκεις, καὶ οὐ μέλει σοι περὶ οὐδενός, οὐ γὰρ βλέπεις εἰς πρόσωπον ἀνθρώπων.		16 En zij zonden uit tot Hem hun discipelen, met de ²¹herodianen, zeggende: Meester, wij weten dat Gij waarachtig zijt en den weg Gods in der waarheid leert en naar niemand vraagt; want Gij ziet den ²²persoon der mensen niet aan;
	21 Sommige oude leraars menen dat deze herodianen een bijzondere sekte waren, die een mengeling uit de Joodse en heidense religie, van Herodes den Grote ingevoerd, toestemden en navolgden. Hetwelk overeenkomt met Mark. 8:15. Anderen menen dat zij ook hovelingen of dienaars waren van Herodes Antipas, die deze schattingen voor den keizer vergaderden, en aan degenen die zulke schatting zouden weigeren, of ontkennen geoorloofd te zijn, de handen sloegen; hetwelk uit de woorden van Luk. 20:20 afgeleid wordt.
	Mark. 8:15 En Hij gebood hun, zeggende: Ziet toe, wacht u van den zuurdesem der farizeeën en van den zuurdesem van Herodes. Luk. 20:20 En zij namen Hem waar, en zonden verspieders uit, die zichzelven veinsden rechtvaardig te zijn, opdat zij Hem in Zijn rede vangen mochten, om Hem aan de heerschappij en de macht des stadhouders over te leveren.
	22 Gr. aangezicht, dat is, de uiterlijke gestaltenis of gelegenheid des mensen, gelijk daar is macht, rijkdom, maagschap of diergelijke.

17 εἰπὲ οὖν ἡμῖν, τί σοι δοκεῖ; ἔξεστι δοῦναι κῆνσον Καίσαρι, ἢ οὔ;		17 Zeg ons dan, wat dunkt U? Is het geoorloofd den keizer ²³schatting te geven of niet?
	23 Of: cijns.

18 γνοὺς δὲ ὁ Ἰησοῦς τὴν πονηρίαν αὐτῶν εἶπε,		18 Maar Jezus bekennende hun boosheid, zeide:
19 Τί με πειράζετε, ὑποκριταί; ἐπιδείξατέ μοι τὸ νόμισμα τοῦ κήνσου. οἱ δὲ προσήνεγκαν αὐτῷ δηνάριον.		19 Gij geveinsden, wat verzoekt gij Mij? Toont Mij den ²⁴schattingpenning. En zij brachten Hem een penning.
	24 Dit was een stuk geld van de Romeinen, genaamd denarius, gelijk in het laatste van dit vers uitgedrukt wordt, waarop het beeld en de naam van den Romeinsen keizer gemunt was; welke, en geen andere munt, men tot schatting geven moest, opdat daardoor zou blijken dat zij onder de heerschappij van het Romeinse rijk stonden; gelijk zij ook de schatting des tempels plachten te betalen met een halven sikkel des heiligdoms, op welken stond aan de ene zijde de sikkel Israëls, en op de andere zijde het heilige Jeruzalem. Van den denarius zie Matth. 18:28.
	Matth. 18:28 Maar dezelve dienstknecht, uitgaande, heeft gevonden een zijner mededienstknechten, die hem honderd penningen schuldig was, en hem aanvattende, greep hem bij de keel, zeggende: Betaal mij wat gij schuldig zijt.

20 καὶ λέγει αὐτοῖς, Τίνος ἡ εἰκὼν αὕτη καὶ ἡ ἐπιγραφή;		20 En Hij zeide tot hen: Wiens is dit beeld en het opschrift?
21 λέγουσιν αὐτῷ, Καίσαρος. τότε λέγει αὐτοῖς, Ἀπόδοτε οὖν τὰ Καίσαρος Καίσαρι· καὶ τὰ τοῦ Θεοῦ τῷ Θεῷ.		21 Zij zeiden tot Hem: Des keizers. Toen zeide Hij tot hen: ^eGeeft dan den keizer wat des keizers is, en Gode wat Gods is.
	e Matth. 17:25. Rom. 13:7.
	Matth. 17:25 Hij zeide: Ja. En toen hij in huis gekomen was, voorkwam hem Jezus, zeggende: Wat dunkt u, Simon? De koningen der aarde, van wie nemen zij tollen of schatting, van hun zonen of van de vreemden? Rom. 13:7 Zo geeft dan een iegelijk wat gij schuldig zijt, schatting dien gij de schatting, tol dien gij den tol, vreze dien gij de vreze, eer dien gij de eer schuldig zijt.

22 καὶ ἀκούσαντες ἐθαύμασαν· καὶ ἀφέντες αὐτὸν ἀπῆλθον.		22 En zij dit horende, verwonderden zich; en Hem verlatende, zijn zij weggegaan.
		De sadduceeën en de opstanding
23 Ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ προσῆλθον αὐτῷ Σαδδουκαῖοι, οἱ λέγοντες μὴ εἶναι ἀνάστασιν, καὶ ἐπηρώτησαν αὐτόν,		23 ^fTe dienzelven dage kwamen tot Hem de ²⁵sadduceeën, die zeggen dat er geen opstanding is, en vraagden Hem,
	f Mark. 12:18. Luk. 20:27. Hand. 23:8.
	Mark. 12:18 En de sadduceeën kwamen tot Hem, welke zeggen dat er geen opstanding is, en vraagden Hem, zeggende: Luk. 20:27 En tot Hem kwamen sommigen der sadduceeën, welke tegensprekende zeggen dat er geen opstanding is, en vraagden Hem, Hand. 23:8 Want de sadduceeën zeggen dat er geen opstanding is, noch engel, noch geest, maar de farizeeën belijden het beide.
	25 Van de sekte der sadduceeën zie breder Hand. 23:8.
	Hand. 23:8 Want de sadduceeën zeggen dat er geen opstanding is, noch engel, noch geest, maar de farizeeën belijden het beide.

24 λέγοντες, Διδάσκαλε, Μωσῆς εἶπεν, Ἐάν τις ἀποθάνῃ μὴ ἔχων τέκνα, ἐπιγαμβρεύσει ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, καὶ ἀναστήσει σπέρμα τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ.		24 Zeggende: Meester, ^gMozes heeft gezegd: Indien iemand sterft, geen ²⁶kinderen hebbende, zo zal zijn broeder deszelfs vrouw ²⁷trouwen en zijn broeder zaad verwekken.
	g Deut. 25:5.
	Deut. 25:5 Wanneer broeders tezamen wonen, en één van hen sterft en geen zoon heeft, zo zal de vrouw des verstorvenen aan geen vreemden man daarbuiten geworden; haars mans broeder zal tot haar ingaan en nemen haar zich ter vrouw, en doen haar den plicht van eens mans broeder.
	26 Dat is, zonen; overmits hij zijn broeder zaad moest verwekken, dat zijns broeders naam zou voeren en zijn erfgenaam wezen, Deut. 25:5, 6.
	Deut. 25:5 Wanneer broeders tezamen wonen, en één van hen sterft en geen zoon heeft, zo zal de vrouw des verstorvenen aan geen vreemden man daarbuiten geworden; haars mans broeder zal tot haar ingaan en nemen haar zich ter vrouw, en doen haar den plicht van eens mans broeder. Deut. 25:6 En het zal geschieden dat de eerstgeborene dien zij zal baren, zal staan in den naam zijns broeders, des verstorvenen; opdat zijn naam niet uitgedelgd worde uit Israël.
	27 Gr. uit recht van het zwagerschap tot een huisvrouw nemen.

25 ἦσαν δὲ παρ’ ἡμῖν ἑπτὰ ἀδελφοί· καὶ ὁ πρῶτος γαμήσας ἐτελεύτησε· καὶ μὴ ἔχων σπέρμα, ἀφῆκε τὴν γυναῖκα αὐτοῦ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ.		25 Nu waren er bij ons zeven broeders; en de eerste, een vrouw getrouwd hebbende, stierf; en dewijl hij geen zaad had, zo liet hij zijn vrouw voor zijn broeder.
26 ὁμοίως καὶ ὁ δεύτερος, καὶ ὁ τρίτος, ἕως τῶν ἑπτά.		26 Desgelijks ook de tweede, en de derde, tot den ²⁸zevenden toe.
	28 Gr. tot de zeven toe.

27 ὕστερον δὲ πάντων ἀπέθανε καὶ ἡ γυνή.		27 Ten laatste na allen is ook de vrouw gestorven.
28 ἐν τῇ οὖν ἀναστάσει, τίνος τῶν ἑπτὰ ἔσται γυνή; πάντες γὰρ ἔσχον αὐτήν.		28 In de opstanding dan, wiens vrouw zal zij wezen van die zeven? Want zij hebben haar allen gehad.
29 ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς, Πλανᾶσθε, μὴ εἰδότες τὰς γραφάς, μηδὲ τὴν δύναμιν τοῦ Θεοῦ.		29 Maar Jezus antwoordde en zeide tot hen: Gij dwaalt, niet wetende de Schriften, noch de kracht Gods.
30 ἐν γὰρ τῇ ἀναστάσει οὔτε γαμοῦσιν, οὔτε ἐκγαμίζονται, ἀλλ’ ὡς ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ ἐν οὐρανῷ εἰσι.		30 Want in de opstanding ²⁹nemen zij niet ten huwelijk, noch ³⁰worden ten huwelijk uitgegeven; ^hmaar zij zijn ³¹als engelen Gods in den hemel.
	29 Namelijk de mannen.
	30 Namelijk de vrouwen.
	h 1 Joh. 3:2.
	1 Joh. 3:2 Geliefden, nu zijn wij kinderen Gods, en het is nog niet geopenbaard wat wij zijn zullen. Maar wij weten dat als Hij zal geopenbaard zijn, wij Hem zullen gelijk wezen; want wij zullen Hem zien gelijk Hij is.
	31 Niet ten aanzien van het wezen, maar aangaande het huwelijk en de natuurlijke eigenschappen van dit vergankelijke leven. Zie 1 Kor. 15:44. Filipp. 3:21.
	1 Kor. 15:44 Een natuurlijk lichaam wordt er gezaaid, een geestelijk lichaam wordt er opgewekt. Er is een natuurlijk lichaam en er is een geestelijk lichaam. Filipp. 3:21 Die ons vernederd lichaam veranderen zal, opdat hetzelve gelijkvormig worde aan Zijn heerlijk lichaam, naar de werking waardoor Hij ook alle dingen Zichzelven kan onderwerpen.

31 περὶ δὲ τῆς ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν, οὐκ ἀνέγνωτε τὸ ῥηθὲν ὑμῖν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, λέγοντος,		31 En wat aangaat de opstanding der doden, hebt gij niet gelezen hetgeen van God tot ulieden gesproken is, Die daar zegt:
32 Ἐγώ εἰμι ὁ Θεὸς Ἀβραάμ, καὶ ὁ Θεὸς Ἰσαάκ, καὶ ὁ Θεὸς Ἰακώβ; οὐκ ἔστιν ὁ Θεὸς Θεὸς νεκρῶν, ἀλλὰ ζώντων.		32 ⁱIk ben ³²de God Abrahams en de God Izaks en de God Jakobs? God is niet een God der doden, maar der levenden.
	i Ex. 3:6.
	Ex. 3:6 Hij zeide voorts: Ik ben de God uws vaders, de God Abrahams, de God Izaks en de God Jakobs. En Mozes verborg zijn aangezicht, want hij vreesde God aan te zien.
	32 Iemands God te zijn, is iemand de eeuwige zaligheid naar lichaam en ziel te willen geven. Zie Ps. 33:12; 144:15. Waaruit volgt, dat deze patriarchen naar de ziel bij God leefden (hetwelk deze sadduceeën ook ontkenden, Hand. 23:8) en ook naar hun lichamen opstaan zouden en eeuwiglijk leven; overmits Hij een God, niet alleen van een deel van hen, maar van hun gehele personen genaamd wordt.
	Ps. 33:12 Welgelukzalig is het volk welks God de HEERE is; het volk dat Hij Zich ten erve verkoren heeft. Ps. 144:15 Welgelukzalig is het volk dien het alzo gaat; welgelukzalig is het volk welks God de HEERE is. Hand. 23:8 Want de sadduceeën zeggen dat er geen opstanding is, noch engel, noch geest, maar de farizeeën belijden het beide.

33 καὶ ἀκούσαντες οἱ ὄχλοι ἐξεπλήσσοντο ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦ.		33 En de scharen dit horende, ^kwerden verslagen over Zijn leer.
	k Matth. 7:28.
	Matth. 7:28 En het is geschied als Jezus deze woorden geëindigd had, dat de scharen zich ontzetten over Zijn leer;
		Het grote gebod
34 Οἱ δὲ Φαρισαῖοι, ἀκούσαντες ὅτι ἐφίμωσε τοὺς Σαδδουκαίους, συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτό.		34 ^lEn de farizeeën gehoord hebbende dat Hij den sadduceeën den mond gestopt had, zijn tezamen bijeenvergaderd.
	l Mark. 12:28.
	Mark. 12:28 En een der schriftgeleerden horende dat zij tezamen in woorden waren, en wetende dat Hij hun wel geantwoord had, kwam tot Hem en vraagde Hem: Welk is het eerste gebod van alle?

35 καὶ ἐπηρώτησεν εἷς ἐξ αὐτῶν νομικός, πειράζων αὐτόν, καὶ λέγων,		35 ^mEn een uit hen, zijnde een wetgeleerde, heeft gevraagd, Hem verzoekende en zeggende:
	m Luk. 10:25.
	Luk. 10:25 En zie, een zeker wetgeleerde stond op, Hem verzoekende, en zeggende: Meester, wat doende zal ik het eeuwige leven beërven?

36 Διδάσκαλε, ποία ἐντολὴ μεγάλη ἐν τῷ νόμῳ;		36 Meester, welk is het ³³grote gebod in de wet?
	33 Dat is, grootste.

37 ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῷ, Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου, ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ σου, καὶ ἐν ὅλῃ τῇ ψυχῇ σου, καὶ ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ σου.		37 En Jezus zeide tot hem: ⁿGij zult liefhebben den Heere uw God met geheel uw hart en met geheel uw ziel en met geheel uw ³⁴verstand.
	n Deut. 6:5; 10:12; 30:6. Luk. 10:27.
	Deut. 6:5 Zo zult gij den HEERE uw God liefhebben, met uw ganse hart en met uw ganse ziel en met al uw vermogen. Deut. 10:12 Nu dan, Israël, wat eist de HEERE uw God van u, dan den HEERE uw God te vrezen, in al Zijn wegen te wandelen en Hem lief te hebben, en den HEERE uw God te dienen, met uw ganse hart en met uw ganse ziel; Deut. 30:6 En de HEERE uw God zal uw hart besnijden en het hart van uw zaad, om den HEERE uw God lief te hebben met uw ganse hart en met uw ganse ziel, opdat gij leeft. Luk. 10:27 En hij antwoordende zeide: Gij zult den Heere uw God liefhebben uit geheel uw hart en uit geheel uw ziel en uit geheel uw kracht en uit geheel uw verstand; en uw naaste als uzelven.
	34 Of: gedachte, dat is, overlegging des verstands.

38 αὕτη ἐστὶ πρώτη καὶ μεγάλη ἐντολή.		38 Dit is het eerste en het grote gebod.
39 δευτέρα δὲ ὁμοία αὐτῇ, Ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν.		39 En het tweede, aan dit gelijk, is: ^oGij zult uw naaste liefhebben als uzelven.
	o Lev. 19:18. Mark. 12:31. Rom. 13:9. Gal. 5:14. Ef. 5:2. 1 Thess. 4:9. Jak. 2:8.
	Lev. 19:18 Gij zult niet wreken, noch toorn behouden tegen de kinderen uws volks; maar gij zult uw naaste liefhebben als uzelven; Ik ben de HEERE. Mark. 12:31 En het tweede, aan dit gelijk, is dit: Gij zult uw naaste liefhebben als uzelven. Er is geen ander gebod groter dan deze. Rom. 13:9 Want dit: Gij zult geen overspel doen, gij zult niet doden, gij zult niet stelen, gij zult geen valse getuigenis geven, gij zult niet begeren, en zo er enig ander gebod is, wordt in dit woord als in een hoofdsom begrepen, namelijk in dit: Gij zult uw naaste liefhebben gelijk uzelven. Gal. 5:14 Want de gehele wet wordt in één woord vervuld, namelijk in dit: Gij zult uw naaste liefhebben gelijk uzelven. Ef. 5:2 En wandelt in de liefde, gelijkerwijs ook Christus ons liefgehad heeft en Zichzelven voor ons heeft overgegeven tot een offerande en een slachtoffer Gode, tot een welriekenden reuk. 1 Thess. 4:9 Van de broederlijke liefde nu hebt gij niet van node dat ik u schrijf; want gij zelven zijt van God geleerd om elkander lief te hebben. Jak. 2:8 Indien gij dan de koninklijke wet volbrengt, naar de Schrift: Gij zult uw naaste liefhebben als uzelven, zo doet gij wel;

40 ἐν ταύταις ταῖς δυσὶν ἐντολαῖς ὅλος ὁ νόμος καὶ οἱ προφῆται κρέμανται.		40 Aan deze twee geboden hangt ³⁵de ganse Wet en de Profeten.
	35 Dat is, hierin als in een hoofdsom zijn alle geboden van de wet en verklaringen der profeten over dezelve vervat. Zie Rom. 13:10. 1 Tim. 1:5.
	Rom. 13:10 De liefde doet den naaste geen kwaad. Zo is dan de liefde de vervulling der wet. 1 Tim. 1:5 Maar het einde des gebods is liefde uit een rein hart en uit een goede consciëntie en uit een ongeveinsd geloof;
		Christus Davids Zoon en Heere
41 Συνηγμένων δὲ τῶν Φαρισαίων, ἐπηρώτησεν αὐτοὺς ὁ Ἰησοῦς,		41 ^pAls nu de farizeeën tezamen vergaderd waren, vraagde hun Jezus,
	p Mark. 12:35. Luk. 20:41.
	Mark. 12:35 En Jezus antwoordde en zeide, lerende in den tempel: Hoe zeggen de schriftgeleerden dat de Christus een Zoon van David is? Luk. 20:41 En Hij zeide tot hen: Hoe zeggen zij dat de Christus Davids Zoon is?

42 λέγων, Τί ὑμῖν δοκεῖ περὶ τοῦ Χριστοῦ; τίνος Υἱός ἐστι; λέγουσιν αὐτῷ, Τοῦ Δαβίδ.		42 En zeide: Wat dunkt u van ³⁶den Christus? Wiens Zoon is Hij? Zij zeiden tot Hem: Davids Zoon.
	36 Dat is, van den beloofden Messias of Gezalfde.

43 λέγει αὐτοῖς, Πῶς οὖν Δαβὶδ ἐν Πνεύματι Κύριον αὐτὸν καλεῖ, λέγων,		43 Hij zeide tot hen: Hoe noemt Hem dan David ³⁷in den Geest zijn Heere? zeggende:
	37 Dat is, door den Heiligen Geest gedreven zijnde. Zie 2 Petr. 1:21.
	2 Petr. 1:21 Want de profetie is voortijds niet voortgebracht door den wil eens mensen, maar de heilige mensen Gods, van den Heiligen Geest gedreven zijnde, hebben ze gesproken.

44 Εἶπεν ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ μου, Κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου;		44 ^qDe Heere heeft gezegd tot mijn Heere: Zit aan Mijn ³⁸rechterhand, totdat Ik Uw vijanden zal gezet hebben tot een voetbank Uwer voeten.
	q Ps. 110:1. Hand. 2:34. 1 Kor. 15:25. Hebr. 1:13; 10:13.
	Ps. 110:1 EEN psalm van David. De HEERE heeft tot mijn Heere gesproken: Zit tot Mijn rechterhand, totdat Ik Uw vijanden gezet zal hebben tot een voetbank Uwer voeten. Hand. 2:34 Want David is niet opgevaren in de hemelen; maar hij zegt: De Heere heeft gesproken tot mijn Heere: Zit aan Mijn rechterhand, 1 Kor. 15:25 Want Hij moet als Koning heersen, totdat Hij al de vijanden onder Zijn voeten zal gelegd hebben. Hebr. 1:13 En tot welken der engelen heeft Hij ooit gezegd: Zit aan Mijn rechterhand, totdat Ik Uw vijanden zal gezet hebben tot een voetbank Uwer voeten? Hebr. 10:13 Voorts verwachtende totdat Zijn vijanden gesteld worden tot een voetbank Zijner voeten.
	38 Van de rechterhand zie Matth. 20:21.
	Matth. 20:21 En Hij zeide tot haar: Wat wilt gij? Zij zeide tot Hem: Zeg dat deze mijn twee zonen zitten mogen, de een tot Uw rechter- en de ander tot Uw linkerhand in Uw Koninkrijk.

45 εἰ οὖν Δαβὶδ καλεῖ αὐτὸν Κύριον, πῶς Υἱὸς αὐτοῦ ἐστι;		45 ³⁹Indien Hem dan David noemt zijn Heere, hoe is Hij zijn Zoon?
	39 Zie hiervan de verklaring Luk. 20:44.
	Luk. 20:44 David dan noemt Hem zijn Heere; en hoe is Hij zijn Zoon?

46 καὶ οὐδεὶς ἐδύνατο αὐτῷ ἀποκριθῆναι λόγον· οὐδὲ ἐτόλμησέ τις ἀπ’ ἐκείνης τῆς ἡμέρας ἐπερωτῆσαι αὐτὸν οὐκέτι.		46 En niemand kon Hem een woord antwoorden; en niemand durfde Hem van dien dag aan iets meer vragen.

Einde Mattheüs 22